VOV4.Bahnar - Tơ drong chih hơ met ming khôi luơ\t bơ\ jang to\k bo\k đei An^h tơm vei lăng tơ drong jang xa. Linh j^ rơ ka păng tơ pôl chă io\k nơ\r tơ gop, dôm an^h jang kơ pal tơ le\ch nơ\r athei hơ to\k ming sơ năm pơ dơ\h hưu đơ\ng sơ năm 2021. Tơ drong hơ met ming chih tơ le\ch 2 trong hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu păng tơ\ ning mônh kơnh ro\ năng vă hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu truh 65 sơ năm, vă vei lăng ‘lơ\ng jên hưu. Pho\ kơ dră tơm vei lăng tơ drong jang xa. Linh j^ rơ ka păng tơ pôl Doãn Mậu Diệp tơ roi hơ dăh [iơ\ găh tơ drong ‘nâu:

- {ok ăi, ap^nh ih roi tơ băt đon tơ che\ng đơ\ng An^h tơm vei lăng tơ drong jang xa. Linh j^ rơ ka păng tơ pôl mưh tơ le\ch trong hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu lơ\m Tơ drong vă chih hơ met ming khôi luơ\t bơ\ jang lăng?

- {ok Doãn Mậu Diệp:  Lơ\m Tơ drong vă chih hơ met ming Luơ\t bơ\ jang, An^h tơm vei lăng tơ drong jang xa, linh j^ rơ ka păng tơ pôl athei hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu ăn dro\ nglo truh 62 sơ năm păng dro\ kăn ‘no\h 60 sơ năm. Khei ‘năr pơ tơm jang kiơ\ trong hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu ‘no\h đơ\ng sơ năm 2021. Tơ drong ‘nâu đei đơ\ng lơ tơ drong.

{ok Doãn Mậu Diệp- Pho\ kơ dră tơm vei lăng tơ drong jang xa, linh j^ rơ ka păng tơ pôl.

Tơ drong mă 1 ‘no\h, sơ năm pơ dơ\h hưu 55 sơ năm hăm dro\ kăn păng 60 sơ năm hăm dro\ nglo đei chih đơ\ng sơ năm 1961. Jo# truh dang ei đ^ hlo\h 50 sơ năm bơih. Mă 2 hăm dôm te\h đak, đe đei trong hơ to\k dar de\h sơ năm pơ dơ\h hưu ngăl. Lơ te\h đak hrei ‘nâu đei sơ năm pơ dơ\h hưu đơ\ng 65 – 67 sơ năm. Mă 3 bơ\n ‘me\h pơm tơ jur [iơ\ kơ so# plo\h ple\ch đơ\ng sơ năm pơ dơ\h hưu kơ bơ ngai dro\ nglo păng dro\ kăn. ‘Nâu ku\m jing tơ drong đei chih lơ\m Nơ\r pơ kăp CEDAW găh tơ drong ưh hơ to\ hơ nơ\ng kơ plăh dro\ kăn păng dro\ nglo. Mă 4 j^ lơ tơ drong tơ che\ng đơ\ng Khul gru\p lơ\m apu\ng plenh te\h păng An^h mong jên apu\ng plenh te\h adoi tơ tă ăn Việt Nam vă vei lăng ‘lơ\ng Jên [ao hiêm tơ pôl đunh đai kơnh ‘no\h athei hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu. Tơ drong hơ met ming trong hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu đei lơ trong. Trong vă jang hrei ‘nâu đei tơ le\ch lơ\m Tơ drong chih hơ met ming Luơ\t bơ\ jang ‘no\h 1 sơ năm hơ to\k 6 khei păng truh dro\ nglo 62 sơ năm, dro\ kăn 60 sơ năm ‘no\h dơ\ng, mă lei tơ\ ning mônh kơnh vă hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu truh 65. Mă lei ku\m đei dơ\ng 1 trong jang nai ‘no\h j^ 1 sơ năm, sơ năm pơ dơ\h hưu kơ dro\ kăn păng dro\ nglo hơ to\k dơ\ng 3 khei.

Kơ lih yoa, mưh hơ to\k hre\nh hnang [ât lăp sư pơm ưh ‘lơ\ng truh tơ drong bơ\ jang tơ\ an^h jang. Lơ nơ\r pơ ma bou truh tơ drong ưh đei tơ drong jang đơ\ng druh dăm tôch lơ păng rim sơ năm hơ nơ\ng đei khul bơ ngai jang ‘nao truh chă tơ drong jang, mă lei athei lăng kiơ\ kơ so# măt bơ ngai Việt Nam hrei ‘naua hai vă sek tơ lang pơ ‘lơ\ng. Adrol sơ\, 1 sơ năm đei đư\ng 1,5 truh 1,7 triu ‘nu bơ ngai mât lơ\m khul bơ\ jang, mă lei hrei ‘nâu kơ so# âu oei pă đơ\ng 800.000 - 900.000 ‘nu păng tơ\ hơ năp kơnh, mưh kơ so# bơ ngai kră to\k hre\nh, Việt Nam đei bơ ngai kră lơ ‘no\h kơ so# bơ ngai le\ch đơ\ng khul bơ\ jang gô hơ to\ hăm kơ so# bơ ngai mât bơ\ jang. Kơ lih thoi no\h, tơ\ âu hơ met ming âu jang kiơ\ dar de\h mă ưh kơ s^ bơ\ jang dang ei dang ei hloi.

- Lei, tơ drong hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu vă tơ mât yoa hăm đ^ đăng bơ ngai, dăh mă klăih sơng kiơ\ gru\p tơ drong jang hăm [ok?

- {ok Doãn Mậu Diệp: Lơ\m Khôi luơ\t bơ\ jang vă chih hơ met oei tơ le\ch trong hơ to\k dơ\ng sơ năm pơ dơ\h hưu. Mă lei ưh kơ s^ hăm đ^ đăng gru\p jang, đ^ đăng tơ drong jang adoi hơ to\k truh 60 păng 62 sơ năm ngăl ôh, mă lơ\m hla ar chih ku\m đei gru\p sơ năm pơ dơ\h hưu lơ hlo\h kơ ‘no\h, đei gru\p to\ se\t [iơ\, mă lei tơ drong plo\h ple\ch âu ưh gơ\h lơ hlo\h 5 sơ năm. Bơ\n chih 60, 62, mă lei oei đei gru\p pơ dơ\h hưu [ât 55, 57, mơ\ng kiơ\ đơ\ng tơ drong jang đe sư. Găh no\h dơ\ng, lơ\m tơ drong khăm hơ len jơ hngâm pran, tơ dăh jơ hngâm jur dang yơ ‘no\h, bơ ngai âu gơ\h ap^nh pơ dơ\h hưu hơ drol.

Lơ\m trong tơ le\ch găh tơ drong tơ gu\m [ao hiêm tơ pôl truh âu kơnh vă hơ to\k tơ drong đei yoa ăn bơ ngai oei me\h nôp, răt [ao hiêm tơ pôl hơ nơ\ng vă hơ to\k [iơ\ jên hưu. Hơ met ming trong tơ gu\m [ao hiêm tơ pôl gô tơ plih ming jên hưu rim khei vă vei lăng ‘lơ\ng tơ drong đei yoa. Kơ tă lơ\m trong vă hơ to\k ming jên khei hưu sơ năm ‘nâu ku\m vă hơ to\k dang ăi hăm jên khei tơ\ tơ ring vă đei trong hơ met mă lăp.

- {ok ăi, ih tơ roi mă hơ dăh [iơ\ dôm tơ drong jang yơ vă hơ to\k sơ năm pơ dơ\h hưu, tơ drong jang yơ vă tơ jur lăng?

-{ok Doãn Mậu Diệp: Adrol ki, bơ\n hơ nơ\ng roi hơ dăh dôm tơ drong jang trăp tr^n, pơ răm truh jơ hngâm jăn, tơ drong jang krê hơ mơt- dôm tơ drong jang mă truh sơ năm yơ ‘no\h, bơ ngai jang ưh pă jang bơih ‘no\h sơ năm pơ dơ\h hưu gô hrôih [iơ\. Dôm tơ drong jang athei jang gơ\h hơ gei, kăl đei dôm bơ ngai ho\k jru\, dôm tơ drong jang hrei ‘nâu nhen bơ ngai dăr lăng, sek tơ lang ‘no\h lơ\m luơ\t an^h sek tơ lang, dăr hơ len đei chih vă hơ to\k [iơ\ sơ năm pơ dơ\h hưu. Mă lei, hăm nơ\r pơ tho đơ\ng Khul kơ dră te\h đak ‘no\h An^h tơm vei lăng tơ drong jang xa, linh j^ rơ ka păng tơ pôl ku\m vă jang hơ doi hăm dôm an^h jang kơ pal hơ len mă rơ đăh tơ drong ‘lơ\ng, dôm tơ drong jang g^t kăl athei đei bơ ngai juăt jang păng [ơm truh ‘lơ\ng tơ\ dôm tơ drong jang nai ‘no\h sơ năm pơ dơ\h hưu ro\ năng gô hơ to\k lơ [iơ\ tơ drong hơ găt lơ\m Luơ\t bơ\ jang.

- Dôm tơ drong jang athei dơ\ng kơ tă, nhen chơ cho\h hơ băn ao, pơm chơ kho\, tơ mam đơ\ng ka hơ dang, sơ năm pơ dơ\h hưu kơ đe\h, tơ dăh hơ to\k dơ\ng sơ năm pơ dơ\h hưu, đe sư hơ nat vă gơ\h pơ dơ\h hưu adrol kơ sơ năm vă đei xa jên hưu, lei thoi no\h hăm lăp ưh hă [ok?

- {ok Doãn Mậu Diệp: Bơ\n ‘me\h tơ plih ‘nao trong jang mu\k drăm păng hơ met ming khul bơ ngai bơ\ jang. Việt Nam ưh kơ s^ hơ nơ\ng pơ jei băl kiơ\ đơ\ng bơ ngai jang kơ jă re\h, păng ning mônh kơnh dôm tơ drong jang hăm jâng ti gô đei robot tơ plih. Lơ\m tơ drong tơ gu\m [ao hiêm tơ pôl gô tơ le\ch dơ\ng lơ trong tơ gu\m nai dơ\ng. Tơ\ dôm an^h jang, tơ drong jang bơ\ jang hăm jâng ti jên khei to\ se\t, truh 1 sơ năm yơ ‘no\h đe sư ưh pă ke\ jang, đei lơ trong tơ gu\m vă do\ng an^h jang nôp 1 păh jên [ao hiêm tơ pôl, tơ gu\m 1 păh jên khei vă đe sư bơ\ jang hơ nơ\ng. Mă đơ\ng tơ mam đe sư jang ưh kơ lơ nhen thoi ‘me\h vă, mă lei kăl hlo\h j^ oei vei kơ jăp tơ drong jang. Thoi no\h gô tơ gu\m ăn an^h jang chă đei tơ drong jang đunh ăn bơ ngai jang, oei bơ ngai jang ‘no\h hơ nơ\ng răt [ao hiêm tơ pôl dơ\ng, đe sư oei mong ako\m sơ năm jang păng thoi no\h đe sư oei gơ\h io\k yoa tôm tơ drong tơ gu\m mưh pơ dơ\h hưu.

- Lei a. bơ nê kơ ih hơ.

Hà Nam: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\