Tơplih hăm kơmăy sô̆ tơ̆ tơring kon kông: Dôm tơdrong nol
Thứ sáu, 09:06, 21/04/2023 Hà Thảo/Dơ̆ng tơblơ̆ Hà Thảo/Dơ̆ng tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Tơ̆ tơring groi kông, tơring kon kông mă đơ̆ng đei Internet, iŏk yoa kơmăy điên tư vă chă pơma nuh păng pơih lăng bơ̆n mang bơih ră, mă lei kon pơlei oei hơnơ̆ng năm tơ̆ Anih jang 1 pôm ‘măng tơ̆ apŭng, xăh vă pơm hla ar thoi tơdrong juăt đơ̆ng sơ̆. Tơdrong ‘nâu ăn ƀôh tơplih kơmăy sô̆ tơ̆ tơring kon kông oei tôch mơmat.

Tơ̆ Anih jang 1 pôm ‘măng kơ Anih vei lăng kon pơ lei xăh EaTul, apŭng Cư M'gar, dêh char Dak Lak, kon pơlei năm pơm hla ar tôch lơ. Kăn ƀô̆ pơtho răh ăn kon pơlei pơm hla ar, chih tơmât rim kơsô̆ kăl lơ̆m kơmăy điên tư hai. Kiơ̆ ‘nhŏng Y Xá MLô, kăn ƀô̆ jang tơ̆ anih chih jô̆ kơ xăh EaTul, 98% kon pơlei lơ̆m xăh ‘nŏh jĭ bơngai kon kông kơna tơdrong hlôh vao găh kơmăy kơmŏk ‘nao ưh đei jrŭ. Hlŏh kơ ‘nŏh, bơ̆n pơtho kơtă ‘nŏh kon pơlei sơđơ̆ng jơhngâm ƀiơ̆: “Kon pơlei nhen ưh gan ‘mĕh. Đe đa năm pơm tơpăt tơ̆ âu ngăl. Tăl 3 pơtih gia pơm hla ar rơnĕh, pơm hla ar iŏk unh om. Tăl 4 ‘nŏh tam mă jang gơ̆h yoa kon pơlei tam mă iŏk yoa kơmăy kơmŏk roi tơbăt.”

Mŏ H’Zin, tơ̆ plei Sah B, xăh EaTul pơlong năng pơm hla ar kiơ̆ kơmăy pơvih trư̆k tuyê̆n bơih ră, mă lei, dôm tơdrong tơhlăk đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh pơm ăn kơ mŏ ưh kơlăp đon mưh pơm hla ar hăm kơmăy điên tư: “‘Mĕh năm pơm tơ̆ anih jang hloi đĕch, đei tơdrong kiơ ‘nŏh ba pinh tơpăt đe hloi. Oei pơm hăm kơmăy ƀât lăp photo, phĭn rup ưh kơlăp. Hơdrol ki inh năm pơm hla ar chư̆ng minh hăm kơmăy điên tư kŭm glăi ‘năi, oei ming lê̆ tơ̆ nŏh hloi. Ưh băt pơm thoi yơ kơna jăh năm pơm tơpăt tơ̆ anih jang hloi đĕch.”

Ƀok Lê Quang Bất, Kơdră vei lăng kon pơlei xăh EaTul pơma truh dôm tơdrong pơmat tat mưh tơplih trong jang hăm kơmăy sô̆ tơ̆ tơring: “Đe oei ưh kơbăt chư ‘nŏh lơ liơ gơ̆h pơm hăm kơmăy sô̆. Chư chih kơ kon pơlei kŭm pha hai. Bơ̆n pơm lơ̆m kơmăy tinh ‘nŏh huei mă lei pơm lơ̆m điên thoăi đei chư, đei yâu chih ưh gơ̆h, kơna tơdrong ‘nâu kŭm pơmat tat tơpă.”

Kon pơlei ‘mĕh năm truh tơ̆ anih jang vă iŏk đei nơ̆r pơtho mă hơdăh tơplih ăn trong pơm hla ar trư̆k tuyê̆n ‘nŏh kŭm jing tơdrong đei tơpă tơ̆ apŭng Tri Tôn, dêh char An Giang. Ƀok Đỗ Minh Trí, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei apŭng Tri Tôn kŭm akhan: tơplih hăm kơmăy sô̆ tơ̆ tơring groi kông, đei lơ kon pơlei kon kông arih xa ‘nŏh jĭ tơdrong ưh đei ƀônh kiơ: “Kon pơlei tơ̆ âu, bơngai kon kông tôch lơ kơna bơngai pơm hla ar hăm kơmăy điên thoăi rơgei lăp tŏsĕt đĕch. Hmă hmă đe năm pơm tơpăt tơ̆ anih jang 1 pôm ‘măng. Nhôn kŭm pơtho tơƀôh ăn kon pơlei pơm hla ar hăm điên thoăi rơgei ră mă lei ưh gan đei yoa.”

Ưh lăp tơƀâp pơmat tat lơ̆m tơdrong chă iŏk nơ̆r roi tơbăt, chih tơroi lơ̆m kơmăy pơm hla ar trư̆k tuyê̆n đĕch, hăm kon pơlei tơ̆ tơring groi kông, tơdrong pơm thoi yơ vă kla jên trư̆k tuyê̆n kŭm jing 1 tơdrong tôch pơmat tat ‘năi. Vă rim tơring hơtăih yăih, kon pơlei ưh đei the ngân hang, tam mă yoa tơdrong kla gơih jên hăm điên tư. Đe sư oei đei tơdrong juăt yoa jên măt, kơdih kâu năm pơm hla ar ‘nŏh gơ̆h sơđơ̆ng jơhngâm. Ƀok Lý Văn Lâm, Phŏ Kơdră vei lăng thĭ trơ̆n Lăng Can, apŭng Lâm Bình, dêh char Tuyên Quang pơma tơƀôh dôm tơdrong pơmat tat thoi âu: “Tơdrong pơmat hlŏh ‘nŏh jĭ kon pơlei, dôm bơngai jang tơdrong ‘nâu. Đei lơ kon pơlei tam mă băt trong yoa kơmăy tinh dăh mă điên thoăi rơgei. Mă đơ̆ng hlôi đei kăn ƀô̆ pơtho tơƀôh tôch hơlen bơih ră mă lei kon pơlei iŏk yoa kơmăy oei tôch pơmat tat đĕch.”

Ƀok Ma Đình Quan, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei xăh Hồng Quang, apŭng Lâm Bình, dêh char Tuyên Quang pơma hơdăh tơdrong đei ƀôh tơ̆ yăn âu: “Mưh bơ̆ jang tơplih hăm kơmăy sô̆, mă loi hăm tơdrong pơvih pơvăn, pơm hla ar trư̆k tuyên, mơmat mă mônh jĭ đon hlôh vao đơ̆ng kon pơlei. Mă 2 jĭ kơsô̆ unh hnam tơnuh oei lơ kơna kơsô̆ unh hnam đei điên thoăi rơgei vă yoa ăn tơdrong pơm hla ar oei ưh kơ lơ. Tơdrong pơma tat âu nhôn tam mă đei trong vă hơmet pơ ‘lơ̆ng.

Hrei ‘nâu, kơsô̆ bơngai pơm hla ar trư̆k tuyê̆n tơ̆ tăl 3, tăl 4, đơ̆ng 80-90% mă lơ ‘nŏh tơ̆ 1,2 pơlei tơm (plt) tih. Hăm dôm tơring groi kông, tơring hơtăih yăih kơsô̆ âu lăp đei đơ̆ng 30-40%. Yoa thoi nŏh, tơdrong pơhnŏng tơplih hăm kơmăy sô̆ truh tơ̆ rim unh hnam, rim bơngai kŭm hơnat vă jang kĕh.

Hà Thảo/Dơ̆ng tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC