Tơ̆ jơ hop akŏm joăt joe kơ pơlei Khung Nhung, tơring Quản Bạ. Thôn trơng rơ̆ih jơ ‘năr hop akŏm kon pơlei lơ̆m 7 jơ 30 pơnĭt gơmăng păng nơ̆r chă pơma dơnuh ‘nŏh jĭ nơ̆r kon pơlei hloi. ‘Nau jing trong ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh vă kơdră tơring akŏm đei tôm kon pơlei vă tơroi tơbăt kơtơ̆ng ang, adoi, ‘nau jei jing trong pơgơ̆r vă mơ̆ng păh kon pơlei tơgop nơ̆r hăm kơdră chĕp pơgơ̆r.

Yă Cư Thị Sông, kon pơlei kơ pơlei Khung Nhung, tơring Quản Bạ vang năm hop akŏm tơbăt: “Gơnơm hop akŏm pơlei, rim bơngai jei băt hơdăh trong bơ̆ jang đơ̆ng Teh đak vă jang kiơ̆. Adoi gơnơm vang năm mơ̆ng chă pơrô̆ pơrôp, pơtho khan kơna kon pơlei mă băt trong jang sa tơ iung pơjing pơlei pơla phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng dơ̆ng kơjăp”.

Adoi nhen lơ kon kông oei tơ̆ pơlei Khung Nhung. Mă đơ̆ng tơdrong hŏk pơhrăm ư̆h kơ đei mă lei jơhngơ̆m đon ‘mĕh vă pơm pơdrŏng, đơ̆ng rŏng lơ ‘măng hop akŏm pơlei păng đei mơ̆ng thôn trơng, kơ iĕng thôn trơng chă pơma tơroi găh tơdrong pơm pơdrŏng, ‘nhŏng Lý Tà Bâu oei tơ̆ pơlei Trúc Sơn, tơring Quản Bạ hlôi năm trŭh hloi tơ̆ Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei tơring vă chă lăng dôm trong jang sa, trong jang yak hlŏh pơngot rơvĕt tơjur dơnuh. Tơ̆ tơring, ‘nhŏng Bâu đei kang ƀô̆ tơring phăl hơlăng, pơtho tơbăt chă mơ̆t lăng Internet lơ̆m kmăi tinh, pơtho tơƀô̆h ăn kơ ‘nhŏng trong chă plôih lăng dôm tơdrong kơtơ̆ng ang kăl mă ‘nhŏng ‘mĕh vă lăng, đơ̆ng rŏng ‘măng tơƀơ̆p blŭng a, ‘nhŏng Bâu hlôi chơt hơ iă mư̆h băt dôm kơtơ̆ng ang ƀô̆h tom măt trong jang rong pơbe đe chĭh lơ̆m Intenet.“Ŭnh hnam nhôn ‘mĕh vă rong pơbe. Ĭnh kơtơ̆ng bôl boăl chă tơroi khan tơ̆ tơring đei đe rong pơbe chĭh tơmơ̆t lơ̆m kmăi tĭnh, păng ĭnh năm tơ̆ tơring apinh kang ƀô̆ ‘nŏh ăn kơ ba lăng hơ iă tơpă mơ̆n kơna ba jei ‘mĕh vă chă rong pơbe ‘moi kiơ̆ đe chă rong lơ lŏh mơ̆n”.

Kiơ̆ đơ̆ng ‘nhŏng Lệnh Thế Tú, kang ƀô̆ vei lăng tơ iung pơjing Tơring tơrang ‘nao tơring Quản Bạ, apŭng Quản Bạ, dêh char Hà Giang, đơ̆ng mă ‘nhŏng bơ̆ jang tơ̆ tơring, ‘nhŏng hơnơ̆ng đei kon pơlei ‘mĕh vă mơ̆t lăng lơ̆m kmăi tĭnh găh rim trong jang sa. ‘Nhŏng Tú ƀô̆h, mă đơ̆ng kon pơlei tim gan hlôh vao pơma nơ̆r Yuăn mă lei đe sư ‘mĕh vă hơdrin yak hlŏh pơngot rơvĕt, dơnŭh hin tôch kơ dêh. Kơ yuơ lơ loh, rim ‘măng bơngai bu athei plôih kmăi tinh chă lăng ‘nŏh sư jei chă pơtho hloi kon pơlei trong plôih lăng Internet vă chă lăng dôm trong jang sa au to hloi.

Hà Giang ‘nŏh mĭnh lơ̆m dôm dêh char dơnuh hlŏh lơ̆m teh đak, adoi jing dêh char đei trŭh 22 hơdrung kon kông erĭh sa hăm vă jê̆ 800.000 ‘nu bơngai, lơ̆m au đei hlŏh 90% ‘nu kon pơlei kon kông eĭh sa tơ̆ 2.000 pơlei. Hăm trong yơ yak hơmơt tơt, erĭh sa răh rap, oei tơ̆ kông, kơna tơdrong hơnhăk kơtơ̆ng ang truh hăm kon pơlei ‘nŏh jĭ tôch mơmat tat hăm rim kang ƀô̆ tơring. Ƀok Thào Thái Tâm, tang măt ăn Dơnŏ anih vei lăng kon pơlei tơring Quản Bạ tơbăt:“Lơ̆m dôm sơnăm au ki, bơ̆ jang pơrô̆ pơrôp, pơtho khan lơ̆m tơring Quản Bạ đei lăng ba kơjăo, mă kăl ‘nŏh rim trong pơgơ̆r chă hok hôp, pơrô̆ pơrôp kơtă hloi, nhôn chă pơjăp ăn rim hơnĭh bơ̆ jang iungh jang hơdoi hăm Dơnŏ anĭh MTTQ tơring năm hŏk hôp, pơrô̆ pơrôp, pơtho khan ăn trŭh rim pơlei, rim ŭnh hnam. Găh tơdrong chă pơrô̆ pơrôp đơ̆ng hơtăih ‘nŏh nhôn chă pơrô̆ pơrôp, pơtho tơbăt kiơ̆ al loa rapor tơring trŭh hăm pơlei pơla”.

Trong pơgơ̆r pơtrŭh kơtơ̆ng ang hăm tơring groi kông, pơma hăm nơ̆r kon kông, ‘moi kiơ̆ tơdrong oei sa joăt joe kơ kon pơlei ‘nŏh jing trong kăl hlŏh vă pơm tơplĭh jơhngơ̆m đon tơchĕng, jang sa kơ kon pơlei kon kông dơnŭh tơ̆ tơring groi kông atăih yăih. Mă lei, vă dôm bơngai bơ̆ jang chă pơrô̆ pơrôp đei tôm kơtơ̆ng ang, đei kơtơ̆ng ang trŏ lăp, tơtom, ‘nŏh sơnong jang, hơnăp jang kơ rim hơnĭh bơ̆ jang vei lăng kơ dêh char Hà Giang. Ƀok Nguyễn văn Hưng, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Ban Tuyên Giáo Tỉnh ủy Hà Giang tơbăt:“Dêh char Hà Giang tŏk bŏk hơnơ̆ng tơmơ̆t jên jang tơgŭm djru ăn tơring vă pơm lơ liơ hơnhăk tơdrong jang pơrô̆ pơrôp tơ̆ pơlei pơla đei jơnei hơ iă hlŏh păng jei apĭnh, athei Khŭl kơdră chĕp pơgơ̆r tĕh đak, Teh đak hơnơ̆ng lăng ba kơ jăp hlŏh dơ̆ng hăm Hà Giang tơmơ̆t jên răt kmăi kmŏk au to vă bơ̆ jang chă pơrô̆ pơrôp, tơroi tơbăt kơtơ̆ng ang tơ̆ pơlei adoi nhen bơ̆ jang pơtruh kơtơ̆ng ang tơ̆ tơring ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh dơ̆ng”.

Vă hơmet pơ ‘lơ̆ng tơnap tap, kơdră chĕp pơgơ̆r rim hơnĭh, mă kăl ‘nŏh rim hơnĭh bơ̆ jang pơrô̆ pơrôp lơ̆m dêh char Hà Giang jei hlôi iung jang đĭ ai, iŏk yua pơđĭ kmăi kmŏk đei, tơlĕch lơ trong pơrô̆ pơrôp trŏ ƀlep hăm tơring. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh, mĭnh trong jang kăl đei Hà Giang lăng kơ jăp ‘nŏh iung jang hơdoi hăm khŭl ƀô̆ đô̆i lơ̆m dêh char, mă kăl ‘nŏh Ƀô̆ đô̆i vei lăng sơlam teh đak oei tơ̆ rim tơring sơlam teh đak vă pơtrŭh kơtơ̆ng ang trŏ ƀlep, tĕnh koăng, tơtom trŭh hăm kon pơlei.