'Nhot hơte ('nhot tơpŭng) 'lơ̆ng jing 'nhot xa ưh gơh kơƀah lơ̆m tơdrong hơrih kơ bơngai Xơ Đăng, mă kăl noh lơ̆m tơdrong et xa kăp gĭt. Yă Y Num, oei tơ̆ pơlei Ea Mao, xah Tân Tiến (Đăk Lăk) tơroi: “Hơdrol kơ pơgơ̆r et pơkong ăn kơ kon sou, tôm unh hnam, 'nhŏng oh, kơtum kơtŏng atŭm chă tơgŭm pơvih. Đei bơngai năm koh hơdret bri, bơngai noh năm gơ̆ tơƀăng, bơngai chă gơ̆ tơ-'mơ̆ng hre, bơngai chă koh đing 'lao... Rim bơngai đei kơdih tơdrong jang, đang kơ noh atŭm băl chă pai xa. Khôi juăt ou hlôi đei đơ̆ng chăl yă ƀok sơ̆ păng truh dang ei adoi oei vei răk”
Đơ̆ng dôm tơmam drăm hlôi đei lơ̆m bri kơdrơ̆ng nhen tơm prit, kơđoh tơm chơmou, tơm trŏl, pơ-ŏ bri..., bơngai Xơ Đăng pơjing đei 'nhot hơte ƀou phu 'lơ̆ng nham. Yă Y Koh, oei tơ̆ pơlei Cư Drăng ăn tơbăt, 'nhot xa ou ngêh ngăi ƀônh ƀŏ mă lei hăp jing tơdrong akŏm đak pơ-uh kơ lơ jơhnơr bơngai noh hăp jing kăp gĭt. Minh gŏ 'nhot hơte ưh hơdrô̆ xa phĭ, mă oei pơm tơnŏ đon bơnôh kơlih tơdrong ƀou phu 'lơ̆ng noh đei akŏm hăm đon băt păng tơdrong tơguăt tơguăl: “Vă pai đei 'nhot hơte ƀou phu 'lơ̆ng, nhôn rơih phe mir, tŭl hăm hơpăl 'long. Lơ̆m kơplah noh, kon pơlei năm tơchă tơm hơdret, 'lek kơđoh, tŭl hĕch hăm hơnuh soh đơ̆ng 'long trŏl, 'long chơmou... Ah đei tôm tơmam drăm noh pơtơm pai. Tơm hơdret tŭl hĕch tah hơdrol, ah sĭn bơih noh đe tah bơlah, vơ̆r hơnơ̆ng vă hăp hoai jing kơtŏl, đang kơ noh tah 'nhĕm, ka dah mă kơting kiơ̆ tơdrong 'meh. Mưh đei 'nhĕm ƀa chih 'nhŭng noh hơna rơmă vă kơ ƀou phu, đơ̆ng rŏng noh pơtơm tuh đak dơ̆ng, tơm hơdret bri, mă hơtuch luch noh tah bơlah phe”
Yă Y Rum, oei tơ̆ pơlei Cư Drăng, xah Tân Tiến (Đăk Lăk) ăn tơbăt dơ̆ng: “Vă 'nhot hơte gơh ƀou phu 'lơ̆ng noh đơ̆ng rŏng kơ tong phe lơ̆m dôm jĭt pơnĭt, bơ̆n nĕ kơ ot hăm kơmăi mă athei tŭl hăm tơpăl 'long, 'noh 'nhot gơh klĭ 'ngam, athei pai đak tŏ hơdrol, đak kơdơ̆k noh tah 'mhĕm dah mă kơting, ah 'nhot kơdơ̆k bơih noh đe tuh bơlah phe lơ̆m gŏ 'nhot, 'noh 'nhot ưh đei khoi”
Kơlih kiơ 'nhot hơte hơdret bri kơ bơngai Xơ Đăng kăp gĭt păng 'lơ̆ng? Yă Y Hrưp, oei tơ̆ pơlei Kon Wang, xah Tân Tiến (Đăk Lăk) tơblang: “'Nhot lơ̆m bri noh rơgoh, ưh đei pơgang hơdrông, pơgang hoă chơ̆t. Xa 'nhot bri, plei bri noh kon pơlei sơđơ̆ng jơhngơ̆m. 'Meh vă hăp gơh 'lơ̆ng, mă blŭng hloh noh nĕ kơ chă phă bri. Ah pĕ yua noh pĕ pah ai đĕch, vă 'long gơh jơk ƀlik, pơyan đơ̆ng rŏng kơnh bơ̆n đei dơ̆ng 'nhot plei 'long rơgoh 'lơ̆ng”
Ưh hơdrô̆ jĭ 'nhot xa rim năr, 'nhot hơte hơdret bri oei đei jong ăn 'măng sŏng xa gĭt nhen sơng tơmoi, pơsĭt pơkong, et hlôm đon, et tŏk hnam 'nao... Ƀok A Jon, oei tơ̆ pơlei Čư̆ Drăng, xah Tân Tiến (Đăk Lăk) tơroi: “Lơ̆m năr pơsĭt 'năr ou, kôn mon kon sou, 'nhŏng oh kơtum kơtŏng vih akŏm tôm. Rim bơngai atŭm băl pai 'nhot hơte păng lơ tơmam xa juăt jue nai. Kơlih năr sô̆, kơyuơ tơdrong tơguăt tơguăl, nhôn atŭm jơhngơ̆m vă pai pơjing đei por 'nhot 'lơ̆ng kơ bri kông Tây Nguyên.”
Lơ̆m hnam iĕ, tơnuh unh oei khơ̆ng bơ blông, rim mơnhan 'nhot hơte ƀou phu đei asong ăn đe kră, đe hơ-ioh. Nơ̆r hơhiĕk rơ-ông rơ-ang hrou atŭm hăm tơdrong 'ngam kơ bri kông. Rim mơnhan 'nhot hơte ưh hơdrô̆ pơm tơnŏ đon bơnôh, phĭ pơdŭk mă oei akŏm đei đon bơnôh tơguăt tơguăl kơ pơlei pơla.
Viết bình luận