Tơ̆ plei H'Bel, xăh Ia Kdăm, apŭng Ia Pa, dêh char Gia Lai, unh hnam yă Kpă H’Mrat (rơnĕh sơnăm 1974) jĭ unh hnam tơnuh đơ̆ng sơ̆ păng hơnat vă gơ̆h tŏk klăih đơ̆ng tơnuh. Unh hnam đei 8 ‘nu bơngai mă lei ưh đei teh choh jang xa. 1 ‘nu drŏ nglo lơ̆m hnam ‘nŏh jĭ klo yă mă lei jĭ jăn hơnơ̆ng hơnŏng. Tơdrong pơmat tat găh mŭk drăm tơpŭ đĭ tơ̆ yă hăm kon drŏ kăn kơdră sư. Yă H’Mrat tơroi, mă đơ̆ng iŏk đei lơ tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak păng tơpôl ră, mă lei unh hnam yă oei tam mă đei trong vă jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh ‘mơ̆i: "Hnam nhôn tôch pơmat tat, kon lơ păng oei ‘lơ̆p ngăl.  Inh hơnơ̆ng năm jang ăn kơ đe vă chă xa. Ưh kơ đei teh choh jang xa, ưh kơ đei tơdrong jang sơđơ̆ng, ƀât lăp kon hơ ‘lơ̆p jĭ pơlŏ tŏ hơkâu mă hnam nhôn ưh đei jên vă răt pơgang kơna tôch pơmat tat."

Tơdăh nhen xăh Chư Mố đei 34 unh hnam bơngai Jarai tơnuh thoi unh hnam yă H'Mrát, ‘nŏh tơ̆ xăh Pờ Tó, lơ̆m apŭng Ia Pa mơ̆n, tơdrong ưh kơ măh teh choh jang xa, jing pơm ăn tơdrong jang tơjur tơnuh hin roi pơmat tat hlŏh dơ̆ng. Ƀok Nguyễn Quốc Việt, Kơdră vei lăng kon pơlei xăh Pờ Tó, ăn tơbăt, lơ̆m 6 pơlei kon kông đei truh 214 unh hnam tơnuh, lơ̆m noh mă lơ ‘nŏh yoa ưh đei teh choh jang xa. Ưh đei teh choh jang pơm ăn tơdrong đei yoa đơ̆ng dôm tơdrong tơgŭm tơjur tơnuh hin tam mă đei yoa ‘lơ̆ng:

“Klăih đơ̆ng tơnuh hin kơjăp ‘lơ̆ng ‘nŏh athei bơ̆ jang lơ̆m đunh khei ‘năr ‘mơ̆i, ưh kơ sĭ dang ei dang ei hloi ôh. Mă loi jĭ dôm unh hnam tơnuh tơ̆ plei Bi Giông, Bi Gia tơdrong ưh kơmăh teh choh jang xa tôch lơ. ‘Mĕh jang tŏk mŭk drăm, ‘mĕh klăih đơ̆ng tơnuh hin athei đei teh choh jang xa ‘mơ̆i. Oei rim năr lăp pôm răp đơ̆ng mir na choh jang 1,2 năr kĕh ‘nŏh tôch pơmat tat vă gơ̆h tŏk klăih đơ̆ng tơnuh. Dang ei kon pơlei tơ̆ âu pơmat tat tôm tơdrong. Mă đơ̆ng đĭ akŏm lơ tơmam, jên hu đơ̆ng dôm tơdrong jang tơm kơ teh đak vă tơgŭm ăn kon pơlei hnam oei, tơdrong jang xa bơih ră”.

Jô̆ truh đĭ sơnăm 2023, lơ̆m dêh char Gia Lai oei đei hlŏh 31.500 unh hnam tơnuh kiơ̆ tơdrong hơgăt lơ pang, iŏk đei 8,11%. Lơ̆m noh, đei lơ unh hnam tơnuh jĭ bơngai kon kông. Hơdrô̆ apŭng Ia Pa đei hlŏh 2.174 unh hnam, iŏk đei 15,26%. Lơ unh hnam ưh đei tơdrong ‘lơ̆ng vă jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin yoa ưh đei teh choh jang xa.

Khei ‘năr âu ki, apŭng Ia Pa adrin roi tơbăt, krao hơvơn kon pơlei lê̆ tĕch teh. Atŭm hăm ‘nŏh, yoa teh hŏh ưh pă đei, apŭng apinh Anih vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai iŏk pơdreu dơ̆ng dôm hơgăt teh đơ̆ng dôm anih jang xa ưh đei iŏk yoa, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh pơjao ăn tơring vă chĕng song ăn kon pơlei. Dang ei trong jang ƀât măt dang ei ‘nŏh krao hơvơn tơmât jên jang vă pơjing hơyak tŏk pran lơ̆m tơdrong jang tŏk mŭk drăm, chă tơdrong jang xa tơ̆ tơring.

Ƀok Ksor Suy, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei apŭng Ia Pa, dêh char Gia Lai, ăn tơbăt: "Khei ‘năr âu ki apŭng krao hơvơn dôm bơngai tơmât jên jang, mă loi ‘nŏh man hnam kơmăy pơm hơmet tơmam đơ̆ng choh jang xa đei vă pơjing tơdrong ‘lơ̆ng ăn tơdrong tĕch mơdro tơmam, chă tơdrong jang ăn kon pơlei. Đơ̆ng noh, tơgŭm ăn kon pơlei đei jên khei sơđơ̆ng, pơm hơtŏk iŏk yoa, sut đei unh hnam tơnuh hin kơjăp ‘lơ̆ng, đei yoa. Chĕng hơmet tơring, anih jang kơmăy; roi tơbăt ăn kon pơlei vang yak hơdoi hăm khul kơdră tơring vă pơjing tơdrong arih xa sơđơ̆ng ‘lơ̆ng, vei kơjăp tơdrong sơđơ̆ng chinh trĭ.”