Tơ̆ Hnam hŏk hôp tơpôl kơ plei T’Leh, xăh Dleiya, apŭng Krông Năng, dêh char Đắk Lắk, kơhrĕng ‘nu hơioh păng mĕ ƀă đe oh chơt hơiă năng ngôi đe hơxoang prao. Lơ oh čhôk ‘nă ôr tơkĕch druh kiơ̆, vang hơxoang rok khul xoang prao. Tơdrong ưh đei chơt năr hmă jên đĭ, dang ei ‘nŏh jĭ tơdrong chơt hơiă ‘nă hal. Oh Y Gian M’lô, plei T’Leh ăn tơbăt, ‘nâu jĭ ‘măng mă blŭng oh đei năng hơxoang prao tơ̆ pơlei: “’Nâu jĭ ‘măng mă blŭng kon đei năng hơxoang prao lơ̆m năr Trung thu, kon čhôk ‘nă dêh. Kon bơnê kơ đe duch, đe ma hlôi hơnhăk ba Trung thu truh hăm nhôn.”

Kŭm hăm năng hơxoang prao, đe hơioh oei đei pơm ngôi lơ tơdrong tôch kơ chơt păng iŏk đei lơ tơmam hơpăh. ‘Nao iŏk đang tơmam păng gre tang vang ‘nao, oh H’Sơra Niê tơroi: “Năr ‘nâu đei 1 năr pơm ngôi Trung thu tôch chơt yoa kon đei iŏk gre tang vang, năng hơxoang prao, đei dơ̆ng đe duch, đe ma yoă ăn sŏk. ‘Nâu jĭ ‘măng mă kon đei pơm ngôi chơt thoi âu. Bơnê kơ đe ma, đe duch.”

Ưh lăp hăm đe hơioh đĕch, lơ bơngai ‘lŏ kŭm vang truh ngôi tơ̆ hnam hŏk hôp tơpôl kơ pơlei, mât hơdai hăm jơhngâm đon chơt hơiă kơ pơyan Trung thu hăm kon hơ ‘lơ̆p. Chông 3 ‘nu kon năm iŏk tơmam păng ngôi pơchơt trung thu, mŏ H’An Niê tơ̆ plei T’Leh pơma: “Hnam nhôn đei 4 ‘nu kon, yoa tơdrong arih xa pơmat tat kơna tam mă biơh răt tơmam dăh mă chông ba đe kon chă ngôi Trung thu. Năr ‘nâu đei khul jang tơgŭm jur truh tơ̆ pơlei pơgơ̆r Trung thu ăn đe mon, inh tôch hơiă, čhôk ‘nă dêh.”

Plei T’Leh đei 177 unh hnam, hăm vă jê̆ 300 ‘nu hơioh. Hlŏh 90% lơ̆m kơsô̆ ‘nŏh jĭ bơngai Rađe. Ƀok Y Nghê M’Lô, ƀok pơgơ̆r plei T’Leh tơroi, rim sơnăm, ƀât Tết Nguyên đán, Tết Trung thu khul kơdră pơgơ̆r tơring păng lơ khul jang tơgŭm kŭm jur ngôi, hơpăh tơmam ăn kon pơlei păng đe hơioh. Sơnăm ‘nâu đei pơgơ̆r tih ƀiơ̆ kơna kon pơlei, mă loi jĭ đe kon mon tôch chơt hơiă: “Tơdrong arih xa kơ kon pơlei tơ̆ âu tôch pơmat tat kơna mĕ ƀă ưh đei hơmet tôm tơmam ăn kon hơ ‘lơ̆p. Tôch pŭn đei khul jang tơgŭm truh, hơpăh bơ̆n tơmam păng pơgơ̆r ngôi pơchơt ăn đe kon mon. Tơdrong ‘nâu tôch čhôk ‘nă hăm khul vei lăng pơlei mă loi jĭ hăm đe kon mon hơioh.”

Tơdrong pơgơ̆r “Trung thu ăn oh” yoa Khul Druh kiơ̆ jơhngâm đon ‘lơ̆ng” tơ̆ plt Buôn Ma Thuột, dêh char Đắk Lắk pơgơ̆r. Tơ̆ âu, ‘ngoăih kơ dôm tơdrong ngôi pơchơt Trung thu, Khul oei pơgơ̆r yoă sŏk ăn đe oh hơioh, hơpăh vă jê̆ 300 tơpu tơmam đei mì tôm, ƀĕng keo, ƀĕng trung thu, tơmam hŏk pơhrăm păng hla ar chih. Kŭm hăm ‘nŏh, Khul oei hơpăh 6 tong gre tang vang ăn đe oh hŏk tro đei tơdrong arih xa pơmat tat đei đon adrin hŏk pơhrăm, hŏk rơgei. Akŏm đĭ đă kơjă tơmam hlŏh 60 triu hlak jên.

Yă Nguyễn Thị Nga, Bơngai vei lăng Khul tơroi: “Hơnơ̆ng mưh truh pơyan trung thu nhôn jang lơ̆m Khul Druh kiơ̆ jơhngâm đon ‘lơ̆ng, chĕp ba lơ tơmam truh hăm đe hơioh tơ̆ tơring hơtăih yăih, oei đei lơ tơdrong pơmat tat. Lơ̆m pơyan trung thu sơnăm ‘nâu, nhôn pơgơ̆r dơ̆ng tơ̆ 3 anih tơ̆ tơring hơtăih yăih, vă truh ngôi hăm đe hơioh tơnuh.”

Kŭm hăm Tết Trung thu hrôih tơ̆ plei T’leh, đe hơioh tơ̆ 1,2 pơlei pơla tơ̆ tơring hơtăih yăih păng đe hơioh oei đei lơ tơdrong pơmat tat tơ̆ dêh char, kŭm đei dôm năr ngôi pơchơt tôch hơiă, yoa Anih mong jên tơgŭm ăn hơioh, Khul tơgŭm ăn bơngai kơ mlo jo jăn păng đe hơioh pơti, anih jang đoan dêh char Đắk Lắk, Anih jang tơgŭm kơ teh đak pơgơ̆r. Dôm tơmam hơpăh đei hơnhăk truh, nhen thoi hơnhăk ba jơhngâm đon chơt hơiă ăn đe oh, hơnhăk ba 1 pơyan Trung thu ƀĕnh nơ̆r pơma, ƀơ̆r hiĕk tôch kơ chơt./.