Luơ̆t tĕh (oei chih hơmet ming) đei kon pơlei tôch lăp đon
Thứ hai, 08:27, 20/02/2023 Nguyễn Quang/Dơ̆ng tơblơ̆ Nguyễn Quang/Dơ̆ng tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Đơ̆ng rŏng hlŏh 1 khei Luơ̆t tĕh (oei chih hơmet ming) đei tơlĕch vă iŏk nơ̆r tơgop đơ̆ng kon pơlei, hlôi đei lơ nơ̆r tơgop kiơ̆ đơ̆ng Hop akŏm Anih tơm vei lăng tơmam drăm-cham char, kiơ̆ đơ̆ng khul kơdră pơgơ̆r tơring păng dôm anih jang, khul grŭp… Lơ nơ̆r tơgop tôch hơ iă, akŏm ăn lơ tơ drong kăl ƀơm truh tơ̆ tĕh.

 

 

Kiơ̆ đơ̆ng hop akŏm chă iŏk nơ̆r tơgop đơ̆ng Anih tơm vei lăng tơmam drăm-cham char, ƀok Thái Như Hiệp, Kơdră chĕp kơ̆l khul pơ gơ̆r, Kơdră Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, plt HCM akhan: Lơ̆m luơ̆t oei chih hơmet ming ‘măng mă âu, lơ tơdrong hơgăt găh pơjao tĕh, asong thuê tĕh, tơplih ming tơdrong iŏk yoa tĕh, lơ̆m nŏh đei tơdrong pơjao tĕh, ƀơk tĕh ăn anih tĕch mơdro vă pơyoa ăn tơdrong jang atŏk tơ-iung mŭk drăm, roi đei hơmet pơ ‘lơ̆ng. Mă hơdăh, bơ̆ jang tơdrong pơjao tĕh, asong thuê tĕh mă lơ ‘nŏh kiơ̆ đơ̆ng rơih iŏk kơjă răt yoa tĕh, rơih tơdrong jang đei trong iŏk yoa tĕh; Chih hơdăh dôm tơdrong pơjao tĕh, asong thuê tĕh ưh đei kiơ̆ trong chă rơih kơjă răt yoa tĕh, rơih tơdrong jang đei trong iŏk yoa tĕh. Hla-ar chih hơmet hlôi pơm hơdăh trong asong thuê tĕh kla jên rim sơnăm păng chih hơdăh dôm bơngai thuê tĕh kla jên 1 vât lăp hăm rim tơdrong vă iŏk yoa tĕh, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong thu mong jên. Mălei mưh chih hơmet ming kăl đei chih hơdăh hlŏh dơ̆ng tơdrong pơjao tĕh.

Kiơ̆ ƀok Thái Như Hiệp, ƀât mă tơdrong jang mŭk drăm oei đei lơ tơdrong pơmat tat, mă loi jĭ jên vă jang ‘nŏh mưh luơ̆t ưh pă đei chih tơdrong ƀơk tĕh ăn kon pơlei dăh mă ƀơk tĕh ăn anih jang xa ‘nŏh gô pơjing đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă anih tĕch mơdro, jang xa tơgĕch iŏk tơdrong đei yoa đơ̆ng tĕh, tơdrong pran ‘lơ̆ng đơ̆ng rim kơ loăi tĕh vă pơyoa ăn tơdrong jang tŏk mŭk drăm: Luơ̆t mưh đei chih hơmet ming plơ̆ng ‘nŏh tĕh đak, dôm dêh char đei tĕh choh jang xa lơ̆m khei ‘năr vei lăng, iŏk yoa luơ̆t tĕh mưh ƀơk tĕh ăn anih tĕch mơdro ‘nŏh athei asong ăn đe sư iŏk yoa tĕh ‘nŏh hloi vă đe sư gơ̆h iŏk yoa tĕh trŏ khôi luơ̆t..

 Lơ̆m khei ‘năr chă iŏk nơ̆r tơgop, kon pơlei oei tơƀôh đon tơrĕk, drơ̆ng nơ̆r hăm dôm apăng lơ̆m luơ̆t, măloi jĭ dôm tơdrong hơgăt găh hrŭ ‘mong, tơgŭm, pơjing dơ̆ng tơring oei xa ‘nao, iŏk pơdreu tĕh… Pơtih gia, Apăng 67 lơ̆m Luơ̆t tĕh (oei chih hơmet) chih găh dôm tơdrong iŏk pơdreu tĕh vă jang atŏk tơ-iung mŭk drăm, tơpôl yoa tơdrong đei yoa kơ tĕh đak, tơpôl. Lăng hơlen hăm Luơ̆t oei yoa dang ei gơ̆h ƀôh tơdrong hơgăt lơ̆m luơ̆t oei chih hơmet chih hơdăh ƀiơ̆, xă ƀiơ̆. Mă lei, vă gơ̆h drơ̆ng nơ̆r hlôh vao lei lăi băl păng huei đei tơdrong ưh kơlăp mưh jang kiơ̆, athei pơm hơdăh tơdrong ‘mĕh vă, tơdrong kăl tơpă ‘mơ̆i na athei iŏk pơdreu tĕh. Lơ nơ̆r akhan, ‘nâu jĭ tơdrong athei roi tơbăt rơđăh rơđong, pơm ‘lơ̆ng tơdrong đei yoa đơ̆ng tĕh đak, bơngai đei tĕh vă iŏk pơdreu păng bơngai tơmât jên jang, vă kon pơlei đei tĕh vă iŏk pơdreu đei anih oei sơđơ̆ng ‘lơ̆ng, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih xa dang ăi mă ưh ‘nŏh ‘lơ̆ng ƀiơ̆ kơ anih so ki.

‘Nhŏng Phạm Phi Long, tơ̆ kueng kơ phô̆ 3, phương Tân Thuận Đông, Kuơ̆n 7, plt HCM akhan: ‘Nâu jĭ tơdrong pơm tơlĕch lơ tơdrong tơkêng. Yoa thoi nŏh, kơna athei đei tơdrong hơgăt ăn rim tơdrong mă hơdăh vă sek tơlang ‘lơ̆ng tơdrong pơvei đei yoa đơ̆ng tĕh đak, bơngai tơmât jên jang păng bơngai iŏk yoa tĕh. Atŭm hăm ‘nŏh, tơgŭm ăn dôm tơring đei đon kơchăng ƀiơ̆ mưh iŏk pơdreu tĕh, hơtŏk tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng chĕng hơmet, tơlĕch trong iŏk yoa tĕh tơ̆ hơnăp kơnh: “Tơdrong chih hơmet athei lăng hơ tăih ƀiơ̆, đei trong jang đunh ƀiơ̆, đei đon tơdra hơdrol vă huei đei tơdrong tơjră băl găh tơdrong đei yoa, pơm tơlĕch tơdrong hil băl jing đei tơdrong tơkêng, pơdui đunh. Kiơ̆ đơ̆ng nŏh hơtŏk tơdrong đei yoa đơ̆ng tĕh ăn tơdrong jang atŏk tơ-iung mŭk drăm, tơpôl păng dôm trong jang đei yoa ăn tơdrong iŏk yoa tĕh, hơmet ming tĕh…

Kiơ̆ đơ̆ng sek tơlang lơ tơdrong tơpă tơ̆ yăn âu, Luơ̆t sư Huỳnh Hữu Nam, Khul Luơ̆t sư dêh char Đồng Nai akhan: kăl chih tơmât, hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong hơgăt mă rơđăh rơđong hăm dôm tơdrong chĕng hơmet tĕh, trong iŏk yoa tĕh, kơjă tĕh, tĕch mơdro tĕh hăm dôm tơdrong jang lơ̆m tơring kon pơlei oei xa, tơring kơdrâm, hnam oei, anih tĕch mơdro. Kŭm nhen tơplih ‘nao, hơtŏk tơdrong dăr lăng, hơlen năng, sek tơlang tơdrong glăi; sek tơlang tơdrong tơgar băl, tơdrong tơkêng ƀơm truh tơ̆ tĕh… Kon pơlei tơrĕk hlŏh ‘nŏh mưh chih kĕh Luơ̆t tĕh (oei hơmet ming) ‘nŏh jĭ hơnăp jang đơ̆ng kon pơlei lơ̆m tơdrong chĕng hơmet, tơlĕch trong iŏk yoa tĕh; chih tơmât, hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong hơgăt đei yoa đơ̆ng bơngai iŏk yoa tĕh lơ̆m tơring đei chĕng hơmet; hơnăp jang đơ̆ng Anih vei lăng kon pơlei dêh char lơ̆m tơdrong hơlen năng, sek tơlang păng roi tơbăt mă rơđăh găh tơdrong hŭt lê̆, iŏk pơdreu tĕh, tơplih ming tơdrong iŏk yoa tĕh hăm tĕh đei chih lơ̆m trong vă iŏk yoa tĕh.

Kiơ̆ Luơ̆t sư Huỳnh Hữu Nam đei lơ tơdrong tơ̆ tơring pơm hiong răm ưh đei tŏsĕt kiơ ăn kon pơlei păng khul kơdră pơgơ̆r tơring hloi. Luơ̆t sư Huỳnh Hữu Nam đei nơ̆r pơma: “Kon pơlei lăp băt nôp thuê̆ tĕh ưh kơ đei choh jang xa mă tôm rim sơnăm đĕch. Mălei mưh tĕh đak iŏk pơdreu tĕh, pơih lăng hla-ar ‘nŏh tơtă ưh đei ƀôh tĕh oei yơ. Tơlĕch kơjă tĕh ăn kon pơlei kiơ̆ tĕh choh jang xa ‘nŏh ưh kơlăp yă kiơ. Kălloi dơ̆ng ‘nŏh ưh đei lăng truh tơdrong pơjing tơring oei xa ‘nao ăn kon pơlei. Kŭm apinh tĕh đak tơrĕk truh tơdrong hơmet ming vă vă kon pơlei jăh đei tơdrong jang xa, arih xa sơđơ̆ng ‘lơ̆ng.”

Lơ nơ̆r tơgop ăn Luơ̆t tĕh (oei chih hơmet ming) athei hơnơ̆ng hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm trong jang, jên hu ƀơm truh tơ̆ tĕh vă pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong đei yoa đơ̆ng Tĕh đak, bơngai iŏk yoa tĕh păng bơngai tơmât jên jang; đei trong pơgơ̆r lăp ‘lơ̆ng, đei yoa jên đơ̆ng thu iŏk jên yoa tĕh, jên thuê tĕh đơ̆ng Trung ương păng tơring. Luơ̆t oei athei chih hơdăh thuê̆ kơjung ƀiơ̆ hăm bơngai đei lơ tĕh, lơ hnam, răt mong tĕh, ưh jăh iŏk yoa tĕh păng hŭt hơchăng tĕh hŏh...

Ƀok Phan Minh Thành, Kơdră Anih vei lăng tơmam drăm – cham char dêh char Long An akhan, mưh chih hơmet athei chih hơdăh kơjă tĕh hăm rim tơring tơrang: “Kơjă tĕh âu gô jing tơdrong tơm vă jô̆ pơđĭ rim tơdrong ƀơm truh jên kăl kơ nôp hăm tĕh, jô̆ hloi tơdrong iŏk pơdreu tĕh, kŭm nhen tơdrong tĕch mơdro đơ̆ng bơngai đei tĕh. Kŭm kiơ̆ tơring ‘năi, mălei mă hơdăh ‘nŏh athei pơjao ăn Jơnŭm pơgơ̆r kon pơlei dêh char tơlĕch kơsô̆ hơmet vă gơ̆h lăp hăm tơring.

        Lơ kon pơlei hơpơi ‘mĕh Luơ̆t tĕh (oei chih hơmet ming) mưh chih hơmet đang, đei drơ̆ng nơ̆r păng tơlĕch jang kiơ̆ ‘nŏh athei drơ̆ng mĭnh nơ̆r găh tơdrong chih tơroi, kơsô̆ chih răk đơ̆ng Trung ương truh tơring. Atŭm hăm ‘nŏh hơnơ̆ng hơtŏk tơdrong klăih song hơnăp jang hơdai hăm dăr lăng, vei lăng tơdrong chĕp kơ̆l vă tơdrong bơ̆ jang kiơ̆ gơ̆h đei yoa, tơgop ‘lơ̆ng ăn tơdrong jang atŏk tơ-iung mŭk drăm, tơpôl.

Nguyễn Quang/Dơ̆ng tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC