Hơtŏk đon pơm kiơ̆ Luơ̆t vei sơđơ̆ng tơ̆ trong gre
Thứ tư, 14:12, 14/08/2024 VOV4/Dơ̆ng tơblơ̆ VOV4/Dơ̆ng tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Kiơ̆ Anih vei lăng sơđơ̆ng tơ̆ trong gre kơ teh đak, jô̆ păh lăp 1 năr, gre tâm preh băl pơm ăn 24 ‘nu bơngai lôch păng 60 ‘nu bơngai rơka. Mă loi, rim sơnăm gre tâm preh băl pơm tơjur 2,5% kơsô̆ iŏk yoa jô̆ păh lăp kơ kon pơlei lơ̆m teh đak, kơplăh ‘nŏh tơdrong jang tŏk mŭk drăm tơpôl lơ̆m teh đak dôm sơnăm tơjê̆ âu lăp dang 6%. Kơlih thoi noh, tơdrong roi tơbăt, pơtho tơƀôh luơ̆t vei sơđơ̆ng tơ̆ trong gre jĭ tơdrong tôch gĭt kăl, kŭm hăm ‘nŏh jĭ vang jang hơdoi dăr joang, sek tơlang dôm tơdỏng pơm glăi luơ̆t tơ̆ trong gre. ‘Nâu jĭ 2 trong jang đei khul kơdră pơgơ̆r jơ̆p tơring, khul jang kơpal lơ̆m teh đak oei năng kăl, bơ̆ jang kiơ̆ lơ sơnăm âu ki.

Vă tơgop pơm hơtŏk đon hlôh vao mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong, rim bơngai athei bơ̆ jang ‘lơ̆ng dôm tơdrong tơ̆ hơla âu: Mă mĭnh ‘nŏh: Adrol kơ hao gre kơdâu tơ̆ trong athei lăng năng gre hăm ‘lơ̆ng ưh. Mă ƀar: Athei chĕp ba tôm hla ar kiơ̆ tơdrong hơgăt mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong. Mă pêng: Athei yơ̆l môk kŭp kơjăp ‘lơ̆ng, pơma ưh hăm môk kŭp ưh kơjăp. Mă puăn: Năm trŏ trong, trŏ anih đe sơng,… kiơ̆ tơdrong hơgăt, hơnơ̆ng đei đon pơm kiơ̆ trŏ luơ̆t vei sơđơ̆ng tơ̆ trong nơnăm. Mă đăm: Athei hao gre tơtơng. Hơtŏk đon pơm kiơ̆ luơ̆t, song trong lê̆ đe kuĕch găh ‘ma, kuech găh ‘ngieu… kiơ̆ tơdrong hơgăt. Pơtâp jơhngâm đon chơ̆n, đei đon gô chang mưh ƀôh unh oei ƀrê dăh mă hrăt trong. Athei đei đon tơgŭm ăn bơngai pơ̆k gre. Mă drâu: Vei lăng hơmet gre kiơ̆ khei ‘năr hơgăt mă ‘lơ̆ng. Mă pơ̆h: Pơhrăm đon pơm kiơ̆ mă ‘lơ̆ng luơ̆t tơdrong hao gre vih vât sơđơ̆ng ‘lơ̆ng păng pơm kiơ̆ dôm tơdrong hơgăt “4 ưh, 3 đei” mă Anih vei lăng sơđơ̆ng tơ̆ trong nơnăm kơ teh đak krao hơvơn đĭ đăng kon pơlei pơm kiơ̆ mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong.

“4 ưh” đei: Ưh đei et tơdrô ƀier, hao hrĕnh, kơdâu hlŏh đe kư̆ kă, kơdâu hlŏh trong ƀât unh ƀrê, hao gre ưh đei tôm hla ar kăl; ưh đei tơgar jih trong, jơnglăng trong, pơm sơđơ̆ng ‘lơ̆ng ăn trong yak; ưh đei ƀơ̆r đon pơma xa kơnê̆ hăm bơngai hao gre yak vih vât tơ̆ trong kŭm nhen mưh đei tơdrong gre tâm preh băl; ưh ăn đei gre tâm preh băl mưh hao kơdâu tơ̆ trong.

“3 đei” ‘noh, hlôh vao tôm găh Luơ̆t hao gre kơdâu tơ̆ trong; đei đon tơnăp hăm hơkâu jăn kơdih păng tơpôl; đei trong pơma xa gơ̆h hơgei, vang jang hơdoi tơgŭm ăn bơngai jĭ đơ̆ng pơ̆k gre.

Ƀok Nguyễn Trọng Thái, sơ̆ pơm Chánh Văn phòng Anih vei lăng sơđơ̆ng tơ̆ trong nơnăm kơ teh đak akhan: “Mă mônh jĭ athei chih pơkĕh hla ar hơgăt luơ̆t găh vei sơđơ̆ng tơ̆ trong nơnăm vă pơm ‘lơ̆ng, hơtŏk tơdrong đei yoa vă vei lăng teh đak kŭm nhen pơjing tơdrong hiôk hian vă kon pơlei hao gre kơdâu tơ̆ trong pơm kiơ̆. Mă 2, hơtŏk tơdrong roi tơbăt, pơtho tơƀôh dôm tơdrong hơgăt đơ̆ng luơ̆t truh hăm dôm bơngai hao gre kơdâu tơ̆ trong pơma hơdrô̆ kŭm nhen kon pơlei pơma atŭm, mă loi jĭ tơ̆ dôm tơring hơtăih yăih, tơring kon pơlei kon kông oei.

Pơtho đon hao gre mă ‘lơ̆ng mưh kơdâu tơ̆ trong athei pơtơm đơ̆ng rim unh hnam. Mĕ ƀă, yă ƀok athei jang ‘lơ̆ng tơdrong pơtho tơƀôh ăn kon sâu, dôm bơngai lơ̆m hnam mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong. Mă loi bơngai ‘lŏ athei đei đon tơnăp, hao gre kơdâu tơ̆ trong sơđơ̆ng ‘lơ̆ng vă kon sâu pơm kiơ̆. Unh hnam jĭ anih pơtho mă blŭng hăm rim bơngai. Atŭm hăm ‘nŏh, roi tơbăt, pơtho tơƀôh đon mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong ăn kon pơlei tơ̆ tơring oei xa, anih bơ̆ jang, hnam trưng, anih mir roh choh jang xa kơ kon pơlei, dôm khul grŭp tơpôl, kiơ̆ đơ̆ng noh đei mơ̆ng, đei băt, hlôh vao păng roi tơƀôh ăn băl, chih iŏk dôm tơdrong kăl vă pơm tơplih đon tơchĕng, hơtŏk đon pơm kiơ̆ luơ̆t mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong ăn rim bơngai.

Boăl Nông Thủy Nương, hŏk lăm 11A5 Hnam trưng teh đak rong hŏk tro kon kông dêh char Cao Bằng tơroi: “Dôm tơdrong nhen hao gre pơrĕng tơrih găn trong, hao gre điê̆n dăh mă gre hon đa mă ưh đei yơ̆p môk kŭp. Tơpă mơ̆n ‘nŏh jĭ dôm tơdrong glăi tôch hơmơt, ưh lăp tơƀôh đon ưh chu pơm kiơ̆ luơ̆t đĕch mă oei tơƀôh đon kơnê̆ đơ̆ng bơ̆n dơ̆ng. Yoa thoi noh, kiơ̆ oh, bơ̆n athei hŭt pơđĭ dôm tơdrong ‘nâu hloi. Bơ̆n athei roi tơƀôh păng hơtŏk đon pơm kiơ̆ mă ‘lơ̆ng luơ̆t vei sơđơ̆ng tơ̆ trong nơnăm.

Vă đon pơm kiơ̆ luơ̆t vei sơđơ̆ng tơ̆ trong gre gơ̆h ‘lơ̆ng tơpă, ‘ngoăih kơ tơdrong roi tơbăt, athei đei hloi dôm tơdrong phak mă kơhret ƀiơ̆ dơ̆ng. Kiơ̆ đơ̆ng noh pơjing đei đon kơchăng pơm kiơ̆ luơ̆t mưh hao gre kơdâu tơ̆ trong đơ̆ng rim bơngai. Hơdai hăm ‘nŏh, hơtŏk đon tơnăp đơ̆ng khul kăn ƀô̆ kanh sat vei lăng tơ̆ trong gre, khul dăr hơlen tơ̆ trong, dôm anih jang, khul grŭp, rim bơngai đei ƀơm truh.

VOV4/Dơ̆ng tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC