VOV4.Bahnar - Jo# đơ\ng pơm kiơ\ trong pơkăp tơplih ‘nao (xơnăm 1986) truh dang ei, Đảng păng Khul kơpal teh đak bơ\n hlôi đei lơ trong pơkăp jang vă hơto\k mu\k drăm – tơpôl tơring kon pơlei kon kông păng groi kông. Năr 31/7/1998 Thủ tướng Teh đak găh K^ pơkăp Tơdrong jang hơto\k mu\k drăm – tơpôl dôm tơring tơnap tap groi kông păng tơring ataih yaih (krao kơđeh noh Tơdrong jang 135). Tơdrong jang 135 hlôi tơle\ch trong jang drơ\ng minh đơ\ng Đảng păng Teh đak bơ\n lơ\m hơto\k mu\k drăm – tơpôl, xut le# pơngot tơjur hin dơnuh, tơre\k ăn tơdrong erih kon pơlei.

Hăm tơchơ\t “hơto\k tenh tơdrong erih mu\k drăm, đon bơnôh ăn kon pơlei kon kông tơ\ dôm xăh tơnap tap groi kông păng tơring ataih yaih; pơm trong hiôk vă hơ ‘nhăk tơring pơxe\l âu klaih đơ\ng hin dơnuh, kơtul chơdư, Tơdrong jang 135 jăl mă  I (1999 - 2005) đei pơtơm đơ\ng 1.000 xăh hin dơnuh hloh kơ Việt Nam păng dar deh pơih xă truh 2.362 xăh hin dơnuh. Đơ\ng ro\ng 7 xơnăm tơle\ch pơm jang, Tơdrong jang 135 hlôi pơjing đei hloh 20.000 tơdrong ming man kăl, keh đang 300 anih tơm kơ xăh đei tơmơ\t io\k yua, keh đang hloh 50.000 km trong nơnăm.

Tơdrong jang 135 jăl II (2006 – 2010) đei tơle\ch jang tơ\ hloh 1.848 xăh păng 3.274 thôn tơnap tap lơ\m tơring II. Kiơ\ tơroi đơ\ng Anih jang Jên hu păng Jên mong kơ Kuôk ho#i, truh đ^ xơnăm 2009, Tơdrong jang 135 jăl II hlôi đei jơnei minh [ar tơchơ\t tơgăl kơ pôk bơnê. Tơdrong jang hlôi tơgu\m 14.000 tih hlj ăn dôm tơring; pơjing đei 4.125 tơdrong jang hơto\k choh jang xa; pơjing hloh 12.000 tơdrong pơtho pơhrăm kang [o# tơ\ tơring. Pơjing đei 1.500 kâu lak [o# tơgu\m kơluơ\t teh đak ăn dôm xăh. Kơso# unh hnam hin dơnuh tơjur oei pă 31,2%.

Lơ\m jăl jang mă III, Tơdrong jang 135 đei pơkăp lơ tơplih hăm trong axong jang kơtă truh tơ\ kon pơlei. Ưh adro# axong jang, tơgu\m hơto\k mu\k drăm – tơpôl mă oei ako\m lơ\m tơjur hin dơnuh tơ\ dôm xăh, thôn, pơlei tơnap tap hloh, tơplih trong jang mu\k drăm kiơ\ trong pơm tơle\ch tơmam drăm, hơto\k tơdrong erih mu\k drăm, đon bơnôh ăn kon pơlei kon kông. Tơdrong jang hlôi tơgu\m axong jang 2 tơdrong tơm noh ming man tơdrong kăl păng hơto\k pơm jang. Đơ\ng ro\ng 5 xơnăm pơm kiơ\, 98% anih jang xăh păng 70% thôn hlôi đei unh hơyuh. Je# 60% kơso# xăh đei pơnơ\ đak ie\ axong măh đak xo\ nhă păng đak ruih ăn ‘long pơtăm.

Lăng atu\m, Tơdrong jang 135 hlôi io\k đei tơdrong tơgu\m đơ\ng Đảng, Teh đak, Kuôk ho#i; tơdrong jang hadoi kơjăp lơ\m vei lăng, pơgơ\r jang đơ\ng rim anih jang tơm; tơdrong drơ\ng lăp đơ\ng rim jơnu\m pơgơ\r tơring păng kon pơlei; tơdrong tơgu\m găh jên hu, kih thuơ\t đơ\ng lơ anih jang kơ Teh đak păng anih jang apu\ng plenh teh.

Găn ga hloh 20 xơnăm pơm jang, Tơdrong jang 135 hlôi đei tôm anih jang ch^nh tr^, kon pơlei ja#p teh đak băt hơdăh. Hăm trong pơkăp “xăh đei axong jang, kon pơlei đei tơdrong jang”, tơg^t nơ\r tơgop păng xơkơ\t đơ\ng kon pơlei, noh hlôi pơjing đei tơdrong lui ngeh păng drơ\ng nơ\r kơjung. {ok Mùa A Chang, bơngai Mông, kơdră thôn Bu Cao, xăh Suối Bu, apu\ng Văn Chấn ăn tơbăt: “Đei tơdrong tơgu\m đơ\ng Đảng păng teh đak tôch lơ, hlôi ‘nhăk yông minh [ar unh hnam đơ\ng Bu Cao xo xơ\, jur oei xơđơ\ng tơ\ thôn Bu Cao ‘nao. Dang ei tơdrong hiôk noh kon pơlei hlôi đei anih oei xa xơđơ\ng. Kon hơ ioh đei năm ho\k pơhrăm xơđơ\ng, đei unh hơyuh tơ\k hơdăh ăn kon pơlei. Bơnê kơ tơdrong tơgu\m đơ\ng Đảng păng Teh đak”

Oei hăm [ok Giàng A Nhà, bơngai Mông, erih jang xa tơ\ apu\ng groi kông xơlam teh Mường Khương, dêh char Lào Cai noh chơt hơ iă: “Tơring groi kông noh tơdrong tơgu\m pơm jang jing tơdrong tơm. Đe ph^ bơih noh đe pơtơm pơm tơle\ch tơmam drăm. Adrol ki kon pơlei jang minh pơyan đe\ch, oei dang ei noh to\k 2 pơyan păng xơkơ\t pơtăm hơdre\ch yă kiơ. Tơdrong jang 135 ăh jăl I, apu\ng inh đei 100% kon pơlei xa hơ[o, dang ei pă đei athei xa hơ[o bơih, pơtăm hơ[o noh ‘măn te\ch răt phe”

Adro# jo# đơ\ng xơnăm 2016 truh dang ei, Tơdrong jang 135 đei axong kơso# jên je# 20 rơbâu tih hlj. ‘Nguaih kơ noh, jăl mă âu, Jơnu\m pơgơ\r teh đak Ai Len duh hlôi tơgu\m ăn hoh 12 triu Euro (hơto\ hăm 318 tih hlj). Kơso# jên âu hlôi tơgop tih tên ăn tơring kon pơlei kon kông pơjing ming man tơdrong kăl, hơto\k trong jang xa, kiơ\ đơ\ng noh vă klaih đơ\ng hin dơnuh.

Lan chih păng rapor