Rim pơgê jei lei lăi, mo Lò Thị Xoan, pơlei Ƀó Lạt, tơring Chiềng Kang, apŭng Sông Mã, dêh char Sơn La păng rim bơngai lơ̆m ŭnh hnam năm bŭch ‘ngiĕt tơ̆ chŭn na Brang Chăm. Sơ̆, drŏ kăn tơring Chiềng Kang lăp băt iŏk hla brang chăm au ‘nŭng pơm ƀĕng gai. Mă lei tơjê̆ au iŏk tơlĕch brang chăm tĕch hăm kơjă măt ăn hơnih jang hnam kmăi dui brai vai tanh che.

Lơ̆m mă noh sơ̆, adoi nhen rim ŭnh hnam anai, ŭnh hnam mŏ Xoan jang chŭn na ƀa đak păng hơƀo prăt sơnăm, jang sa iŏk đei đơ̆ng 1ha tim mă truh 20 triu hlak jên lơ̆m 1 sơnăm. Sơnăm 2017, mŏ đei tơbăt găh tơdrong vă jang “Pơtrŭt kơtang hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn ‘moi kiơ̆ atŏk kơtang đei iŏk yua kơjăp choh jang sa păng Atŏk tơ iung Tơmang pơhiơ̆” kơ yuơ teh đak Australia tơgŭm djru. Mư̆h băt găh tơdrong vă jang au, mŏ Xoan hlôi tơchơ̆t pơtăm ‘long brang chăm lơ̆m chŭn na 2 sao. Đơ̆ng rŏng mĭnh sơnăm, ŭnh hnam mŏ jang sa iŏk yua kơjăp. Mŏ Xoan tơbăt, jang sa iŏk đei pơ đĭ pơyan dang 40 triu hlak jên, lơ hlŏh 4 ‘măng pơtêng hăm chă pơtăm hơƀo păng ƀum ƀlang:“Đơ̆ng sơ̆ truh dang ei ưh kơ đei ‘long ayơ mĭnh păh pơm mơ̆r mĭnh păh jang sa iŏk yau kơjăp nhen ‘long Brang au. ‘Long brang hlôi ba ăn kơ bơ̆n jang sa iŏk yua kơjăp, hơ iă dêh”.

Lơ̆m dôm tơring tơlĕch jang, đe drŏ kăn kon kông vang jang chă pơtăm păng vei lăng, koh tĕch hlôi jing tơdrong joăt joe, sơkơ̆t hơdăh iŏk đei jơnei Tơdrong vă jang lơ̆m pơtrŭt hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn. Atŭm hăm ‘nŏh, tơdrong vă jang oei iung jang pơm hơtŏk kơtang hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn ‘moi kiơ̆ rim tơdrong jang pơtho tơbăt, pơrô̆ pơrôp. Ƀok Nguyễn Quang Huy, Kơdră chĕp pơgơ̆r HTX Gai xanh sông Mã, dêh char Sơn La tơbăt, ‘long Brang Chăm ‘nŏh mĭnh kơ loăi ‘long pơtăm gĭt kăl đei iŏk yua hrôih, hơrih sot lơ̆m 10 sơnăm, mĭnh sơnăm kŏh tĕch đei 4 ‘măng. Vă iŏk đei kơjăp ‘noh kon pơlei kăl băt hơdăh găh pơtăm păng vei lăng mă ƀlep kiơ̆ kih thuơ̆t ‘mơ̆i:“Kon pơlei tĕch hlot pơđĭ tơmam drăm bơ̆n jang sa đei hăm kơjăp hlôi đei kĭ pơkăp dih băl đơ̆ng blŭng lơ̆m 10 sơnăm. Găh tơdrong tơmơ̆t jang ‘măng mă blŭng kon pơlei jei sơng iŏk lơ tơdrong tơgŭm ăn, dang lơ̆m 2 sơnăm ‘noh kon pơlei jang sa iŏk đei bơih.”

Hăm dêh char groi kông đei hloh 84% măt bơngaoi kon pơlei ‘noh bơngai kon kông, dêh char Sơn La sơkơt hơdăh hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn ‘noh jing tơdrong kăl hloh lơm atŏk tơ iung muk drăm-tơpôl kơ tơring. Vă đĭ sơnăm 2017, Hơnih vei lăng Choh pơtăm păng Vei lăng ‘long pơtăm dêh char Sơn La jang hơdoi hăm Kŏng ty Tơmơ̆t jên jang păng choh jang sa Viramie păng HTX Gai xanh AP1 Sơn La lang să pơtăm ‘long brang chăm. ‘Nau mĭnh lơ̆m dôm tơdrong jang iĕ găh Tơdrong vă jang Pơtrŭt kơtang hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn ‘moi kiơ̆ atŏk kơtang đei iŏk yua kơjăp choh jang sa păng Atŏk tơ iung Tơmang pơhiơ̆ tơ̆ dêh char Lào Cai păng Sơn La hăm akŏp kon jên tơmơ̆t jang hloh 14 ti hlak jên. Ƀok Dương Gia Định, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng Choh pơtăm păng Vei lăng ‘long pơtăm dêh char Sơn La tơbăt, đơ̆ng rŏng 2 sơnăm tơlĕch jang, Tơdrong vă jang hlôi hơnhăk đei iŏk yua sơđơ̆ng, ưh khan lăp atŏk tơ iung lang să pơtăm ‘long pơtăm hle mă lei oei atŏk kơtang hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn tơ̆ dôm tơring oei tơnap tap:“Hăm trong atŏk jang sa iŏk yua kơjăp, pơjing hơtŏ hơnơ̆ng dih băl drŏ nglo drŏ kăn, atŏk tơdrong pơm tơm kơdih kơ drŏ kăn mă kăl ‘nŏh drŏ kăn kon kông. Đơ̆ng rŏng ƀar sơnăm jang kiơ̆, rim bơngai tơgum djru adoi nhen kơdră tang măt teh đak hlôi hơlen iŏk đei jơnei kơ tơdrong vă jang đei ƀôh tơpă. Mă blŭng, ‘long brang chăm hăp jing ‘lơ̆ng tơ̆ tơring ‘nŏh gơ̆h răt iŏk pơđĭ. Găh tơdrong iŏk đei mŭk drăm ‘nŏh bơngai drŏ kăn hlôi ƀôh hơdăh tơdrong bơ̆n jang sa iŏk đei kơna hơdrin hloh dơ̆ng. Mă ƀar pơjing rim Khul kon pơlei jang hơdoi ‘nŏh hlôi jang ‘lơ̆ng lơ̆m tơdrong tơgoăt tơgoăl dih băl kơ pơlei pơla.”

Kiơ̆ đơ̆ng Hơnih vei lăng Choh jang sa păng Atok tơ iung tơring tơrang dêh char Sơn La, sơnăm sơ̆ dêh char pơtăm dang 1.500ha ‘long Brang chăm. Lăp đơ̆ng rŏng tơklăh pơđĭ kon jên tơmơ̆t jang, kon pơlei jang sa lơ̆m 1 ha 1 sơnăm iŏk đei đơ̆ng 60-80 triu hkak jên. Kơ yuơ lơ loh, Brang Chăm tơ̆ Sơn La đei lơ bơngai drŏ kăn kon kông iŏk pơtăm tơplih hăm ‘long pơtăm joăt joe sơ̆ ki. Tơdrong iŏk đei jơnei kơ tơdrong jang ưh khan lăp pơjing đei trong jang sa ‘nao mă lei oei pơm hơtŏk jang sa iŏk yua kơjăp păng pơm tơm kơdih mŭk drăm kơ đe drŏ kăn, tơgop pơm hơtŏk hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn kon kông. Yak hloh băt dôm yơ tơdrong long, hăm hơnih gơnang ‘nŏh rim tơdrong vă jang tơgŭm djru lơ lau, drŏ kăn tơring groi kông Sơn La roi năr roi hơbĕch hơbal, pơnam, pơjing đei tơdrong hơrih sa sơđơ̆ng dơ̆ng kơjăp hlŏh dơ̆ng.