Plei Ti Tu, xăh Đăk Hà, apŭng Tu Mrông đei 80 unh hnam, hăm vă jê̆ 500 ‘nu bơngai. 4 sơnăm âu ki, đơ̆ng kơsô̆ jên tơgŭm đơ̆ng Khul kơdră pơgơ̆r păng tơdrong chă răt kơdih, kon pơlei tơ̆ plei ‘nâu pơtăm ‘nao đei hlŏh 30 ha bri ‘long, mă lơ ‘nŏh jĭ ‘long hơngo 3 hlak hla. Năm hơdrol lơ̆m tơdrong pơtăm ‘long bri tơ̆ mir roh choh jang đunh sơnăm, teh kơnê̆ tơ̆ plei Ti Tu ‘nŏh jĭ ‘nhŏng Vi Văn Chồm, Bí thư Chi ƀô̆ pơm hloi ƀok Pơgơ̆r pơlei. Sơnăm 2021 ‘nhŏng Chồm tơlĕch jên kơdih răt tơđăh pơtăm 1,5 ha ‘long hơngo 3 hlak hla. Lơ̆m 2 sơnăm 2022, 2023, đơ̆ng kơsô̆ jên tơgŭm tơđăh đei khul kơdră pơgơ̆r ƀơk ăn, unh hnam ‘nhŏng pơtăm dơ̆ng vă jê̆ 1.500 ‘long sơn tra kŭm hăm ‘long mắc ca.

‘Nhŏng Vi Văn Chồm, tơroi, unh hnam ‘nhŏng kŭm nhen dôm unh hnam kon pơlei tơ̆ plei Ti Tu băt hơdăh tơdrong đei yoa đơ̆ng pơtăm ‘long bri: “Kon pơlei băt hơdăh tơdrong đei yoa đơ̆ng pơtăm ‘long bri. Bơ̆n pơtăm ‘long bri vă pơm ‘lơ̆ng ăn teh tơ̆ groi kông ưh đei ‘long hai, vă vei lăng măh mai đak ăn kon pơlei jang ƀa đak hai. Găn tôch ai teh hơlih, đak tơjroh. Mă 2 dơ̆ng, dang ei ƀôh yă kơtăk ‘long hơngo kŭm tŏk măk, oei ‘long hơngo ‘nŏh tôch lăp hăm teh, tŏ ‘mi kial tơ̆ âu dơ̆ng kơna kon pơlei tôch ‘mĕh pơtăm ‘long hơngo”.

Kŭm hăm vei lăng ‘lơ̆ng hlŏh 2.000 ha bri ‘long bri brăh, 4 sơnăm âu ki, kon pơlei tơ̆ 9 pơlei lơ̆m xăh Đăk Hà, apŭng Tu Mrông oei pơtăm ‘nao đei vă jê̆ 200 ha bri ‘long. Lơ̆m noh, hlŏh 100 ha yoa teh đak tơgŭm jên răt tơđăh, hăm jên tơgŭm truh 10 triu 1 ha păng teh bri oei đei dơ̆ng ‘nŏh yoa kon pơlei tơlĕch jên pơtăm kơdih kŭm hăm tơdrong vang tơgŭm tơgop jên đơ̆ng tơpôl.

Ƀok Dương Đăng Khoa, Kơdră vei lăng kon pơlei xăh Đăk Hà ăn tơbăt, kŭm ưh kơ đei ƀônh kiơ vă kon pơlei tơplih đon đơ̆ng pơtăm ƀa, ƀum hơƀo ưh gan đei yoa jing pơtăm ‘long bri: “Hăm tơdrong vang bơ̆ jang tôch tơnăp đơ̆ng rim anih jang chinh trĭ ‘nŏh kon pơlei roi đunh roi hlôh vao lơ, jang roi ‘lơ̆ng. Mă loi jĭ dôm bơngai đei bưng ai, grih tih, đe kăn ƀô̆ pơlei bơ̆ jang tôch tơnăp, hơnơ̆ng năm hơdrol lơ̆m tơdrong pơtăm ‘long bri, kon pơlei ƀôh đei yoa ‘nŏh đe sư jang kiơ̆. Mă lei lơ̆m khei ‘năr pơtăm kŭm đei ‘năi 1,2 unh hnam tam mă băt trong vei rong ‘long. Dar deh dar deh, khul kơdră tơring kŭm oei adrin roi tơƀôh ăn kon pơlei vă gơ̆h bơ̆ jang ‘lơ̆ng tơdrong ‘nâu”.

Tơdrong krao hơvơn pơm tơplih đon tơchĕng, trong bơ̆ jang vă pơdreu dơ̆ng bri ‘long jơk ƀlĭk tơ̆ apŭng Tu Mrông, dêh char Kon Tum oei hơtŏk, tưk tơiung tơdrong jang tơ̆ jơ̆p tơring păng iŏk đei tơdrong tơgŭm đơ̆ng lơ anih jang, khul grŭp păng lơ bơngai lơ̆m păng ‘ngoăih kơ dêh char. Lơ̆m kơsô̆ ‘nŏh, đei dôm nghệ sỹ đơ̆ng Khoa Thanh nhạc-Hnam Hŏk găh Tơdrong joh hơri kơ teh đak Việt Nam. Lơ nghệ sỹ hlôi năm truh tơ̆ apŭng, hơpăh ăn 200 unh hnam Xơ Đăng tơnuh tơ̆ 4 xăh: Măng Ri, Tê Xăng, Đăk Hà păng Tu Mrông 100.000 tơđăh ‘long hơngo 2 sơnăm.

Tiến sĩ âm nhạc- Nghệ sỹ Nhân dân Đỗ Quốc Hưng, Phŏ Kơdră vei lăng Ham hŏk jŏh hơri teh đak Việt Nam, ăn tơbăt: “Hăm jơhngâm đon ‘mêm băt tôch dêh đơ̆ng đe ‘nhŏng oh nghệ sỹ tơ̆ Hnam hŏk joh hơri teh đak Việt Nam. Đơ̆ng dôm tơnơm ‘long hơngo âu ‘mĕh tơgŭm ăn mih ma duch nă đei dơ̆ng kon jên vă gơ̆h jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin”.

Adrin pơtăm ‘long tơ̆ teh phui phang vă pơjing trong jang xa kơjăp ‘lơ̆ng ăn kon pơlei, đơ̆ng sơnăm 2021 truh dang ei, apŭng Tu Mrông pơtăm đei hlŏh 2.000 ha bri ‘long 1 ƀôt kŭm hăm hlŏh 1,2 triu tơnơm ‘long răh rai, mă lơ ‘nŏh jĭ ‘long hơngo, ‘long sơn tra, ‘long mắc ca... Hơdrô̆ lơ̆m sơnăm ‘nâu, apŭng Tu Mrông đei Anih vei lăng kon pơlei dêh char Kon Tum pơjao pơtăm ‘nao 270 ha ‘long bri. Jô̆ truh đĭ khei 9 âu ki, apŭng pơtăm đei hlŏh 325 ha, lơ hlŏh 55 ha pơting hăm kơsô̆ hơgăt.

Ƀok Võ Trung Mạnh, Kơdră vei lăng kon pơlei apŭng Tu Mrông ăn tơbăt, vă pơm tơplih đei tơdrong juăt đơ̆ng kŏh phă bri pơm mir jing pơtăm ‘long bri, vei lăng bri ‘nŏh athei tơgŭm ăn kon pơlei đei tơdrong jang xa, arih xa sơđơ̆ng ‘mơ̆i: “Đon tơchĕng đơ̆ng apŭng găh tơdrong atŏk tơiung bri ‘long athei jang lơ̆ng hơdai hăm vei lăng ‘lơ̆ng tơdrong arih xa, kơna apŭng hlôi pơtho ăn dôm xăh, dôm khul grŭp, anih tĕch mơdro vang tơgŭm ăn kon pơlei pơtăm ‘long bri, atŭm hăm ‘nŏh athei tơgŭm jang xa tơ̆ hơla yơ̆p bri ‘long dơ̆ng. Pơtih gia pơtăm bơ̆n chik, bơ̆n sâm rơh, dôm kơloăi ‘long pơgang vă pơm ‘lơ̆ng lơ̆m khei ‘năr tam mă đei xa yoa đơ̆ng pơtăm ‘long, vei lăng bri ‘nao pơtăm ‘nŏh kon pơlei oei đei tơdrong arih xa sơđơ̆ng, tôm măh vă gơ̆h hơnơ̆ng atŏk tơiung bri ‘long”.

Hăm trong jang pơtăm dơ̆ng ‘long bri vă pơtăm ‘long pơgang, rong kon tơrong tơ̆ hơla yơ̆p bri hơdai hăm atŏk tơiung chă tơmang lăng, apŭng Tu Mrông, dêh char Kon Tum kŭm oei adrin vei lăng ‘lơ̆ng hlŏh 58.000 ha bri brăh hlôi đei dang ei păng oei tơlĕch trong pơtăm dơ̆ng ‘long bri. Hơdai hăm tơdrong krao hơvơn kon pơlei adrin pơtăm ‘long bri tơ̆ mir so, teh kơnê̆, khul kơdră pơgơ̆r apŭng oei mong akŏm jên, tơmam vă hơnơ̆ng pơtăm ming ‘lơ̆ng tơ̆ groi teh phui phang. ‘Nâu jĭ tơdrong tôch gĭt kăl vă apŭng Tu Mrông pơih xă dơ̆ng vă jê̆ 4.000 ha ‘long pơgang, hơtŏk tơdrong jang mŭk drăm đơ̆ng bri, pơjing trong jang xa, arih xa kơjăp ‘lơ̆ng ăn dôm jĭt rơbâu ‘nu bơngai Xơ Đăng, iŏk đei hlŏh 95% kơsô̆ kon pơlei tơ̆ apŭng./.