80 sơnăm Trong pơjing găh joh ayŏ Việt Nam (1943-2023) Joh ayŏ păng jơhngơ̆m pran pơchoh trong ăn kon pơlei lơ̆m teh đak
Thứ ba, 14:55, 07/03/2023 Lại Thị Hoa/Amazưt tơblơ̆ Lại Thị Hoa/Amazưt tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Đunh kơ au 80 sơnăm, sơnăm 1943, lơ̆m khei ‘năr gĭt kăl hlŏh kơ Kĕch mang pơm rơngei hơdrĕch hơdrung, Hla bơngai pơchoh trong găh Joh ayŏ Việt Nam kơ yuơ Tổng Bí thư Trường Chinh chih tơlĕch đei pơjing.

 

 

Hnam tơbăt Tổng Bí Thư Trường Chinh oei tơ̆ apŭng Xuân Trường, dêh char Nam Định, mong răk lơ hla bơar gĭt kăl găh chăl sơnăm bơ̆ jang kĕch mang đơ̆ng Tổng Bí thư. Mă kăl, tơ̆ au oei vei răk Hla bơar “Trong pơjing găh Oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng hơ iă Việt Nam” kơ yuơ Tổng Bí thư Trường Chinh chih tơlĕch păng pơdrơng kiơ̆ Hop akŏng Khŭl kơdră chĕp pơgơ̆r Trung ương Đảng khei 2/1943.  Sơnăm 1943, lơ̆m chăl chĕp pơgơ̆r kơ Phalăng, phát xít Nhật, 90% ‘nu bơngai ưh kơbăt chư, tơdrong erih sa ƀĕng ƀang tơnap tap, lơ bơngai hŏk jrŭ Việt Nam đei jơhngơ̆m hul hơl, tơhlăk tơhlĭn. Kơ yuơ lơ loh, đơ̆ng mă tim mă iŏk đei chĕp pơgơ̆r hloi, Đảng hlôi sơkơ̆t hơdăh: Tơdrong gĭt kăl hloh dang ei ‘nŏh mĭnh nơ̆r hlôh vao, pơchoh trong ƀlep ăn jŏh ayŏ, tơ iung pơjing tơdrong joh ayŏ dŏng teh đak, vă pơrăm hŭt trong jang pơm ăn kon pơlei kơtul ...

Trong pơjing oei sa joh ayŏ Việt Nam đei pơjing pơtih nhen mĭnh Tơdrong tơchơ̆t gĭt kăl găh oei sa jŏh ayŏ kơ Đảng cộng sản Việt Nam. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Toàn Thắng, kơdră so Viện Văn hóa và Phát triển, găh Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh sơkơ̆t hơdăh: “Đảng hlôi hrôih băt hlôh ƀô̆h hơdăh găh tơdrong gĭt kăl kơ tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng hơ iă, kon bơngai Việt Nam. Kơ yuơ lơ loh, sơnăm 1943 Đảng hlôi đei jơhngơ̆m đon hơpơi ‘mĕh vă đei tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘nao, mư̆h bơ̆n iŏk đei chĕp pơgơ̆r kơdih gô tơ iung pơjing mĭnh tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘nao. ‘Nŏh tơdrong oei sa joh ayŏ kĕch mang păng bơ̆n gô tơ iung pơjing tơdrong au kiơ̆ pêng trong tơm. ‘Noh “hơdrĕch hơdrung vang jing jang”, “khoa hŏk vang iung jang” păng “tơpôl vang iung jang”. Lơ̆m hla bơar pơjing au, Đảng bơ̆n hlôi sơkơt hơdăh tơdrong tơgoăt ƀar păh kĕch mang chĭnh trĭ păng kĕch mang oei sa joh ayŏ, ‘nŏh kăl jang keh đang “kĕch mang oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng hơ iă” đơ̆ng nŏh mă “jang keh đang kĕch ‘măng hơmet pơ ‘lơ̆ng tơpôl”.

Kiơ̆ đơ̆ng GS Phong Lê, Kơdră so Viện Văn học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam: Trong pơjing găh oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ Việt Nam sơnăm 1943 jing gĭt kăl hloh nhen hơmet ăn gơmăng hơdrol Kĕch mang, sơkơ̆t hơdăh hơnăp jang ư̆h kơ gơh tơplĭh kơ Đảng hăm kech mang oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ, vă Todrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ tơpă pơchoh trong ăn kon pơlei lơ̆m teh đak rok kiơ̆: "Trong pơjing oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ 1943, ‘Noh tơdrong tơchơ̆t, hla bơar pơkăp kăl mă blŭng. Đei trong pơjing ‘nŏh mă tơpă pơgơ̆r rim khul joh ayŏ. Kơdih Kơdră chĕp pơgơ̆r teh đak Hồ Chí Minh ‘noh bơngai tơm a la chă. Lơ̆m yan au bơ̆ jang kĕch mang ‘nŏh kăl đei pơchoh trong hăm tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ, pơchoh trong ăn hơlen vă tơchă đei mĭnh trong ‘lơ̆ng. Kăl đei jơhngơ̆m đon gơh hơgei ‘nŏh mă tơchă đei trong gĭt kăl ‘noh păng lơ̆m au tơm dơnơm ‘nŏh lơ̆m Hồ Chí Minh".

Trong pơjing găh oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ Việt Nam hlôi sơkơ̆t hơdăh ‘meh vă đei tơdrong oei sa jŏh ayŏ gơ̆h hơgei ‘nŏh kăl kơ yuơ Đảng chĕp pơgơ̆r, tơdrong mă au hlôi tơƀô̆h hơdăh lơ̆m prăt chăl chĕp pơgơ̆r, Đảng ling lang lăng kơjăp atŏk tơ iung oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ păng ling lang chiu pŭ tơ̆ hơnăp dôm tơdrong. Tơ̆ Pơm lêh hop akom lơ̆m teh đak ‘măng mă 13, Đảng bơ̆n hlôi tơƀôh hơdăh, iung jang ăn tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ oei tim mă tơgăl hăm chĭnh trĭ, mŭk drăm. Tơdrong mă au tơƀôh hơdăh jơhngơ̆m đon iung jang kiơ̆ kơjăp, kơtang lơ̆m tơ iung pơjing oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ adoi nhen chĕp pơgơ̆r pơđĭ lơ̆m tơpôl. Lăp đơ̆ng rŏng Hop akŏm oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ lơ̆m teh đak ‘măng mă 2021, tơdrong kơrŭn iung jang đơ̆ng kơdih vă atŏk tơ iung rim tơdrong jang oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ ‘nŏh jing tơdrong lăng ba kơtang hloh, chă pơma dơnuh vă tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ tơpă jing hơyak tơm, jơhngơ̆m pran ăn atŏk tơ iung mŭk drăm - tơpôl, vă tơdrong oei sa joh ayŏ “pơchoh trong ăn kon pơlei lơ̆m teh đak rok kiơ̆”. PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Kơdră jang lơ̆m Khul chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng Oei sa joh ayŏ, Pơtho pơhrăm kơ Kuô̆k hô̆i pơma hơdăh: Dôm tơdrong iung jang ăn tơdrong oei sa jŏh ayŏ ưh khan lăp đei ƀơm truh jên hu mă lei oei jing tơdrong tơchơ̆t-trong bơ̆ jang păng khul jang: “Mưh bơ̆n pơma truh tơdrong tơmơ̆t jang găh jên hu ‘noh mĭnh trong jang tôch gĭt kăl ‘moi kiơ̆ tơmơ̆t jang ăn tơdrong oei sa joh ayŏ tơchă đei trong ‘lơ̆ng mă bơ̆n tơlĕch jang hơdrol vă atŏk tơ iung. Tơdrong mă au ưh khan đei iŏk yua hơ iă ăn tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ, mă lei oei lang să rim tơdrong anai kơ tơdrong erih sa tơpôl nhen: Mŭk drăm, pơtho pơhrăm dăh mă khoa hŏk kmăi kmŏk ... Mă đơ̆ng mĭnh tơdrong jang yă kiơ lơ̆m tơpôl, truh hloi chĭnh trĭ. Kơ yuơ lơ loh tơmơ̆t jên jang lơ̆m oei sa jŏh ayŏ ‘nŏh jing trong tơmơ̆t jang ăn atok tơ iung atŭm kơ teh đak”.

80 sơnăm au ki, đơ̆ng tơdrong tơchơ̆t oei sa joh ayơ mă blŭng, lơ̆m rim chăl kơ kĕch mang, Đảng păng Teh đak bơ̆n lăng kơjăp hơnăp kăl kơ oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ vă pơjing đei jơhngơ̆m pran kơtang kơ hơdrĕch hơdrung vă pơjing tơdrong hơpơi ‘mĕh jing đei tơpă. Tơdrong kăl hloh ‘nŏh kăl tơlĕch jang dơ̆ng Tơdrong jang Teh đak găh jŏh ayŏ vă atŏk tơ iung tơdrong oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ hloh dơ̆ng kơ teh đak. ‘Nau gô jing hơyak kăl hloh, jing tơdrong pơm kơnăl kơ chinh trĭ, khôi luơ̆t vă gơ̆h tơmơ̆t jang kơtang lơ̆m tơdrong au. ‘nau jei jing tơdrong hơpơi ‘meh vă đơ̆ng rim kon pơlei, vă hơnơ̆ng tơ iung pơjing teh đak Việt Nam atŏk tơ iung, bơ̆n vang mơ̆t hơdoi mă lei ưh kơ hiong răm, oei vei kơjăp tơdrong tơdrong joăt joe oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ đơ̆ng sơ̆ kơ bơngai Việt.

Đơ̆ng rŏng 80 sơnăm, trong tơlĕch jang găh Trong pơjing kơ oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ oei ling lang ‘lơ̆ng liĕm tơƀôh hơdăh ling lang atŏk tơ iung oei sa jŏh ayŏ joăt joe ‘lơ̆ng rŏ sơ̆ ki, trong jang păng jơhngơ̆m đon pơchoh trong đơ̆ng Đảng găh oei sa joh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ, vă truh đơ̆ng rŏng sơkơ̆t hơdăh hơnăp jang kơ oei sa jŏh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ jing “pơchoh trong ăn kon pơlei lơ̆m teh đak kiơ̆ yok rok jơ̆ng”.

 

Lại Thị Hoa/Amazưt tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC