Mă blŭng sơkơ̆t hơdăh, tơdrong tơlĕch jang kiơ̆ 3 Tơdrong jang tơm teh đak (găh tơ iung pơjing tơring tơrang ‘nao, tơjur dơnuh kơjăp ‘lơ̆ng păng Atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl tơring kon kông păng groi kông) tơ̆ rim dêh char Tây Nguyên lơ̆m dôm sơnăm au ki hlôi hơnhăk đei iŏk yua hơ iă. Trong hnam au to đei ming hơmet, tơdrong hơrih sa kon pơlei roi năr roi sơđơ̆ng. Ƀok kră pơlei Anưk – bơngai tăh hla pơlei Tuơh Ktu, tơring G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai tơbăt: “Tơdrong hơrih sa hrei au tơplih tôch kơdêh. Rim pơlei pơla tơplih ‘lơ̆ng liĕm, sơ̆ trong nơnăm hlŭt hleng, tơser tơsŏ, ‘mui jĭ nhen droong nhŭng đĕch, hnam hnăt hnot, ŭnh hơyuh ưh kơ đei… Dang ei đei trong glơ glang, đei hnam trương, hnam pơgang, ŭnh hơyuh tơ̆k hơdăh jơ̆p jang. Kơdih ba jei hlôi năm tơlang lăng tơ̆ Đăk Lăk, lăng ƀôh tơplih tôch kơ ‘lơ̆ng. Păng tơjê̆ au đei năm tơ̆ Đak Bơt, Kon Gang, năm truh tơ̆ Kƀang lăng ƀôh tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei tơplih tơpă mơ̆n. Mă ƀar dơ̆ng lơ̆m choh jang sa ‘noh kon pơlei hlôi băt jang kiơ̆ kmăi kmŏk, kih thuơ̆t ‘nao. Tơdrong hơrih sa phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng dơ̆ng kơjăp hlôi vih hăm jơ̆p jang pơlei pơla, truh hloi tơ̆ tơring hơtăih yăih ... Đĭ đăng ‘noh gơnơm kơ Đảng, Teh đak mă đei.”
Mă lei, lơ̆m 3 Tơdrong jang tơm Teh đak, ‘noh Tơdrong jang atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl kon kông tơring groi kông oei tơnap tap hloh. Tơ̆ ‘măng hop akŏm hăt hot mă 5 hơtuch sơnăm au ki, Kuô̆k hô̆i hlôi pơjing Tơdrong tơchơ̆t kăl jang kiơ̆ Tơdrong jang tơm Teh đak. Tơdrong tơchơ̆t đei 6 tơdrong, tơchơ̆t 8 trong jang kăl vă hơmet pơ ‘lơ̆ng tơnap tap, tơhlăk tơhlĭn, hơnơ̆ng pơjing rơvơn vă rim tơring tĕnh koăng jang kiơ̆, tơlĕch kon jên jang rim Tơdrong jang tơm Teh đak lơ̆m khei năr kơnh. Kơ iĕng Thủ tướng Teh đak Trần Lưu Quang akhan, ‘nau jing trong jang pran kơtang hloh tim lăh đei:“Tơdrong tơm kơ 8 tơdrong ‘noh pơjao kơtang, atŏk kơtang kĕ jang kơ tơring, dăr lăng, lăng hơlen. Pơjao ăn apŭng, tơring rŏ năng hăm kĕ jang dăh mă ưh. Mă tơ̆ yơ jei đei drơ̆ng drơ̆t, tim gan pơ̆n. Kơ yuơ lơ loh kăl lăng hơlen tơdrong yă kiơ gơh, yă kiơ tim mă gơh, kon jên jang teh đak kăl vei lăng kơjăp mă đơ̆ng 1 hlak. Tam dơ̆ng, ‘nau ưh khan trong jang vă jang pơlong năng mă lei trong jang kăl”.
Rim kơdră tang măt Kuô̆k hô̆i drơ̆ng nơ̆r kơtang hăm trong jang pơlong năng pơjao ăn apŭng vei lăng, pơgơ̆r jang kiơ̆ rim Tơdrong jang tơm Teh đak kiơ̆ trong jang: "Jơnŭm vei lăng kon pơlei apŭng gơ̆h tơchơ̆t hơmet ming trong vă jang klăh asong kon jên tơmơ̆t jang đơ̆ng teh đak, kon jên jang hơnơ̆ng ƀar păh rim Tơdrong jang teh đak lơ̆m trong pơprŏ tơmơ̆t jên jang teh đak, trong pơprŏ tơmơ̆t jên jang rim sơnăm, kon jên jang teh đak rim sơnăm hlôi đei kơdră kơpal pơjao". Bơngai tang măt Tạ Văn Hạ, Khul Quảng Nam pơma:“Hăm 8 trong jang, jang pơlong năng au ‘noh kiơ̆ kơ ĭnh gô pơjing đei hơyak pran lơ̆m pơtrŭt kơtang tơlĕch jang kiơ̆ 3 Tơdrong jang tơm Teh đak. ‘Nau jĭ kiơ̆ kơ ĭnh kăl lăng hơlen lơ liơ mưh rơ̆ih iŏk, hlôi lăng akhan jang pơlong năng lei kăl lơ̆m tang măt, ‘noh jĭ tơring choh jang sa, tơring kơdrơ̆m, groi kông ... đĭ đăng tơdrong au mưh bơ̆n hơlen lei trong jang ‘noh kăl đei tôm tong rim tơdrong jang păng tơring”.
Tang măt Kuô̆k hô̆i păng bơngai tăh hla lơ̆m teh đak hơmŏ Tơdrong tơchơ̆t găh mĭnh trong jang kăl jang kiơ̆ rim Tơdrong jang tơm Teh đak đei Kuô̆k hô̆i pơdrơ̆ng kiơ̆ gô đei lơ tơdrong tơplih, pơjing đei trong jang ‘lơ̆ng hơ iă vă tơring groi kông iung jang kĕ rim tơdrong đei, atŏk kơtang iung jing. Ƀok U Minh Nam, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng Kon kông dêh char Kon Tum tơbăt.“ ‘Moi kiơ̆ trong au, bơ̆n gô pơtho tơbăt ăn rim tơring tơ iung pơjing trong pơprŏ jang mă hơdăh, xơkơ̆t ƀlep trong tơlĕch jang hơdăh. Adoi pơm hơtŏk hơnăp jang kơ khul kơdră đảng, kơdră chĕp pơgơ̆r tơring akŏm tơlĕch jang kiơ̆ rim tơdrong jang hơdăh. Hơnơ̆ng tơlĕch jang kiơ̆ rim tơdrong tơchơ̆t, trong jang kăl hlôi đei Kuô̆k hô̆i pơdrơ̆ng kiơ̆ dăh mă hlôi đei Khul kơdră chĕp pơgơ̆r Teh đak, rim Hơnih tơm, hơnih jang Trung ương tơlĕch ăn. Mă pêng ‘noh iung jang dăr lăng, lăng hơlen dơ̆ng trong tơlĕch jang kiơ̆ Tơdrong jang tơm Teh đak rim tơring, vă atŏk kơtang hơnăp jang kơ rim kơdră jang lơ̆m hơnih chĕp pơgơ̆r”.
Bơngai tăh hla lơ̆m teh đak pơma atŭm, tơring Tây Nguyên pơma hơdrô̆ hơmŏ, lăp đơ̆ng rŏng Tơdrong tơchơ̆t đei Kuô̆k hô̆i pơdrơ̆ng kiơ̆, Khul kơdră chĕp pơgơ̆r Teh đak păng hơnih bơ̆ jang gô hrôih tơlĕch ăn rim Tơdrong tơchơ̆t, nơ̆r pơtho tơbăt vă khôi luơ̆t tĕnh koăng đei jang kiơ̆ jơnei, yak mơ̆t lơ̆m tơdrong hơrih sa hloi.
Viết bình luận