Song Hoành ‘noh 1lơ̆m rim pơlei kơ tơring Lưu Vĩnh Sơn, apŭng Thạch Hà, dêh char Hà Tĩnh truh dang ei tim mă iung jang chă akŏm groi teh. Tơdrong jang kiơ̆ pơjao teh choh jang sa jô̆ hơtŏ kiơ̆ măt bơngai tơring choh jang sa (đei ‘lơ̆ng, đei kơnê̆, đei tơjê̆, đei hơtăih) pơm ăn tơdrong chŭn na iơ iĕ tơ̆ ou tơ̆ to đunh đai. Mă lei hlôi đei hơmet ming , tơ iung pơjing “hơvĕn chŭn na să”, mă lei truh dang ei, tơdrong chŭn na oei iơ iĕ, tơ̆ ou tơ̆ to oei lơ. Tơ̆ hơnăp tơdrong ou, ƀok Ngô Văn Ngụ, Bí thư Chi bộ pơlei Song Hoành pơma tơbăt jơhngơ̆m đon chơt hơ iă mư̆h Khôi luơ̆t Groi teh 2024 đei tơlĕch jang kiơ̆ đơ̆ng năr 1/8, lơ̆m ou tơchơ̆t găh akŏm mĭnh ƀôt, akŏm jing mĭnh chun na vă trŏ lăp hăm trong atŏk tơ iung choh jang sa kiơ̆ kmăi kŏk hơgei, choh jang sa să:"Găh pơlei Song Hoành chŭn na ưh tơnă, đei chŭn na kông, đei chŭn na klŭng, kơloăi teh jei ưh kơ lei lăi. Kơ yuơ lơ loh, tơplih, choh klăng dôm chŭn na iĕ jing chŭn na să ‘noh jĭ mĭnh tơdrong ưh kơ ƀônh yă kiơ ôh. Kơ yuơ đei ƀơm truh tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei. Mă kăl, tơdrong chă tơplih chŭn na ‘noh mĭnh păh đei trŏ lăp hăm tơdrong choh jang sa kiơ̆ chăl hle, adoi trŏ lăp hăm jơhngơ̆m đon kon pơlei".

            Hà Tĩnh jei mĭnh lơ̆m dôm dêh char đei lơ tơring mơ̆t hơgrop dih băl hloh lơ̆m jăl sơnăm 2019-2023, đơ̆ng rŏng hơmet ming dang ei oei đei 12 hơnih bơ̆ jang tơring rơkăh, pơm brăh brư kon jên hu tôch kơ lơ. Lơ̆m mă noh đei lơ hơnih bơ̆ jang tơring ‘nao tơmơ̆t jên jang ming man truh kơ ti hlak jên. Kon pơlei tơ̆ ou tŏk bŏk hơmĕng lơ̆m Khôi luơt Groi teh (hơmet ming) đei tơlĕch jang kiơ̆ gô dăr lăng hơlen păng xek tơlang keh đang dôm hơnih bơ̆ jang tơring rơkăh ou. Ƀok Nguyễn Xuân Linh, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei tơring Bùi La Nhân, apŭng Đức Thọ pơngơ̆t: "Mư̆h akŏm jing mĭnh pơ đĭ pêng hơnih bơ̆ jang pă trŏ lăp găh hơnih, găh hnam bơ̆ jang. Kơna kăl rơ̆ih hnam trương hŏk vă pơm hơnih bơ̆ jang. Hrei ou ‘noh jĭ 3 hơnih bơ̆ jang tŏk bŏk rơkăh. Kon pơlei tôch hơpơi ‘meh vă, đơ̆ng năr 1/8 Khôi luơ̆t Groi teh đei tơlĕch jang kiơ̆ ‘noh dăr lăng hơlen tôm tong, vă đei trong hơmet pơ ‘lơng hrôih hloh. Ba lui Khôi luơ̆t Groi teh đei tơlĕch jang kiơ̆ ưh kơ jor gô đei hơmet pơ ‘lơ̆ng tơdrong rơkăh rim hơnih bơ̆ jang tơring ou". 

        Hơdrol kơ ‘noh, tơ̆ ‘Măng hop akŏm mă 7, Kuô̆k hŏi jăl XV ou ki, ‘măng mă blŭng lơ̆m chăl sơnăm, Kuô̆k hŏi tơchơ̆t tơlĕch jang hrôih jang kiơ̆ rim tơdrong tơchơ̆t kơ Khôi luơ̆t, hơmet ming jơ ‘năr tơlech jang kiơ̆ Khôi uơ̆t Groi teh đơ̆ng năr 01/8/2024, hrôih hloh 5 khei pơtêng hăm tơchơ̆t. Lơ loh, đơ̆ng blŭng khei 8, rim tơdrong bơngai kon pơlei ‘meh vă, hla bơar pơm tơ-‘ngla teh đĭ hyăh hyok, hơnih groi teh pă trŏ ƀlep pơtêng hăm tơpă dang ei ... gô đei ƀơk ăn dơ̆ng hla bơar tơ-‘ngla teh kiơ̆ Khôi luơ̆t Groi teh 2024. Mă kăl, Hla bơar tơ-‘ngla teh gô đei ƀơk ăn teh ưh kơ đei hla bơar iok yua hơdrol năr 01/7/2014, tơdăh sơđơ̆ng ăn iŏk yua teh ‘lơ̆ng hơ iă, ưh kơ đei chă tơgar dih băl, ưh kơ pơm glăi khôi luơ̆t găh groi teh. Luật sư Phạm Thanh Tuấn, khul Luật sư pơlei tơm Hà Nội akhan:"Lơ̆m khôi luơ̆t ‘nao hlôi pơdui đunh khei ‘năr iŏk đơ̆ng năr 1/7/2014. Tơdrong tơchơ̆t ou gô pơjing rơvơn ăn kon pơlei hlôi iŏk yua teh sơđơ̆ng đunh đai lơ̆m dang 10 sơnăm ‘noh đe sư gô sơng iŏk đei tơdrong ƀơk ăn hla bơar pơm tơ-‘ngla teh. Kiơ̆ kơ ‘nhôn, ‘nou jĭ mĭnh tơdrong tơplih tôch kơ gĭt kăl. Kơ yuơ dôm tơdrong jang tim keh đang găh ƀơk ăn hla bơar pơm tơ-ngla teh găh lơ đei ƀơm truh dôm khul bơngai choh jang sa lơ̆m hơgăt teh ưh kơ đei hla bơar găh groi teh ngăl. ‘Nou jĭ tơdrong tôch rơvơn vă đe sư sơng iŏk đei hla bơar pơm tơ-‘ngla teh".

Atŭm hăm ‘noh, rim trong jang tơgŭm djru anai găh groi teh jei đei tơlĕch jang kiơ̆ đơ̆ng năr 1/8 nhen găh hrŭ ăn, tơgŭm djru oei hơnih hơnih hle ăn kon pơlei: tơdăh năm oei tơ̆ hơnih kơdrơ̆m lei kăl iŏk đei ƀlep tơdrong pơkăp kơ hơnih kơdrơ̆m păng tơdăh năm oei tơ̆ tơring choh jang sa lei kăl trŏ lăp hăm tơdrong pơkăp tơring tơrang ‘nao, sơđơ̆ng trong hnam, joh ayŏ, tơpôl. Rim trong jang iŏk tơvih teh kơ yuơ đei iŏk yua ăn teh đak kon pơlei pơla; groi teh ăn kon kông, tơdrong iŏk tơvih teh mir đak lar; trong tơchơ̆t kơjă teh, jên hu teh; tơdrong pơprŏ, trong tơlĕch vă jang iŏk yua teh ... gô đei xek tơlang vă sơđơ̆ng ‘lơ̆ng hơ iă hăm đei groi teh iung jang ming man ou to.

Tơdrong hrôih “tơlĕch jang kiơ̆ khôi luơ̆t” jĭ tôch gĭt kăl. Mă lei tơdrong kăl hloh dơ̆ng ‘noh rim tơdrong tơchơ̆t kơ khôi luơ̆t đei tơlĕch jang kiơ̆ jơnei, veh ver jơhngơ̆m đon kon pơlei tơtok, hơmet pơ ‘lơ̆ng tơdrong iŏk yua teh brăh brư, atŏk tơ iung dôm tơdrong kĕ jang, đei iŏk yua kơjăp kơ groi teh.