‘Măng hop akŏm âu ki đơ̆ng Kuô̆k hô̆i pơm ăn bơngai tăh hla tơ̆ tơring kon kông tôch tơ rĕk hăm dôm tơdrong ƀơm truh tơdrong arih xa kơ kon pơlei. Lơ̆m nŏh, kon pơlei tôch tơ rĕk truh tơdrong vei lăng kơjă dôm tơmam vă pơ yoa ăn choh jang xa păng hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong mơmat tat lơ̆m trong pơgơ̆r jang, tơdrong tơgŭm. Tơdrong ‘nâu, tôch gĭt ƀât mă mŭk drăm, tơ pôl kơ tĕh đak oei adrin jang tŏk ming dơ̆ng đơ̆ng rŏng kơ jĭ hơbuh păng oei tơ jră hăm lơ tơdrong ưh sơđơ̆ng, pơm ăn tơdrong arih xa kơ kon pơlei tơƀâp mơmat tat. Kiơ̆ chă mơ̆ng, lăng dôm ‘măng pơma nuh pơih pơre, pơdăh tơ păt lơ̆m Radio, tivi, bơngai tăh hla kon kông tơ̆ lơ dêh char groi kông tôch tơ rĕk truh tơdrong choh jang xa, pơm hơtŏk iŏk yoa ăn kon pơlei tơ̆ tơring mơmat tat.

Bơngai tăh hla Tạ Minh Nhất, tơ̆ xăh Tân Hương, apŭng Yên Bình đei nơ̆r pơma: “Hơ drô̆ tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm ăn kon pơlei kon kông, tơ ring groi kông kiơ̆ kơ inh tôch kăl đei Kuô̆k hô̆i, Khul kơdră tĕh đak păng dôm anih tơm, anih jang kơpal đei trong tơgŭm mă rơđăh vă atŏk tơiung dôm kơ loăi ‘long hơla yơ̆p bri, mă loi jĭ ‘long pơgang, vă chĕng song tĕh choh jang xa, chă tơdrong jang, pơm hơtŏk iŏk yoa ăn kon pơlei tơ̆ tơring tơrang, tơring groi kông hai, vă găn ƀiơ̆ tơdrong tơgar tĕh bri, kŏh phă bri 'long vă tơgar iŏk tĕch choh jang xa hai.

Găh tơdrong kăl đei vei kơjăp tơdrong tĕch mơdro phŏng tơ̆ tĕh đak đe vă pơm tơjur ƀiơ̆ tơdrong mơmat tat ăn kon pơlei, bơngai tăh hla Vũ Duy Dũng tơ̆ dêh char Điện Biên akhan, tơdăh ưh đei pơngơ̆t, ưh jăh hơmet pơ ‘lơ̆ng 'nŏh gô pơm tơlĕch 1 tơdrong ưh kơlăp 'nŏh kon pơlei jang chŭn mir đơ̆ng sơ̆ choh jang pơm tơlĕch phe ƀa ƀum hơ ƀo păng vei sơđơ̆ng tơmam xa ăn đĭ đăng tơpôl, mă lei ƀât lăp kơdih kâu đe sư huŏng dơ̆ng lơ̆m tơdrong tơnuh hin, pơngot rơvĕt: “Dang ei, kơjă phŏng tŏk tôch dêh, nhen phŏng Đam tŏk đơ̆ng 9.000 truh 19.000 hlak, kon pơlei rei pơtăm oei pŭ lôh, đe hŭt lê̆ lơ mir roh; hăm rong kon tơrong ‘nŏh kơjă tơmam hiĕm kŭm tŏk 5 ‘măng bơih, bơngai rong dang ei lăp iŏk tôm jên jang, ƀât lăp oei lôh dơ̆ng, jang xa ưh đei kơna hŭt lê̆ tơdrong rong kon tơrong ‘năi. Nhôn hơpơi ‘mĕh, tĕh đak jăh đei trong tơgŭm atŏk tơiung tơring pơtăm tơmam hiĕm lơ̆m tĕh đak, lê̆ gan răt iŏk lơ đơ̆ng tĕh đak đe vă pơm đei tơmam hiĕm măh tôm, thoi nŏh hơmŏ tơjur ƀiơ̆ kơjă tơmam hĭem păng bơngai rong gơ̆h jang xa đei ƀiơ̆ vă hơnơ̆ng jang tŏk”

Iŏk pơtih đơ̆ng tơdrong jang mŭk drăm Việt Nam ƀơm ưh ‘lơ̆ng tôch dêh đơ̆ng jĭ Covid-19, mŭk drăm lăp tŏk 2,95% sơnăm 2020 păng sơnăm 2021 ‘nŏh 2,6%, bơngai tang măt Phạm Văn Hòa, khul Đồng Tháp tơlĕch nơ̆r pơma: 2 sơnăm ‘mơ ‘met tôch pơnĕh vă tơjră hăm rim tơdrong mơmat tat, adrin tŏk hlŏh rim tơdrong mơmat tat, dang ei kon pơ lei athei pŭ dơ̆ng ƀĕnh tơdrong mơmat tat đơ̆ng kơjă đak xăng, đak dâu tŏk tôch lơ, ƀơm kơnê̆ truh kơjă tơmam drăm, jên chơ chuĕn, dui ba lơ kơjă tơmam nai kŭm tŏk kiơ̆. Kơ plăh dang ei kăl tơchĕng truh dơ̆ng lơ trong jang vă tơgŭm ăn kon pơlei tơnuh “huei hŏch kiơ̆”: “Đơ̆ng dang ei truh đĭ sơnăm pơm thoi yơ athei adrin tôch ai vă găn đei kơjă tơmam tŏk păng tơdăh đei kơjă tŏk lăp dơ̆ng ƀât kơsô̆ Khul kơ dră tĕh đak oei kĕ vei lăng ‘lơ̆ng ‘nŏh jĭ 1 tơdrong tôch gĭt kăl vă vei lăng ‘lơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl, vei lăng ‘lơ̆ng bơngai mơmat tat, ưh pŭn ai, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih xa hiôk sơđơ̆ng ăn kon pơlei, mă loi jĭ hăm dôm bơngai đei iŏk yoa tŏ sĕt păng vei sơđơ̆ng ăn dôm anih tĕch mơdro, jang xa oei tơƀâp mơmat tat hrei ‘nâu.”

Kiơ̆ dôm bơngai tang măt ăn Khul kơdră tĕh đak, mă loi athei tơrĕk truh anih choh jang xa, 1 anih pơm jrăng tơjră gĭt kăl lơ̆m khei ‘năr tĕh đak oei tơƀâp mơmat tat ƀât mă kơjă phŏng, kơjă tơmam hiĕm kon tơrong păng tơmam pơ yoa ăn choh jang xa oei hơnơ̆ng tŏk lơ. Bơngai tang măt Nguyễn Tạo, khul bơngai tang măt Kuô̆k hô̆i dêh char Lâm Đồng đei nơ̆r pơma: “Athei Khul kơdră tĕh đak đei trong jang mă tơtom vă vei sơđơ̆ng, găn kơjă phŏng, tơmam pơyoa ăn choh jang xa păng đak xăng, đak dâu tŏk. Atŭm hăm ‘nŏh kŭm đei trong tơjră pran kơtang hăm tơdrong hơlĕnh pơdăr mưh tĕch mơdro, mă loi jĭ hăm phŏng, pơgang sơdrông ya. Năng kăl truh tơdrong hơmet trong pơm hla ar vei lăng vă hơtŏk hrĕnh tơdrong tơlĕch jên jang đơ̆ng tĕh đak, mă loi hăm 3 tơdrong jang tơm kơ tĕh đak, tơdrong jang pơ jing tơring tơrang ‘nao, tơdrong jang sut pơ đĭ pơngot, tơjur tơnuh hin, tơdrong jang kiơ̆ tơdrong tơchơ̆t 88 atŏk tơiung mŭk drăm tơpôl tơ̆ tơring kon kông, groi kông.”

Bơngai tang măt Nguyễn Quang Thi, khul An Giang oei akhan, Khul kơdră tĕh đak kăl đei dơ̆ng lơ trong jang vă tơdrong choh jang xa gơ̆h tưk tơiung đei hơnăp jang pơm jrăng tơ jră ăn tơdrong jang mŭk drăm tơpă: “Apinh Kuô̆k hô̆i, Khul kơdră tĕh đak hơnơ̆ng đei dơ̆ng trong jang, tơdrong tơgŭm mă lăp, tưk tơiung mŭk drăm atŭm lơ̆m choh jang xa, đei trong tơgŭm mă lăp jô̆ hloi găh tĕh, thuê̆, tŏk iŏk jên păng khoa hŏk kơmăy kơmŏk.

Găh noh dơ̆ng, kiơ̆ bơngai tang măt Hồ Thị Kim Ngân, khul tang măt Kuô̆k hô̆i dêh char Bắc Kạn athei tơplih ming đon tơchĕng găh tơguăt tơring jang atŏk tơiung hơdai, pơ truh jên, tơmam ăn tơdrong jang tŏk tơ̆ tơring, lơ̆m nŏh kăl hơtŏk tơdrong klăih song hơnăp jang, hơtŏk đon kơchăng păng chĭu pŭ đơ̆ng tơring: “Apinh Kuô̆k hô̆i, Khul kơdră tĕh đak set hơ len, klăih song hơ năp jang ăn Jơnŭm pơgơ̆r kon pơlei dêh char tơchơ̆t, tơplih ming tơdrong asong iŏk yoa bri brăh, tĕh pơtăm ƀa hơla kơ 20 ha păng tơplih ming tơdrong iŏk yoa bri ‘long tang găn sar bar, bri kơ drơ̆ng hơla kơ 30 ha vă kơ ƀônh, hiôk hian mưh bơ̆ jang, pơm hla ar tơmât jên jang.

Lơ trong jang hơmet pơ ‘lơ̆ng mơmat tat, tưk tơiung jơhngâm ăn tơdrong jang tŏk mŭk drăm tơpôl hlôi đei dôm bơngai tang măt Kuô̆k hô̆i pơma tơƀôh lơ̆m Hop akŏm Kuô̆k hô̆i dôm năr âu ki. Dôm bơngai tang măt Kuô̆k hô̆i kŭm nhen bơngai tăh hla tơ̆ tơring mơmat tat tôch hơmĕng dôm “anih oei chĭl”, “tơhlăk” gô đei hơmet pơ ‘lơ̆ng tơtom, dôm trong jang pran, trŏ ƀlep gô tơgop, pơjing jơhngâm pran vă tưk jơhngâm ăn tơdrong jang tơiung ming, vei sơđơ̆ng tơdrong jang xa, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih xa tơpôl, jang kĕh rim tơdrong hơgăt jang atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl sơnăm ‘nâu.