VOV4.Bahnar - Te\h đak bơ\n dang ei oei đei vă je# 70% kon pơ lei oei xa tơ\ tơ ring tơ rang, dôm bơ ngai juăt jang akhan, vă trong jang ato\k tơ iung choh jang xa, tơ ring tơ rang to\k pran kơ jăp tơ\ hơ năp kơnh, hla ar chih kăl kơ Hop ako\m Đảng ‘măng mă 13 athei đei trong jang ‘lơ\ng, tơ gop ato\k tơ iung choh jang xa păng hơ to\k io\k yoa ăn kon pơ lei jang chu\n mir.

Dôm sơ năm âu ki, Đảng păng te\h đak đei lơ trong tơ gu\m ăb ato\k tơ iung choh jang xa, kon pơ lei jang chu\n mir păng tơ ring tơ rang. Dôm tơ drong jang tơm pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, tơ mât yoa kơ măy kôm\k lơ\m tơ drong choh jang xa io\k đei lơ tơ drong jơ nei ‘lơ\ng, vang pơm tơ plih um ai tơ ring tơ rang, pơm hơ to\k tơ drong arih xa găh tơ mam drăm, jơ hngâm đon ăn kon pơ lei păng tưk tơ iung tơ dỏng jang mu\k drăm kơ te\h đak. Mă lei, an^h choh jang xa, tơ ring tơ reang oei tơ jră hăm lơ tơ drong nol păng krê hơ mơt yoa to\ ‘mi kial tơ plih, đak lơ\p, to\ phang pơ đang… Yoa thoi no\h, athei tơ le\ch đei lơ tơ drong vă ato\k tơ iung kơ jăp, kăl loi ‘no\h athei đei trong jang to\k mă rơ đăh tơ\ hơ năp kơnh.

An^h choh jang xa, tơ ring tơ rang dang ei oei tơ jră hăm lơ tơ drong nol păng krê ưh đei xa yoa đơ\ng to\ ‘mi kial tơ plih

Kiơ\ Giáo sư Nguyễn Lân Hùng, Tổng thư ký Gru\p dôm an^h jang sinh ho\k Việt Nam, lơ\m Hla ar chih kăl kơ Hop ako\m mă 13 tơ drong kăl găh kon pơ lei jang chu\n mir athei tơ re\k truh tơ drong pơih trong jang vă jang ato\k to\k mu\k drăm lăp ‘lơ\ng hăm tơ drong đei yoa kơ kon pơ lei, tơ jur [iơ\ tơ drong [ơm ưh ‘lơ\ng truh tơ\ cham char bri brăh hai:

“Pơm thoi yơ vă kon pơ lei đei tơ drong arih xa ‘lơ\ng [iơ\, gơ\h yak to\k lơ\m tơ drong arih, atu\m hăm ‘no\h ke\ tơ jră hăm dôm tơ drong sar bar to\ ‘mi kial kơ ne#… Tơ drong ‘nâu athei tơ drong Tơ chơ\t ‘măng mă âu athei chih pơ jing đei jơ hngâm pran ‘nao tơ gu\m ăn kon pơ lei jang to\k pran [iơ\ Đơ\ng ro\ng kơ hop ako\m, dôm an^h jang kơ Trung ương, dôm an^h jang kơ khul gru\p tơ pôl athei tơ gu\m ăn tơ ring tơ rang jang to\k mă pran [iơ\, hăm nhôn dôm bơ ngai jang khoa ho\k vă tơ gop nơ\r, vă tơ drong tơ chơ\t gơ\h chih hơ dăh trong jang tơ gu\m ăn tơ ring tơ rang jang to\k pran kơ jăp [iơ\.”

Lăp đon hăm tơ drong ‘nâu, [ok Hà Văn Thắng, Pho\ Kơ dră Gru\p an^h te\ch mơ dro dêh char Hòa Bình akhan, hăm 3 tơ drong tơm vă jang ato\k tơ iung mu\k drăm kơ jăp ‘lơ\ng ‘no\h đei yoa găh mu\k drăm, pơm sơ đơ\ng tơ drong arih xa tơ pôl păng vei lăng cham char ‘no\h dôm [ai toăn găh mu\k drăm ‘nao kăl đei lơ kon pơ lei, an^h te\ch mơ dro lăp đon jang kiơ\ vă io\k yoa tơ drong rơ gei mưh jang xa, te\ch mơ dro. Đơ\ng no\h, tơ gop pơm hơ to\k mu\k drăm tơ pôl pran kơ jăp tơ\ hơ năp kơnh. {ok Hà Văn Thắng pơ ma tơ [ôh đon tơ che\ng đơ\ng kơ dih:

“ ‘Me\h jang đei 3 tơ drong tơm âu, ưh đei trong yơ pha ‘no\h athei io\k yoa trong jang mu\k drăm nge\h kơ ‘nao mă lei sư đei đơ\ng sơ\ lơ\m tơ pôl bơih ‘no\h j^ trong jang mu\k drăm dăr. Trong jang pơ gar-sơ lung-hơ drong j^ trong jang mu\k drăm dăr blu\ng a mă lei trong jang mu\k drăm dăr hrei ‘nâu ‘no\h j^ kơ măy kơ mo\k so# păng kơ măy kơ mo\k sinh ho\k... Đ^ đăng tơ drong ‘nâu athei pơm hơ dăh lơ\m hla ar chih kăl vă dôm an^h te\ch mơ dro păng kon pơ lei gơ\h jang kiơ\, hlôh vao tôm, hre\nh hlo\h, [ônh hlôh hlo\h. Inh akhan ‘no\h j^ dôm tơ drong tơm mă dôm Hla ar chih kăl đei chih pơ jing păng drơ\ng nơ\r lơ\m 1 tơ drong jang chinh tr^ tih hlo\h kơ te\h đak, athei mât lơ\m tơ drong arih xa ‘lơ\ng hlo\h păng păr ang jâp jang. Yoa thoi no\h athei pơm hơ dăh đei dôm tơ drong kơ jăp ‘lơ\ng ‘no\h thoi yơ?”

Hăm dôm bơ ngai choh jang xa ‘no\h akhan, oei đei tơ drong jang xa răh rai, tam đei pơ gơ\r kơ jăp ‘lơ\ng. Yoa thoi no\h, tơ mam jang đei ưh ‘lơ\ng hơ nơ\ng kơ na hơ nat vă mât lơ\m trong jang hơ doi pơm hơ to\k kơ jă te\ch. {ok Nguyễn Văn Sinh, tơ\ xăh Tiền Phong, apu\ng Ân Thi, dêh char Hưng Yên đei nơ\r pơ ma:

“Hla ar chih kăl kơ Hop ako\m Đảng ‘no\h athei hơ nơ\ng tơ roi tơ băt ăn kơ kon pơ lei jang chu\n mir đei đon hlôh vao găh trong jang mu\k drăm atu\m, jang xa tih, đei ki luơ\t ‘lơ\ng ‘mơ\i mă gơ\h sơ đơ\ng kơ jăp. Dang ei pơ ‘nho\ ăn jang mu\k drăm HTX năm truh trong pơm tơ le\ch lơ tơ mam drăm vă hơ nhăk đei yoa lơ ăn kon pơ lei jang chu\n mir.”

Hla ar chih kăl kơ Hop ako\m Đảng ‘măng mă 13 kăl chih đei trong jang ‘lơ\ng vang tơ gop pơm hơ to\k an^h choh jang xa

Găh 1 tơ drong nai, kiơ\ TS Đào Thế Anh, Pho\ Kơ dră An^h jang Khoa ho\k choh jang xa Việt Nam, hlo\h 30 sơ năm tơ plih ‘nao, mu\k drăm unh hnam kon pơ lei vang tơ gop ‘lơ\ng vă pơ jing đei tơ drong jơ nei đơ\ng choh jang xa ku\m nhen ato\k tơ iung tơ ring tơ rang. Tơ\ hơ năp kơnh, mu\k drăm unh hnam oei dơ\ng kơ jăp lơ\m tơ drong choh jang xa. Yoa thoi no\h athei ato\k tơ iung hơ năp jang đơ\ng mu\k drăm unh hnam năm hơ doi hăm mu\k drăm atu\m. Tơ dăh mu\k drăm unh hnam ưh ke\ to\k ‘no\h gô ưh đei lơ HTX ôh:

“Truh âu kơnh, [ât oei hăt jang hăm kơ măy kơ mo\k, mu\k drăm kơ so#, mu\k drăm rơ gei păng mât jang hơ doi hăm apu\ng plenh te\h, athei pơ jing đei trong ăn mu\k drăm unh hnam jang to\k. Muk drăm unh hnam kon pơ lei jang chu\n mir tơ\ hơ năp kơnh athei jang kiơ\ trong jang hăm kơ măy kơ mo\k ‘nao, gơ\h pơ pôi chu\n na, tơ jur [iơ\ bơ ngai choh jang xa vă io\k yoa kơ măy kơ mo\k păng bơ\ jang pơ vih pơ văn. Mă lei, khul bơ ngai choh jang oei đei dơ\ng kăl đei pơ tho ming vă ato\k tơ iung choh jang xa, pơm tơ le\ch tơ mam ‘lơ\ng păng vang mât jang hơ doi ‘no\h j^ tơ drong tôch kăl. Đơ\ng no\h vă pơm ‘lơ\ng ăn tơ drong jang to\k sơ đơ\ng ăn an^h choh jang xa.”

Lơ bơ ngai juăt jang ku\m đei nơ\r pơ ma, vă kon pơ lei jang chu\n mir đei tơ drong arih xa sơ đơ\ng ‘lơ\ng [iơ\, ke\ yak to\k lơ\m tơ drong arih, atu\m hăm ‘no\h tơ jră hăm dôm tơ drong yoa đơ\ng to\ ‘mi kial tơ plih… kăl kơ chih lơ\m tơ drong tơ chơ\t Hop ako\m Đảng ‘măng mă 13 pơih đei jơ hngâm pran ‘nao, tơ gu\m ăn tơ ring tơ rang jang ato\k pran [iơ\. Ku\m hăm ‘no\h, năng kalư truh tơ drong ato\k tơ iung choh jang xa rơ go\h, tơ jur [iơ\ tơ drong io\k yoa pho\ng, pơ gang, găn ưh ăn te\h sap, pơ tăm ming ‘long tơ\ groi te\h ho\h… Hơ to\k tơ drong jang kiơ\ khoa ho\k kơ măy kơ mo\k, tơ gop ‘lơ\ng ăn kơ jă tơ mam đơ\ng choh jang xa păng tơ drong arih xa kơ kon pơ lei oei tơ\ tơ ring tơ rang. Atu\m hăm ‘no\h, tưk tơ iung đon hơ pơi ‘me\h đơ\ng druh dăm tơ\ tơ ring tơ rang adrin jang xa vă tưk tơ iung an^h choh jang xa pran kơ jăp tơ\ hơ năp kơnh. 

Nguyễn Hằng: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\