‘Nao âu, tơ̆ dêh char Đắk Nông pơgơ̆r hop akŏm tơlĕch trong Jang hơdoi đơ̆ng choh jang xa hăm tĕch mơdro, hăm tơdrong vang akŏm đơ̆ng hlŏh 30 anih tĕch mơdro truh đơ̆ng plt Hồ Chí Minh kŭm hăm vă jê̆ 200 ‘nu bơngai dơ̆ng tang ăn dôm anih tĕch mơdro, HTX, kon pơlei jang chŭn mir kơ dêh char Đắk Nông. Tơ̆ hop akŏm, dôm anih tĕch mơdro truh đơ̆ng plt Hồ Chí Minh kŭm hăm dôm anih tĕch mơdro, HTX, kon pơlei jang chŭn mir tơ̆ dêh char Đắk Nông hlôi pơma nuh tơpăt dôm tơdrong găh jang hơdoi choh jang xa păng tĕch mơdro păng roi tơƀôh đon hơpơi ‘mĕh đơ̆ng dôm pang.

Ƀok Nguyễn Văn Mười, Kơdră chĕp kơ̆l Anih jang găh Pơbăh găh Khul jang pơgar Việt Nam ăn tơbăt: “Ƀơm truh tơdrong ‘mĕh vă đơ̆ng rim anih tĕch mơdro, nhôn hlôi chih akŏm vă pơtruh ăn Khul kon pơlei jang chŭn mir dêh char păng gơih ăn dôm HTX. Găh dôm HTX nhôn kŭm athei Khul kon pơlei jang chŭn mir chih akŏm rim tơdrong đơ̆ng HTX găh jơhngâm jang xa kơdih, vă akhan HTX đei yă kiơ păng bơ̆n kăl chă trong jang hơdoi thoi yơ.”

Pơma tơ̆ hop akŏm, ƀok Hồ Văn Mười, Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Đắk Nông, pơma hơdăh, choh jang xa hăm kơmăy kơmŏk ‘nao ‘nŏh jĭ 1 lơ̆m 3 tơdrong tơm hlŏh vă jang atŏk tơiung mŭk drăm lơ̆m dêh char. Hăm dôm tơdrong ‘lơ̆ng găh tĕh, đak, tŏ ‘mi kial…, dêh char đei lơ tơdrong pran vă jang tŏk tơdrong choh jang xa hơdai hăm chă tơmang lăng, pơdơ̆h ngôi. Dêh char krao hơvơn păng vă pơjing rim tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh ăn naih tĕch mơdro truh hăm Đắk Nông:

“Chih iŏk dôm tơdrong kăl đơ̆ng Hop akŏm âu, sơnăm đơ̆ng rŏng kơnh bơ̆n athei jang kiơ̆ trong jang tih ƀiơ̆ ‘nŏh inh tơchĕng gô đei yoa lơ ƀiơ̆. Mă lei kiơ̆ đơ̆ng hop akŏm âu inh hơmĕng gô tưk tơiung đei tơdrong ‘lơ̆ng ăn tơmam đơ̆ng choh jang xa tơ̆ Tây Nguyên pơma atŭm, Đắk Nông pơma hơdrô̆ truh hăm bơngai răt yoa, pơm thoi yơ vă tơmam gơ̆h truh trŏ anih, tơmam gơ̆h ‘lơ̆ng păng tĕch hăm kơjă tôch lăp, mă loi ‘nŏh tơgŭm ăn kon pơlei đei tơdrong ‘lơ̆ng vă hơnơ̆ng atŏk tơiung tơmam đơ̆ng kơdih jang đei; pơm thoi yơ vă huei đei tơdrong Jang đei ‘nŏh hiong kơjă păng hơdrơ̆k dơ̆ng, lê̆ pă  lai yơ tơlĕch nơ̆r dŏng tơgŭm tơmam.”

Khei ‘năr âu ki, anih jang kơmăy, tĕch mơdro hơnơ̆ng akŏm jơhngâm tưk tơiung dôm tơdrong tơlĕch trong tĕch mơdro vă tơguăt trong tĕch mơdro tơmam ăn kon pơlei, lơ̆m nŏh đei kon pơlei kon kông tơ̆ tơring groi kông hơtăih yăih. Anih tơm vei lăng jang kơmăy, tĕch mơdro kŭm hăm dôm tơring hơnơ̆ng adrin vă tơmam jang đei gơ̆h roi tơbăt truh tơ̆ lơ anih tĕch mơdro păng đei lơ bơngai chă răt. Bình Phước jĭ tơring đei tĕh tôch lăp, đei tŏ ‘mi kial ‘lơ̆ng vă pơtăm ‘long điêu păng đei năng jĭ tơring pơtăm ‘long điêu tơm mưh iŏk đei vă jê̆ 50% tĕh pơtăm păng hlŏh 54% tơmam plei điêu lơ̆m tĕh đak.

Yă Thân Thị Xiêm- Kơdră chĕp kơ̆l Công ty TNHH MTV An Thuận Phát tơroi: “Nhôn hlôi hơnơ̆ng yak hơdoi hăm kon pơlei kơ Bình Phước, đơ̆ng kon pơlei kon kông truh kon pơlei S’tiêng, nhôn đĭ jang hơdoi lơ sơnăm hăm kon pơlei mưh pơyan ‘mi truh, dôm tơdrong pơmat tat đơ̆ng kon pơlei nhôn hơnơ̆ng chă trong vang tơgŭm păng mưh truh pơyan phĕ plei nhôn vang jang hơdoi hăm kon pơlei ‘năi, vă chơ plei điêu vih tơ̆ hnam kơmăy, trŏ tơdrong hơgăt đơ̆ng Bình Phước vă chă tơdrong jang ăn kon pơlei đơ̆ng rŏng dôm khei ‘mi păng dôm năr phĕ plei, yoa kon pơlei tơ̆ Bình Phước lăp iŏk yoa đơ̆ng pơtăm ‘long điêu đĕch”.

Bơ̆ jang tơdrong jang hơdoi đơ̆ng pơm tơlĕch truh tĕch mơdro tơmam jang đei, Lâm Đồng pơjing păng hơtŏk đei trong jang hơdoi kơjăp ‘lơ̆ng hăm vă jê̆ 16.000 unh hnam pơtăm păng dang 2.500 unh hnam rong kon tơrong. Dôm trong jang hơdoi âu đei bơ̆ jang tơ̆ hlŏh 30 rơbâu ha ‘long pơtăm lơ kơloăi păng kon tơrong, hăm dang 850 rơbâu tŏ. Ƀok Nguyễn Văn Châu, Phŏ Kơdră Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang dêh char Lâm Đồng ăn tơbăt, tơdrong jang ‘nâu đei jên jang dang 270 ti. Tơdrong tơm hlôi đei tơlĕch ‘nŏh truh đĭ sơnăm 2023, lơ̆m dêh char đei 200 trong jang hơdoi păng tĕch mơdro tơmam, hăm 30% tơmam đơ̆ng choh jang xa đei tơm dơnơm đei tĕch mơdro kiơ̆ hla ar pơkăp.

“Dôm tơmam jang đei kiơ̆ trong jang hơdoi tôch sơđơ̆ng mưh tĕch mơdro, hơtŏk đei kơjă tơmam, jang đei tơmam ‘lơ̆ng, rơgŏh yoa jang kiơ̆ dôm tơdrong hơgăt jang lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă đơ̆ng anih tĕch mơdro. Mă lei, tơmam đơ̆ng choh jang xa kơ dêh char Lâm Đồng roi đunh roi tŏk ‘noh tơdrong ‘mĕh vă tĕch mơdro sơđơ̆ng kiơ̆ đơ̆ng dôm trong jang hơdoi tih kŭm roi lơ, kơplăh ‘nŏh jên jang đơ̆ng tĕh đak ưh kơ lơ. Yoa thoi nŏh, lơ̆m trong hơmet ming anih choh jang xa đơ̆ng 2022-2025 ‘nao đei dêh char kĭ ăn ‘nŏh kŭm tơlĕch 1 păh kon jên vă hơnơ̆ng pơih xă păng atŏk tơiung dơ̆ng dôm trong jang xa hơdai ‘nao”.