Lơ nơ̆r tơgop ‘lơ̆ng hơiă hăm Luơ̆t teh (hơmet ming)
Thứ hai, 09:06, 10/04/2023 VOV1/Thuem tơblơ̆ VOV1/Thuem tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Tơ̆ hop akŏm bơngai tang măt Kuôk hô̆i bơ̆jang tơdrong joăt jang, dôm bơngai tang măt hlôi ăn tơgop nơ̆r lơ̆m hla ar chih ming Luơ̆t teh (hơmet ming). Lơ̆m noh, dôm bơngai tang măt athei, kăl kơ băt hơdăh tơdrong iŏk yua teh đơ̆ng dôm tơdrong jang pơm anih kơdrơ̆m, tơdrong jang mơdro sa pơvih pơvăn vă iŏk pơ dreo.

 

 

Pơma dơnuh găh hla ar chih ming Luơ̆t teh (hơmet ming), bơngai tang măt Lê Thị Song An, khŭl Long An athei set hơlen pơm kơ đeh khei ‘năr roi tơbăt iŏk pơ dreo teh. Yua kơ tơdrong tơchơ̆t roi tơbăt ăn bơngai đei teh đei iŏk pơ dreo, tơ ‘ngla iŏk yua mŭk drăm tơ klep hăm teh, bơngai gơh yua păng hơnăp jang ƀơm truh băt hiơ̆ hloh ‘noh jĭ 90 năr hăm teh choh jang sa păng 180 năr hăm teh ưh kơ choh jang sa ‘noh tam mă lăp: “Khei ‘năr roi tơbăt tơ roi kơ pal ‘noh đunh dêh, ƀơ̆t mă tơdrong tơ roi iŏk pơ dreo ‘noh vă bơngai iŏk yua teh băt đei tơdrong gơh iŏk yua teh đơ̆ng kơ dih gô đei iŏk pơ dreo vă bơ̆ jang tơdrong jang. Tơdrong pơ dui đunh khei ‘năr roi tơbăt iŏk pơ dreo teh ưh kơ đei yua vă bơngai iŏk yua teh drơ̆ng lăp trong jang iŏk pơ dreo teh. Rŏ lăng 45 năr hăm đĭ đăng teh choh jang sa păng teh ưh kơ choh jang sa.

 Oei kiơ̆ bơngai tang măt Mai Văn Hải, khŭl Thanh Hóa, ưh kơ gơh tơchơ̆t trĕng lăng hăm chĕng hơmet teh tơ̆ apŭng vă vei sơđơ̆ng lăp Luơ̆t Proh hơ met. Hơdai hăm athei kăl kơ pơm hơdăh tơdrong vă băt hơdăh trĕng lăng hăm chĕng hơ met iŏk yua teh: “Chĕng hơmet teh lăng kiơ̆ lơ̆m tơdrong jang hơ tŏk tơ iung mŭk drăm tơ pôl, mă lei trĕng lăng lơ̆m iŏk yua teh ‘noh oei tam mă rơđăh, ƀônh kơ hơnhăk truh pơm pơ hơi, ưh kơ đei trong jang kơ jăp. Tơdrong hơ găt băt hơdăh ‘meh vă iŏk yua teh tơ̆ apŭng, tơ̆ xăh lơ̆m chĕng hơ met teh kơ dêh char athei đei pơm hơ dăh ‘lơ̆ng hloh dơ̆ng, mă loi ‘noh jĭ găh teh choh pơ tăm, teh vei rong kon tơrong, teh ming man anih jang kăl....”

Bơngai tang măt Sùng A Lềnh (khŭl Lào Cai) pơma hơdăh, kiơ̆ đơ̆ng dăr lăng păng hơlen lăng tơ̆ tơring ăn ƀôh tơdrong tơchơ̆t hơnăp jang đơ̆ng Teh đak tam mă hơdăh kơ na lơ̆m yan âu tŏk bŏk đei ‘meh vă tơplih ‘meh vă, asong hla ar iŏk yua teh, đei athei ‘noh anih jang Teh đak mă tơlĕch bơ̆jang kiơ̆. Ƀok Sùng A Lềnh akhan ‘nâu jĭ tơdrong pơ hơi đơ̆ng luơ̆t, pơm tơdrong hiôk vă đei ƀôh ưh kơ ‘lơ̆ng, nhen athei đei tơdrong pơvei apĭnh - asong ăn, hơnhăk truh tơdrong sa pơ gơ̆m pơ jĭp đei ƀôh tơ̆ dôm tơring, mă loi ‘noh jĭ tơ̆ tơring đei ƀôh tơdrong iŏk yua pơ vih pơvăn teh đak tơplih jing pơ vih pơ văn kơ dih vă pơ yua ăn kơ dih. Bơngai tang măt athei kăl kơ chih tơmơ̆t dơ̆ng hơnăp jang đơ̆ng anih jang teh đak hăm bơngai iŏk yua teh lơ̆m tơdrong tơ roi tơbăt, pơtho, tơgŭm kon pơlei iŏk yua teh bơ̆jang kiơ̆ dôm hla ar găh teh, vei sơđơ̆ng tơdrong đei yua đơ̆ng teh đak, kon pơlei păng tang găn tơdrong ưh kơ ‘lơ̆ng, pơm glăi khôi luơ̆t găh teh.

Dôm bơngai tang măt kŭm akhan, tơdrong iŏk pơ dreo teh yua đơ̆ng pơm glăi khôi luơ̆t găh teh nhen lơ̆m hla ar chih ming luơ̆t tam mă rơ đăh, kăl kơ tơchĕng hơlen dăr lăng vă hơgăt hơdăh hloh. Bơngai tang măt Nguyễn Đại Thắng, khŭl Hưng Yên athei kăl kơ băt hơdăh tơdrong iŏk yua teh đơ̆ng dôm tơdrong jang pơm anih kơ drơ̆m, tơdrong jang mơdro sa pơ vih pơ văn vă iŏk pơ dreo teh: “Dôm tơdrong jang pơm anih kơ drơ̆m, tơdrong jang mơdro sa pơ vih pơvăn hăm iŏk yua teh đơ̆ng 100 hecta tơ̆ kơ pal athei pơjao vă teh đak iŏk pơ dreo teh mă ưh kơ bơ̆ jang kiơ̆ trong jang drơ̆ng nơ̆r. Tơdăh bơ̆jang kiơ̆ drơ̆ng nơ̆r ‘noh kăl kơ đei trong vei lăng tơdrong drơ̆ng nơ̆r âu. Teh đak đei hơnăp jang vei sơđơ̆ng đei yua tơdrong arih sa păng jang sa đơ̆ng kon pơlei mưh đei iŏk pơ dreo teh. Mă lei kon pơlei kŭm athei đei hơnăp jang ăn teh ăn dôm tơdrong jang vă pơyua ăn hơtŏk tơiung mŭk drăm tơpôl, vei sơđơ̆ng teh đak.”

Tơ̆ hop akŏm, Phŏ Thủ tướng teh đak, Kơdră Anih tơm vei lăng găh tơmam drăm păng Cham char Trần Hồng Hà tơroi, khei ‘năr âu ki, tơdrong pơ gơ̆r iŏk nơ̆r tơgop đơ̆ng kon pơlei đei tơlĕch jang tơ păt, kon pơlei pơm tơm, khoa hŏk, vei sơđơ̆ng ‘lơ̆ng păng đei yua hăm lơ trong jang, tơ pă jing tơdrong hŏk hôp chĭnh trĭ jrŭ să, tơdrong jang chĭnh trĭ - khôi luơ̆t gĭt kăl. Hlôi  đei vă jê̆ 11 triệu 700 rơbâu ‘măng tơ gop nơ̆r lơ̆m hla ar chih ming Luơ̆t. Dôm nơ̆r tơgop akŏm lơ̆m tơdrong hrŭ ‘mong; păng tơgŭm, ăn oei tơ̆ plei hle, pơ jao teh, ăn thuê teh, tơplih iŏk yua teh; păng jên teh, kơjă teh... Khŭl kơdră teh đak hlôi đei hla ar athei kon pơlei hơnơ̆ng tơ gop nơ̆r hăm anih chih hơmet ming klep truh khei ‘năr luơ̆t đei Kuôk hô̆i pơdrơ̆ng kiơ̆, vă chih iŏk tôm, ‘lơ̆ng hloh.

Tơroi tơbăt đơ̆ng Anih tơm vei lăng Tơmam drăm - Cham char kŭm tơbăt, găh dôm tơdrong iŏk pơdreo teh vă hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl, chih iŏk nơ̆r tơgop, anih chih hơmet ming hlôi hơmet ming pơ đĭ tơdrong đơ̆ng hơpăng 75 kiơ̆ trong teh đak iŏk pơdreo teh vă bơ̆jang dôm tơdrong jang hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl yua kơ tơdrong đei yua teh đak, tơpôl vă hơtŏk tơmam teh, hơtŏk ‘lơ̆ng đei yua iŏk yua teh, hơtŏk tơ iung anih jang kăl mŭk drăm tơpôl kiơ̆ trong ‘nao, bơ̆jang kiơ̆ trong jang tơgŭm vei lăng sơđơ̆ng tơdrong arih sa tơpôl, vei lăng cham char păng vei lăng tơmam joh ayŏ.

 

VOV1/Thuem tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC