Năm trŭh tơ̆ rim pơlei kơ tơring Yên Khoái, apŭng Lộc Bình, dêh char Lạng Sơn mă tơ̆ yơ jei ƀô̆h bri ‘long ƀlik ƀlăk. ‘Nŏh dôm bri ‘long hơngo đei kon pơlei rim hơdrung Tây, Nùng chă pơtăm kiơ̆ tơdrong jang kơ Teh đak. Dơ̆ng tŏk bŏk lơ̆m thôn Chi Ma, ‘nhŏng Hoàng Văn Bảy chro ti tơ̆ jơ̆ng kông Mẫu Sơn đei bri ‘long hơngo ƀlĭk ƀlăk tơroi, ‘nŏh bri ‘long hơngo ŭnh hnam bơ̆n păng bơngai boăl hơnăn sư Lê Văn Môn hăm hơgăt tĕh bri să vă jê̆ 17ha.

Hơdrol sơnăm 2002, pơđĭ hơgăt tĕh bri au ‘nŏh tĕh rang rar, groi tĕh tôch kơ krang adoi tơjê̆ hăm tơring sơlam dơ̆ng kơna ư̆h kơ gơ̆h vă chă pơtăm ‘long yă kiơ, kơ yuơ lơ lŏh ‘nhŏng hlôi pơtơm boăl pơtăm ‘long hơngo. Đơ̆ng rŏng 20 sơnăm hlôi gơ̆h chrek iŏk chai hơngo:“ Jei ư̆h kơ đei tơchĕng trŭh tơdrong đei iŏk yua kơ jăp nhen lơ lau. ‘Măng blŭng lăp tơchĕng kon pơlei kăl đei mĭnh groi bri vă chă kŏh ‘long hơdrai kro vă pơm ‘long ŭnh ƀônh ƀiơ̆, hoei chă mơ̆t tơ̆ bri ‘long đe. Kơna ‘nhŏng ŏh măr nhi pơtơm dĭh băl pơtăm jei tơjê̆ hăm groi tĕh kơ Trung Quốc, tơdăh mĭnh ‘nu jei hli kơna pơtơm dơ̆ng boăl vang chă pơtăm. Chă răih iŏk lơ̆m mĭnh ‘măng jei tĕch đei hlŏh mơjĭt trĭu hlak jên”.

Kon pơlei tơ̆ pơlei Chi Ma chŭn na tŏ sĕt, găh să ‘nŏh tĕh bri kơ yuơ lơ ŏh ŭnh hnam ayơ jei đei bri ‘long hơngo, ŭnh hnam đei să hlŏh ‘nŏh hlŏh mơjĭt hektar, ŭnh hnam iĕ hlŏh đơ̆ng 1 trŭh 2ha. ‘Long hơngo ‘nŏh ‘long pơtăm chă pơtăm ƀônh brŭh vơ̆, trŏ lăp hăm groi tĕh, tŏ ‘mi kial kơna tôch kơ jing ‘lơ̆ng. Vă răih iŏk chai hơngo iŏk đei jơnei ‘nhŏng Hoàng Văn Bảy tơbăt:“Dang ei lăp răih iŏk chai hăp đĕch. Rim năr tơ̆ pơgê răih mĭnh, ƀar trong lơ̆m mĭnh dơnơm đơ̆ng nŏh chô̆ kơdŭng mi lŏng tơ̆ hơla, dang yơ chai hơngo ro ƀĕnh kơdŭng ‘nŏh bơ̆n dônh iŏk, tơdăh mư̆h chă chrek đang ‘nŏh đei ‘mi lei hư đĭ đăng, kơna hơdrol vă chrek ‘nŏh lăng năng ‘năr tŏ hơlăng dăh mă lơ liơ ‘mơ̆i”.

Gơnơm chrek iŏk chai hơngo ŭnh hnam ‘nhŏng Hoàng Văn Bảy păng lơ ŭnh hnam anai lơ̆m pơlei Chi Ma ming man đei hnam ‘lơ̆ng, răt đei mŭk drăm pơrŏ lơ̆m ŭnh hnam.

Tơ̆ pơlei Nà Vang, tơring Bính Xá, apŭng Đình Lập đei ŭnh hnam yă Hoàng Thị Thân ‘nŏh mĭnh lơ̆m dôm ŭnh hnam pơm jŭk lơ̆m jang sa groi bri. Hlŏh ƀar jĭt sơnăm hơdrol au ki gơnơm sơng iŏk vei lăng bri kơ Mir đak lar 461, Khŭl jang mŭk drăm-vei lăng sơlam teh đak 338, ŭnh hnam yă vei lăng hlŏh 30 ha bri ‘long hơngo, pă dôm yơ ‘nŏh ŭnh hnam chă pơtăm kơdĭh dơ̆ng 10ha, lơ̆m au 16ha ‘long hơngo hlôi gơ̆h răih iŏk chai đơ̆ng dôm sơnăm kơ au:“Mŭk drăm jang sa gơnơm đơ̆ng chai ‘long hơngo, jei đei đơ̆ng jang chŭn na kơna mă đei. Chă răih iŏk chai hơngo hiôk hlŏh kơ jang chŭn na ƀa đak, mĭnh năr lăp chrek tơ̆ dơnơm ‘long ‘nŏh mĭnh ‘măng nhen lĕ kơjăr ksu đĕch. Ư̆h khan chă chrek đang ‘nŏh đei iŏk hloi ôh mă lei đơ̆ng rŏng 20 năr năm dônh iŏk mĭnh ‘măng. Lơ̆m mĭnh dơnơm dang 5,6 lạng, đei dơnơm lăp 2,3 lạng đĕch dăh mă đei dơnơm đei hlŏh 1 kĭ hloi. 20 năr ba jei dônh iŏk đei đơ̆ng 5 trŭh 7 tă”.

Hơngo ‘nŏh kơ loăi ‘long pơtăm đunh sơnăm mă gơ̆h chă iok chai, dang hlŏh 10 sơnăm ‘mơ̆i mă đei. Nhen mĭnh ƀar kơ loăi ‘long pơtăm anai, dôm sơnăm blŭng lơ̆m mă ‘long hơngo oei iĕ jei hơnơ̆ng chă vei lăng năng tông:“Sơnăm mă blŭng ‘nŏh chă chŏh chong ‘ngiĕt 3 ‘măng, găh sơnăm mă 2 lăp choong ‘ngiĕt 3 ‘măng, trŭh sơnăm mă 3 ‘nŏh chă choong ‘ngiĕt 2 ‘măng, sơnăm mă 4 ‘nŏh pă đei chă choong bơ̆n ‘ngiĕt bơih. Chă pơprang hăp lơ lŏh, dang ƀar pêng sơnăm ‘nŏh bơ̆n chă choong ‘ngiĕt mĭnh ‘măng, kơ yuơ ‘ngiĕt jei pă gan đei chăt bơih. ‘Long hơngo au mư̆h hăp tih ‘nŏh hla, hơdrai iĕ hăp kro hơlŭng kơ na ‘ngoăih gơglang. Găh groi tĕh tơ̆ au jei tơngiĕt, mă lei hoei đei bơ̆n sơdrông chă pơrăm ră”.

Tơring Bính Xá, găh tơring tơnap tap hlŏh, đei 14 pơlei, hlŏh 600 unh hnam hăm 3.200 măt bơngai, groi tĕh kơ tơring đei hlŏh 143 km2, lơ̆m au chŭn na ƀa đak lăp hlŏh 200ha, pă dôm yơ ‘nŏh tĕh groi kông ngăl. Lơ sơnăm kơ au, tơring hlôi tơmơ̆t jên jang đơ̆ng rim tơdrong jang pơtăm ‘long bri nhen: Tơdrong vă jang Việt- Đức, 327, tơdrong vă jang 661…kơna groi kông hlôi đei pơtăm ‘long bri jing ‘lơ̆ng, găh să pơtăm ‘long hơngo. Ƀok Đặng Đình Đức, Bí thư, Kơdră chĕp pơgơ̆r tơring Bính Xá tơbăt, tơdrong jang sa kơ kon pơlei dang ei ‘nŏh răih iŏk chai ‘long hơngo jĭ tơm hlŏh:“ Pơđĭ lơ̆m tơring đei dang 8.000ha, tơdrong jang sa kơ kon pơlei jei sơđơ̆ng ăn erĭh sa, lơ̆m mĭnh ŭnh hnam jô̆ hơtŏ đei đơ̆ng 2-3ha, dang ei jang sa iŏk đei lơ̆m mĭnh sơnăm đơ̆ng 200-300 triu hlak jên, tơdăh chai ‘long hơngo măt lei kon pơlei jang sa hơdrin hlŏh dơ̆ng. Găh chai hơngo jei đei chă tĕch ăn păh Trung Quốc, jei chă tĕch mơdro ăn rim kŏng ti tơ̆ Lộc Bình”.

Tơ̆ Lạng Sơn hrei au Lộc Bình păng Đình Lập ‘nŏh ƀar apŭng đei hơgăt tĕh bri ‘long hơngo să hlŏh, chă răih iŏk chai hơngo rim sơnăm đei đơ̆ng 4000-4500 tân. Tơdrong jang răih iŏk chai hơngo, vei lăng năng tông bri ‘long hơngo ‘nŏh mĭnh trong jang sa tơgŭm ăn rim hơdrung tơ̆ rim pơlei pơla tơjur dơnŭh tĕnh koăng hlŏh păng kơjăp hlŏh lơ̆m sôm sơnăm tơjê̆ au.