Unh hnam mŏ Tao Thị Coong, bơngai Lự, tơ̆ plei Phiêng Chá, xăh Nậm Tăm, apŭng Sìn Hồ (Lai Châu) adrol sơ̆ jĭ unh hnam tơnuh hlŏh lơ̆m pơlei. Tơdrong arih xa đơ̆ng unh hnam lăp pôm gơnơm đơ̆ng jang chŭn 1 pơyan, kơna đa ưh kơmăh, kơƀăh kơƀôch hơnơ̆ng. Mưh kăl đei jên vă chă răt xa, klo kăn mŏ athei tĕch hŭt ƀa, hơƀo. Kŭm yoa arih xa kơƀăh kơ ƀôch mă klo kăn măr sư đa đei tơdrong hil băl ‘năi.

Đơ̆ng kơsô̆ jên tơgŭm lơ̆m Tơdrong jang 8 găh “Bơ̆ jang pơm hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo păng sek tơlang dôm tơdrong gĭt kăl hăm drŏ kăn păng đe hơioh”, unh hnam mŏ đei khul kơdră tơring păng dôm khul drŏ kăn tơgŭm, pơtho tơƀôh ăn trong jang xa.

Gơnơm pơnam, adrin choh jang, klo kăn mŏ choh khai hoang dơ̆ng teh vă jang mŭk drăm kiơ̆ trong V-A-C. Truh dang ei, unh hnam mŏ hlôi đei pơgar ‘long xa plei xă hlŏh 3.000m2, sơlung rong ka hlŏh 1.000m2 păng 5 tŏ kơpô. Ưh lăp klăih đơ̆ng tơnuh hin đĕch, unh hnam mŏ oei jing unh hnam jang xa rơgei lơ̆m pơlei, lơ̆m xăh dơ̆ng. “Đei Khul drŏ kăn roi tơƀôh găh tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo, klo kăn măr nhi hơnơ̆ng tơgŭm băl choh jang xa păng pơvih rim năr, vei rong kon hơ ‘lơ̆p năm hŏk tôm tĕch.”

Xăh groi kông Tà Ngảo, apŭng Sìn Hồ (Lai Châu) đei 13 pơlei, hăm 2 hơdrĕch bơngai Mông, Dao arih xa hơdai. Yoa đon tơchĕng păng tơjuăt ưh ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆, kơna adrol ki, drŏ kăn tơ̆ tơring prăt sơnăm pôm băt choh jang, rơneh kon đĕch, mă ưh đei nơ̆r pơma lơ̆m hnam. Mă lei, gơnơm rim khul kơdră tơring, dôm khul grŭp tơpôl, mă loi jĭ khul drŏ kăn adrin roi tơƀôh luơ̆t kơna đe mŏ oh roi đunbh roi tơplih ming đon tơchĕng, dar dĕh tơƀôh kơdih kâu lei lăi hăm drŏ nglo lơ̆m tơpôl.

Kră pơlei Vừ A Páo, hơdrĕch hŏ Vừ tơ̆ plei Thà Giằng Chải, xăh Tà Ngảo ăn tơbăt: hrei ‘nâu đe mŏ oh drŏ kăn tơ̆ tơring đĭ vang truh hop akŏm pơlei, hop akŏm kơtum kơtŏng păng vang jang lơ̆m lơ tơdrong jang tơpôl bơih: “Hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo ‘nŏh tôch gĭt kăl, ưh đei jang ‘lơ̆ng tơdrong ‘nâu ‘nŏh tôch pơmat lơ̆m tơdrong vei lăng tơdong arih xa hiôk chơt ăn hnam tơnŏ; tơdrong teh dong băl lơ̆m hnam tơnŏ gô đei hơnơ̆ng, mă loi hăm drŏ kăn păng đe hơioh. Đơ̆ng inh pơm bơngai vei lăng kơtum kơtŏng nhôn truh dang ei, lơ̆m plei nhôn đei 127 unh hnam, vă jê̆ 800 ‘nu bơngai ‘nŏh rim bơngai pơm kiơ̆ tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo tôch ‘lơ̆ng. Ưh đei drŏ nglo yơ teh drŏ kăn.”

Khul drŏ kăn apŭng Sìn Hồ hrei ‘nâu đei hlŏh 180 grŭp, hăm hlŏh 16.000 ‘nu bơngai, dang 95% ‘nŏh jĭ bơngai kon kông. Yă Lâm Bích Hiến, Phŏ Kơdră vei lăng Khul drŏ kăn apŭng ăn tơbăt: vă mŏ oh dar dĕh tơplih ming đon tơchĕng, hlôh vao, hơđơ̆ng jơhngâm tơƀôh hơnăp jang đơ̆ng kơdih kâu lơ̆m unh hnam păng tơpôl, dôm sơnăm âu ki, rim khul adrin roi tơbăt, pơtho tơƀôh Luơ̆t hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo truh hăm rim bơngai jang păng kon pơlei. Đơ̆ng blŭng sơnăm truh dang ei, rim khul grŭp lơ̆m apŭng roi tơƀôh đei hlŏh 600 ‘măng, hăm vă jê̆ 50.000 ‘nu bơngai vang akŏm. Tơdrong roi tơbăt đei bơ̆ jang kiơ̆ lơ trong nhen: pơm tông, pơgơ̆r thi, hop akŏm, roi tơbăt hăm ƀơ̆r... Tơdrong đei roi tơbăt akŏm găh teh tôn băl lơ̆m hnam, pơjing unh hnam arih xa ‘lơ̆ng rơgei, unh hnam jang tŏk pran kơjăp...

“Khul drŏ kăn apŭng Sìn Hồ oei tơlĕch jang lơ tơdrong, vă hơtŏk tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo lơ̆m rim tơdrong. Nhôn pơgơ̆r roi tơbăt, pơtho tơƀôh, hơtŏk đon hlôh vao găh hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo ăn kăn ƀô̆, đe drŏ kăn păng kon pơlei tơ̆ tơring. Hơdai hăm ‘nŏh pơgơ̆r lơ ‘măng pơtâp pơhrăm găh trong arih xa, đon hlôh vao khôi luơ̆t vă drŏ kăn jang tŏk păng hơđơ̆ng jơhngâm ƀiơ̆, kiơ̆ đơ̆ng noh pơm hơtŏk đon hlôh vao, gơ̆h hơgei ăn drŏ kăn.”

Dôm tơdrong tơplih ‘lơ̆ng lơ̆m đon tơchĕng, đon hlôh vao găh hơtŏ băl đơ̆ng drŏ kăn hăm drŏ nglo lơ̆m tơpôl hlôi hơnhăk ba lơ tơdrong đei yoa tôch ‘lơ̆ng tơ̆ Lai Châu, mưh dôm trong jang unh hnam phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng, hơtŏ băl, gơ̆h hơgei, hiôk chơt roi đunh roi tŏk lơ. Dôm trong jang khul grŭp drŏ kăn, bơngai jang đei klo, kon hơ ‘lơ̆p ưh đei yoa ma túy păng pơm glăi luơ̆t đei roi lơ. ‘Nâu jĭ tơdrong ‘lơ̆ng vă pơjing tơpôl hiôk sơđơ̆ng, jang tŏk pơdrŏng. Tơ̆ lơ tơring, drŏ kăn oei jing bơngai jang tơm dơnơm lơ̆m tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao, năm hơdrol lơ̆m tơdrong jang tŏk mŭk drăm, sut pơđĭ pơngot, tơjur tơnuh hin, đơ̆ng noh vang tơgop ‘lơ̆ng ăn tơdrong pơjing pơlei pơla roi đunh roi pơdrŏng, ‘lơ̆ng rŏ./.