Trong jang “Khul pơm sơđơ̆ng ăn drŏ kăn păng hơ ioh” hlôi đei pơjing tơ̆ tơring sơlam teh đak Nhôn Mai, apŭng Tương Dương, dêh char Nghệ An. Tơdrong jang au đei tơlĕch jang Tơdrong vă jang 8 găh “Jang kiơ̆ hơtŏ hơnơ̆ng drŏ nglo drŏ kăn păng xek tơlang dôm tơdrong kăl hăm drŏ kăn păng hơ-ioh”, găh Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông, jăl jang 2021 – 2030 (jăl mă I đơ̆ng sơnăm 2021 – 2025). Mŏ Lò Thị Hương, Kơdră chĕp pơgơ̆r Khul drŏ kăn tơring Nhôn Mai tơbăt:“Tơ̆ rim tơring đei bơngai klo, bơngai ƀă dư hơlăk tơdrô, teh dong kon akăn ‘noh khul drŏ kăn hơnơ̆ng iung jang hơdoi hăm kŏng ang tơring năm truh chă pơma dơnuh, pơtho khan ăn dôm bơngai dư tơdrô hơlăk, tơbăt hơdăh găh tơdrong đei răm đơ̆ng tơdrô hơlăk. Đơ̆ng rŏng 3 sơnăm hơdrin tơdrong au tơ̆ tơring hlôi tơjur kơtang”.

Nghệ An hrei au đei 708 tơdrong vă jang hơdăh (hăm 10 tơdrong jang kăl) găh Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông. Mă đơ̆ng hlôi tơlĕch jang kơtang, mă lei Tơdrong vă jang 8 hlôi tơlĕch jang hiơ hiơ̆ pơtêng hăm trong pơprŏ vă jang păng tŏk bok tơƀơ̆p tơnap tap găh kon jên tơmơ̆t jang, tơdrong jang kiơ̆. Ƀok Vi Mỹ Sơn, Kơ iĕng Kơdră Hơnih bơ̆ jang vei lăng kon kông dêh char Nghệ An tơbăt, tơdrong tơhlăk tơhlĭn au đei hloi đơ̆ng tơdrong pơjao jang, tơlĕch jang kiơ̆. Lơ̆m 10 tơdrong jang tơm ‘nŏh đei ƀơm truh rim hơnih bơ̆ jang, kơ yuơ lơ hơnih tơm, hơnih bơ̆ jang, hơnih jang Trung ương vei lăng păng pơtho tơbăt tơlĕch jang kiơ̆, mĭnh ƀar hơnih tơm, hơnih jang hiơ hiơ̆ pơjing trong pơtho tơbăt vă tơlĕch jang kiơ̆:“Hrei au tơdrong jang tơm Teh đak đei ƀơm 9 hơnih tơm, hơnih bơ̆ jang, tơ̆ dêh char ‘noh 9 hơnih bơ̆ jang. Kăl dăr lăng hơlen pơđĭ 3 tơdrong jang hơgrop dih băl ‘nŏh akŏm jing mĭnh đĕch. Pơtih gia tơgum djru atŏk tơ iung choh jang sa, pơđĭ 3 tơdrong jang tơmơ̆t jing 1 hơnih, pơjao ăn hơnih vei lăng choh jang sa pơtho tơbăt kơtă lăp hơdrô̆ atŏk tơ iung choh jang sa ‘nŏh mă jang gơ̆h. ‘Noh jĭ lăp đơ̆ng rŏng pơtôch tơlĕch jang kiơ̆ jăl 1 ‘nŏh iŏk lăng hơlen lăng păng chă hơmet ming dôm trong vă jang ‘nŏh mă trŏ lăp ƀiơ̆”.

Ưh khan lăp hơdrô̆ Nghệ An mă hrei au rim tơring anai jei tŏk bŏk tơhlăk tơhlĭn mư̆h tơlĕch jang kiơ̆ Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông pơma hơdrô̆, 3 tơdrong jang tơm teh đak pơma atŭm. Tơ̆ Thanh Hóa truh khei ‘năr au, Tơdrong jang vei lăng kon kông păng groi kông oei rơkăh kơ mơjit ti hlak jên kơ yuơ ưh kơ gơ̆h vă tơlĕch jang. Tơdrong tơm pơm ăn đei tơƀôh hơdăh ‘noh, rim tơdrong jang iĕ tim mă đei tôm rơvơn vă klăh asong kon jên tơmơ̆t jang. Ƀok Mai Xuân Bình, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng kon kông dêh char Thanh Hoá tơbăt:“Sơnăm sơ̆ ‘noh pơjao jên bơih mă lei truh dang ei tim mă kĭ tơchơ̆t ‘nŏh ưh kơ gơ̆h vă pơchoh trong ăn dêh char pơjao dơ̆ng bơih, kơ yuơ ưh kơ đei trong ayơ vă pơm kơnăl. Tơdăh dang ei chă pơchoh trong ăn dêh char klăh asong kon jên jang, năr đơ̆ng rŏng vih hơlơ̆k tơ̆ tơring vă klăh asong kon jene jang lơ liơ dơ̆ng. Kơ yuơ đĭ pơjao jên bơih, mălei tim mă hơmet đei tơdrong vă jang, mưh klăh asong dơ̆ng kon jên jang lei gô rơkăh đĕch bơih, kơna ưh kơ đei trong ayơ vă klăh asong kon jên tơmơ̆t jang bơih. Kơna tơdrong mă au hăm tơdrong jang ‘nau jei tŏk bŏk chă pơrô̆ athei rim Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei rim apŭng ‘noh hơdrin kĭ tơchơ̆t hơdrol khei 9 đĕch, kơ yuơ hăp đei ƀơm truh tơdrong pơprŏ vă jang, oei lăng truh kon jên tơmơ̆t jang uơ oei, tơdăh hlôi kĭ tơchơ̆t tơdrong vă jang lei gơ̆h vă klăh asong dơ̆ng tŏ sĕt kon jên tơmơ̆t jang vă hơnơ̆ng iung jang keh đang tơdrong vă jang”.

Vă atŏk kơtang jang kiơ̆ rim tơdrong vă jang hlôi đei kĭ tơchơ̆t, rim hơnih bơ̆ jang, tơring 2 dêh char Nghệ An, Thanh Hoá, hlôi tơ iung pơjing trong pơprŏ vă jang, hơmet pơ ‘lơ̆ng, pơm sơđơ̆ng tơring pơlei oei; găh tơmơ̆t jên jang pơm trong hnam, tơgum ăn choh jang sa, hơrih sa lơ̆m tơring kon kông păng groi kông; găh atŏk tơ iung pơtho pơjing tơdrong jang păng tơmơ̆t jang ... iŏk đei jơnei hơ iă ‘măng mă blŭng. Mă lei, Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông ‘noh Tơdrong jang ‘nao, đei lơ tơdrong, lơ hơnih chĕp kơ̆l, vei lăng, pơgơ̆r jang kiơ̆ kơna tơdrong tơlĕch jang kiơ̆ đei lơ tơdrong tơnap tap. Dôm tơdrong tơnap tap, tơhlăk tơhlĭn lơ̆m tơlĕch jang kiơ̆ Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông đei lơ bơngai tăh hla, kơdră tang măt Kuô̆k hô̆i lăng kơjăp. Tơ̆ ‘măng hop akŏm mă 5 au ki tơl hơdăh nơ̆r apĭnh tơ̆ hơnăp Kuô̆k hô̆i, Ƀok Hầu A Lềnh, Ƀô̆ trương, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng kon kông tơbăt jơhngơ̆m đon tơtăm:“Tơdrong pơngơ̆t tơtăm hloh hrei au ‘noh khei năr tơlĕch jang kiơ̆ kơ yuơ dôm tơdrong vă jang tơlech jang hơdăh truh tơ̆ pơlei pơla, truh hăm rim ŭnh hnam. Găh hla bơar pơtho tơbăt jang kiơ̆ đei pơjing tôm tong, mă lei jei ưh kơ kĕ kơ ver lơ̆m yan au đei dơ̆ng dôm tơdrong au to lăp đơ̆ng rŏng ‘noh. Trung ương gô atŏk kơtang bơ̆ jang dăr lăng, pơrô̆ pơrôp lơ loh păng pơtho tơbăt hơmet pơ ‘lơ̆ng tơtom dôm tơdrong tơnap tap, tơhlăk tơhlĭn ăn tơring. Hăm rim tơring, lơ̆m rim hla bơar pơtho tơbăt ‘măng mă au gô atŏk kơtang pơjao jang ăn rim tơdrong vă tơring gơ̆h tơchơ̆t kơdih, akŏm khul vă tơlĕch jang kiơ̆”.

Dôm tơdrong tơnap tap, tơhlăk tơhlĭn lơ̆m tơlĕch jang kiơ̆ Tơdrong jang Tơm Teh đak atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông găh lơ đei ƀơm truh dôm hla bơar tơchơ̆t khôi lươ̆t.Truh khei 4 sơnăm 2023, 15 lơ̆m 15 hơnih tơm, hơnih bơ̆ jang đei pơjao tơdrong jang hlôi xek tơlang păng chih pơjing hla bơar tơl hơdăh, pơtho tơbăt ăn rim tơring xek tơlang đei 121 tơdrong tơnap tap, tơhlăk tơhlĭn. Tơdrong mă au đei ƀôh, tơdrong dăr lăng, lăng hơlen rim tơdrong hơdrol vă tơlĕch jang kiơ̆ Tơdrong jang au tim mă hơlen kơjăp, pơm ăn truh tơhlăk tơhlĭn, hơgrop dih băl mưh tơlĕch jang kiơ̆ ‘noh jing tơdrong ưh kơ jor ôh.