Hơgăt bri tơm kơ dêh char Bắc Kạn dang ei đei jê̆ 26 rơbâu ha, akŏm tơ̆ dôm tơring: Pơgar teh đak pơkăp Ba Bể, Pơgar cham char Kim Hỷ păng Pơgar vei lăng kon char kơmar Nam Xuân Lạc. Dôm tơring bri tơm oei tăh blang hăm dôm thôn, pơlei păng lơ hơgăt hlôi đei dôm anih jang vei lăng pơkă pơjao ăn kon pơlei vei lăng hăm jên hơpah 150 rơbâu hlj 1 ha lơ̆m 1 xơnăm. Dêh char Bắc Kạn adoi pơkăp tơgŭm tơm tơđăh, hơdrĕch, pơhrăm khua hŏk kih thuơ̆t păng tơgŭm rim thôn pơlei tơring tơjê̆ bri 40 trĭu hlj 1 xơnăm vă bơ̆ trong nơnăm, man gơng, man hnam akŏm hŏk hôp... Mă thoi noh, dôm tơdrong tơgŭm âu tŏ xĕt đĕch kơlih kon pơlei erih lơ̆m tơring bri đei vei lăng kơjăp ưh gơh chă koh ot ‘long bri dăh mă gơh chă muih choh teh jang mir, trong nơnăm tơhlăk tơhlĭn noh tơdrong erih kon pơlei tơnap tap. Ƀok Phùng Thanh Vinh, Kơdră thôn Khuổi Kẹn, xăh Bản Thi, apŭng Chợ Đồn, dêh char Bắc Kạn – minh thôn tơ̆ tơring tơm lơ̆m Tơring vei lăng cham char kon char kơmar Nam Xuân Lạc tơroi:  “Tơ̆ âu nhôn năm jơ̆ng chă hơlen bri ataih đơ̆ng 6 -7km lơ̆m Tơring pơkăp vei lăng. Nhôn axong jing 4 khul, rim khulc hă dăr juang 1 giĕng. Kon pơlei năm dăr hơlen tơnăp, kon pơlei ưh đei teh choh jang, mă tơm noh vei lăng bri đĕch. Adoi hơpơi ‘moih đei kla jên hơpăh lơ vă ăh hơtuch xơnăm iŏk noh pơtơm đei tôm jên răt phe xa păng pơvih ăn tơdrong hơrih”.

Ƀok Nông Thiêm Du, Kơdră thôn Vằng Khít, xăh  Lương Thượng, apŭng  Na Rì, dêh char Bắc Kạn adoi akhan:  “Hăm tơdrong tơgŭm 40 trĭu hlj noh hăm thôn tŏ xĕt bơngai noh tơnăp hloh, oei thôn kơdrâ̆m bơngai noh axong kiơ̆ kơ̆l bơngai đei tŏ xĕt đĕch, kơlih pơkăp tơgŭm tŏ xĕt. Inh hơpơi rim jăl kơpal hơmet, hơtŏk tơdrong tơgŭm thoi yơ vă mă ƀlep kơlih kon pơlei tơ̆ tơring bri pơkăp noh tơdrong hơrih tơnap”.

Hăm hloh 73 rơbâu ha bri hơmŏ, lơ̆m dôm xơnăm kơ âu Bắc Kạn hlôi chă kla, tơgŭm jên pơkă vei jang ăn dôm anih jang, tơ-‘ngla bơngai hăm hơgăt bri jê̆ 59 rơbâu ha tơ̆ dôm xăh tơring 2, tơring 3 hăm pơkăp 400 rơbâu hlj 1 ha 1 xơnăm. Đei hơgăt xă hloh noh 168 rơbâu ha bri hon kơdih noh bri pơm jang, lơ̆m kơsô̆ âu đei lơ hơgăt bri pơjao ăn kon pơlei vei lăng, phơ phŏ hlôi axong hla bar pơkăp yua teh bri. Kơlih đei ‘long bri hon kơdih noh kon pơlei ưh đei pơtăm bri pơm jang păng athei vei lăng mă ưh đei xa yua vă minh tơdrong kiơ lơ̆m lơ xơnăm kơ âu. Kơyuơ noh, nhen lĕ xơnăm mă yơ tơring âu adoi đei dôm jĭt ‘măng muih choh bri glăi vă pơtăm bri.

Dang ei dêh char Bắc Kạn tŏk bŏk chih akŏm hô sơ tơgŭm ăn bri hon kơdih vă iŏk pơm jang tơchơ̆t oei yua dang ei hăm xăh Tơring 1 noh 300 rơbâu hlj 1 ha 1 xơnăm, xăh Tơring 2 păng Tơring 3 noh 400 rơbâu hlj 1 ha 1 xơnăm. Mă lei, bơngai iŏk vei lăng bri akhan, pơkăp tơgŭm âu noh kơđeh hloh pơtêng hăm jơhngơ̆m jang hlôi huach. ‘Nhŏng Nông Văn Quân, oei tơ̆ pơlei Nhuần, xăh Quảng Chu, apŭng Chợ Mới, dêh char Bắc Kạn akhan: “Tơ̆ âu lơ kon pơlei adoi đei 3-4 ha bri, đei hla bar brê pơkăp hơdăh bri pơm jang mă lei ưh gơh muih choh kơlih đei lơ bri ‘long hon kơdih. Mă tơ̆ âu kon pơlei ưh đei lơ teh na, mă tơm noh hơrih đơ̆ng bri đĕch, ưh gơh muih choh noh tơgŭm 300 - 400 rơbâu hlj, pơđĭ 500 rơbâu hlj 1 ha noh nhôn adoi ưh kơ măh vă pơvih ăn tơdrong hơrih. Dang ei adrô̆ pơjao vei bri, ưh pŭn ai đei bơngai năm muih choh xoh bri noh nhôn pŭ tơdrong đei ƀôh”.

Yă Triệu Thị Thu Phương, Kơdră Anih jang Kon kông dêh char Bắc Kạn adoi ăn tơbăt, tơring lơ ‘măng pơtruh nơ̆r hăm dôm anih jang trung ương adoi nhen pơtruh nơ̆r hăm Đe kơdră teh đak hơtŏk jên tơgŭm ăn kon pơlei iŏk vei lăng bri: “Dêh char Bắc Kạn đei lơ bri ‘long mă lei kon pơlei tam mă kĕ hơrih đơ̆ng vei lăng bri. Unh hnam vei lăng pơhlom 20ha bri noh minh xơnăm duh đei pơhlom 8 trĭu hlj mưh tơ̆ tơring tơnap tap. Kơyuơ noh pơtơm đei tơdrong mă kon pơlei pơm glăi luơ̆t pơkăp truh tơdrong phă bri. Dêh char Bắc Kạn hơpơi ‘moih Đe Kơdră teh đak, Anih tơm jang găh Choh pơtăm păng Hơtŏk tơring pơxĕl hơlen lăng, hơtŏk jên kla iŏk vei lăng bri ăn kon pơlei, vă kon pơlei da ƀiơ̆ kơ tơnap tap”.

Kăl tơgŭm mă tơgăl vă gơh “hơrih” đei đơ̆ng bri hăm kon pơlei Bắc Kạn adoi tŏk bŏk jing tơdrong hơpơi ‘moih atŭm đơ̆ng bơngai jang vei bri tơ̆ lơ dêh char groi kông tơnap tap dang ei. ‘Nguaih kơ noh, tơdrong mă đei tơlĕch tơchơ̆t tơgŭm tơtom, tơnăp adoi gô jing dôm trong jang kăp gĭt vă kon pơlei xơđơ̆ng pơm jang păng vei lăng bri.