VOV4.Bahnar - Lơ̆m hop akŏm Kuô̆k hô̆i ‘nao âu, 1 kơ luơ̆t đei dôm bơ ngai tang măt pơ ma nuh ‘nŏh jĭ Luơ̆t tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam (đei chih hơ met). Dôm bơ ngai tang măt Kuô̆k hô̆i pơ ma hơ dăh tơ drong kăl tang găn tĕh dong hơ iŏh lơ̆m unh hnam. Atŭm hăm ‘nŏh akhan, trong tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam athei mă lăp, lăng kiơ̆ tơ̆ yăn âu kơ rim unh hnam, vă rim unh hnam gơ̆h arih xa hiôk chơt ƀiơ̆.

Pơ ma nuh găh luơ̆t ‘nâu, dôm bơ ngai tang măt pơ ma hơ dăh, tĕh dong lơ̆m unh hnam ‘nŏh jĭ tơ drong tôch tơ tŏ, hơ nat vă gơ̆h sek tơ lang ‘lơ̆ng, pơm glăi tôch dêh tơ drong pơm tơm kơ kon bơ ngai. Kơ plăh ‘nŏh, Luơ̆t ‘nao chih akŏm găh tơ drong sek phak jên păng phak kron đĕch, oei trong tang găn ‘nŏh tam mă gan tơ rĕk. Tơ blang dôm tơ drong tơm pơm tơ lĕch tơ drong tĕh dong bơ ngai lơ̆m unh hnam, bơ ngai tang măt Nguyễn Trần Phương Trân, Khul plt Hồ Chí Minh pơ ma hơ dăh, yoa đon hlôh vao đơ̆ng khul kơ dră tơ ring, năng ‘nâu jĭ tơ drong kơ dih lơ̆m hnam kơ na lăng pơ hơi, bơ ngai lơ̆m hnam kŭm lăng pơ hơi kơ na bơ ngai răm ưh iŏk đei tơ drong tơ gŭm. Găh noh dơ̆ng, dôm hla ar chih tơ roi oei mơ mat tat, nhen bơ ngai đei đe tĕh dong athei chih hla ar tơ roi, dôm trong tang găn tơ ƀâp tam mă lăp jing pơm ăn bơ ngai đei đe tĕh dong pŭ lơ tơ drong kơ hret. Yoa thoi nŏh, athei lơ̆m Luơ̆t chih tơ mât dơ̆ng tơ drong gơ̆h chă rơih anih oei hăm bơ ngai đei đe tĕh dong, tơ dăh đei nơ̆r kâm ưh ăn tơ ƀâp đơ̆ng bơ ngai tĕh đe păng bơ ngai đe tĕh.

Kiơ̆ bơ ngai tang măt Cao Mạnh Linh, Khul Thanh Hóa, trong jang tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam lơ̆m đơ̆ng tơ pôl hrei ‘nâu tam gan đei yoa tơ̆ yăn âu păng tam đei chih hơ dăh lơ̆m luơ̆t: “Inh ƀôh tơ drong hơ găt tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam tơ̆ tơ pôl tam kơ jăp, tam tơ ƀôh hơ dăh khul jang, trong jang kŭm nhen hơ năp vang jang, nhen roi tơ băt, pơ tho tơ ƀôh, chă ƀôh plăh găn păng vang sek tơ lang lơ̆m unh hnam. Inh athei hơ len năng, chih mă rơ đăh ƀiơ̆ hơ năp jang đơ̆ng tơ pôl lơ̆m tơ drong tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam”.

Tơ̆ hnam hôp Kuô̆k hô̆i kŭm pơ ma nuh tôch tơ păt găh dôm trong jang roi tơ ƀôh vă tang găn tĕh dong lơ̆m hnam, mă loi tĕh dong hơ iŏh tơ̆ hnam. Kơ sô̆ chih jô̆ đơ̆ng Anih tơm vei lăng Công an sơ năm 2021 đei dôm jĭt tơ drong ƀơ ƀrơ̆h, pơ răm hơ iŏh, lơ̆m nŏh mă lơ ‘nŏh yoa unh hnam kơ dih pơm ngăl. Lơ tơ drong đei lơ̆m hnam ƀơm truh tơ drong mĕ ƀă hrĕch hơ chăng băl, đe kon mon đei bơ ngai mĕ, ƀă hle tĕh dong, lơ ŏh chĭu pŭ jĭ găh sĕch kar păng jơ hngâm đon hai. Krê hơ hlŏh ‘nŏh, tơ drong tĕh dong hơ iŏh đei lơ̆m unh hnam kơ dih kơ na hơ nat vă gơ̆h băt, bơ ngai răm oei ‘lơ̆p ưh băt trong veh ver, roi tơ băt ăn đe nai.

Bơ ngai tang măt Nguyễn Thanh Cầm, Khul Tiền Giang, akhan:  “Bơ̆n kŭm tôch jĭ, blĕk jơ hngâm hăm dôm tơ drong tĕh dong đe hơ iŏh. ‘Nâu jĭ dôm tơ drong tôch jĭ jơ hngâm, bơ ngai tĕh ‘nŏh ưh đei bu hơ tăih, ‘nŏh jĭ ƀă pơ jing, ƀă hle, mĕ hle, pơ yô dôm bơ ngai ‘nao hrĕch hơ chăng băl, ƀơ ƀrơ̆h kơ kon hơ drô̆ klo, kăn mă ưh ‘nŏh kon pơ yô đe sư. Tơ drong hơ găt hrei ‘nâu lơ̆m luơ̆t tam mă tôm păng tam mă ƀơm truh rim tơ drong. Yoa thoi nŏh, athei hơ met ming, chih hơ dăh tơ drong glăi tĕh dong bơ ngai lơ̆m hnam hăm dôm bơ ngai đĭ hrĕch hơ chăng băl bơih”.

Bơ ngai tang măt Nguyễn Thị Thủy, khul Bắc Kạn tơ ƀôh hơ dăh tơ drong tơm tôch gĭt kăl ƀơm truh tơ drong ‘nâu ‘nŏh yoa khôi luơ̆t tam mă kơ jăp ‘lơ̆ng, tam đei tôm tơ drong hơ găt vă kơ chăng tang găn tĕh dong đe hơ iŏh tơ̆ dôm unh hnam mĕ ƀă ưh đei oei xa hơ dai: “Tang găn tĕh dong hơ iŏh lơ̆m unh hnam, ƀơm truh tơ drong hơ găt lơ̆m luơ̆t âu hai, ƀơm hloi luơ̆t vei lăng hơ iŏh hai. Yoa thoi nŏh athei chih hơ met mă lăp vă gơ̆h đei dơ̆ng trong vei lăng ‘lơ̆ng ăn hơ iŏh lơ̆m unh hnam mă lei athei ưh đei hơ drom băl, jing tơ drong tơ jră băl đơ̆ng 2 luơ̆t ‘nâu”.

Roi tơ ƀôh đei truh 31% drŏ kăn athei pŭ tŏ sĕt hlŏh ‘nŏh 1 tơ drong tĕh dong, ƀơ ƀrơh jơ hngâm đon lơ̆m 12 khei, đei hlŏh 90% drŏ kăn ưh đei năm chă tơ drong tơ gŭm, bơ ngai tang măt Nguyễn Văn Cảnh pơ ma hơ dăh, luơ̆t tang găn tĕh dong dang ei tam mă gan đei yoa ‘lơ̆ng. Tơ drong mơ mat tat ‘nŏh athei hlôh păng chih hơ dăh tơ drong glăi hơ yơ jĭ tơ drong glăi tĕh dong lơ̆m unh hnam oei tôch pha ra băl đơ̆ng dôm tơ ring, đơ̆ng rim bơ ngai lơ̆m hnam păng đơ̆ng dôm anih jang vei lăng luơ̆t hai. Găh 1 tơ drong nai, bơ ngai tang măt Nguyễn Văn Cảnh akhan: “Tơ drong tơm đơ̆ng chih pơ jing luơ̆t ‘nŏh vă găn tơ drong tĕh dong lơ̆m unh hnam, mă lei tơ pôl oei hơ pơi ‘mĕh pơ jing unh hnam arih xa hiôk chơt, mă hơ tuch jĭ hơ met pơ ‘lơ̆ng rơ ka tơ̆ hơ kâu jăn păng jơ hngâm đon dôm bơ ngai lơ̆m unh hnam đei tơ drong tĕh dong băl. Yoa thoi nŏh, luơ̆t đei pơih xă, dôm trong jang pơ jing unh hnam hiôk chơt, tang găn tĕh dong unh hnam păng tơ drong tang găn thoi yơ ‘nŏh jĭ chăl chih mă hơ tuch lơ̆m luơ̆t”.

Pơ ma tơ blang, pơm hơ dăh 1,2 tơ drong bơ ngai tang măt Kuô̆k hô̆i, Kơ dră tơm vei lăng Jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơ plŏng kơ dâu păng chă tơ mang lăng Nguyễn Văn Hùng akhan: Anih chih hlôi chă rơih 18 tơ drong vă tơ mât lơ̆m tơ drong tĕh dong unh hnam. Mă lei, mă tơ pă tơ̆ yăn âu, lơ tơ drong tam mă chih hơ găt hơ dăh. Luơ̆t chih hơ met ‘măng mă âu athei chih hơ dăh hơ năp jang đơ̆ng rim anih, anih yơ jang tơ drong yơ mă rơ đăh. Găh dôm trong tang găn tĕh dong lơ̆m unh hnam tơ̆ hơ năp kơnh, Ƀok Kơ dră Nguyễn Văn Hùng pơ ma: “‘Nŏh jĭ athei hơ tŏk đon hlôh vao, tưk tơ iung tơ drong roi tơ băt. Tơ drong ‘nâu tôch trŏ yoa tơ dăh ưh đei tơ plih ming đon tơ chĕng ‘nŏh hơ nat vă gơ̆h tơ plih ming tơ drong jang, yoa thoi nŏh dôm tơ drong hơ găt đơ̆ng luơ̆t athei chih mă hơ dăh. Oei trong pơ gơ̆r jang ‘nŏh đĭ đăng tơ pôl hăm tơ drong pơ gơ̆r đơ̆ng Đảng athei tưk tơ iung tơ drong bơ̆ jang. Mă đơ̆ng tơ̆ âu hlôi đei pơ ma truh tơ drong chă rơih anih oei, tơ drong vei sơ đơ̆ng ăn bơ ngai răm ‘nŏh jĭ dôm nơ̆r tơ gop tôch tơ găl. Nhôn vă tơ chĕng hơ len, hơ met ming mă lăp hlŏh dơ̆ng.”

Dơ̆ng: Tơ blơ̆