‘Măng sơlam apŭng plĕnh tĕh Xa Mát ‘nŏh mĭnh lơ̆m ƀar ‘măng sơlam tĭh hlŏh kơ dêh char Tây Ninh hăm lơ tơmam drăm chơ pơdŭ găn hlŏh ‘măng sơlam au lơ̆m rim năr.

Atŭm hăm hơmơt dôm tơmam drăm tĕch mơdro ôn, pơlơ̆m kiơ̆ trong au kơ yuơ lơ lŏh khŭl bơ̆ jang măh chă kơchăng kơtang tơlĕch jang tang găn tĕch mơdro ôn tơmam drăm glăi ‘moi kiơ̆ ‘măng sơlam au. Mă kăl mư̆h tơdrong jĭ hơbŭh hlôi pă đei ‘nŏh Dơnŏ anĭh bơ̆ jang vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe Xa Mát ăn hloi rim khŭl jang nhen rim trong jang kơtang păng tơgŭm djru ăn rim hơnĭh mơdro sa bơ̆ jang tĕch răt tơmam drăm hăm tĕh đak đe adoi nhen tơmoi mơ̆t lĕch ‘măng sơlam tĕh đak au. Lăng atŭm đơ̆ng blŭng sơnăm trŭh dang ei, ‘măng sơlam apŭng plĕnh teh Xa Mát tim mă đei ƀô̆h tơdrong pơm kơnê̆ kơtang đei ƀơm trŭh tơdrong tĕch mơdro ôn, tơtông. Ƀok Nguyễn Nam Hồng Sơn, Kơ iĕng kơdră Dơnŏ anĭh vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe Xa Mát tơbăt:“Tơdrong đe tĕch mơdro ôn klĕnh đei ƀô̆h dơ̆ng, jei pơgơ̆m lơ̆m trong bơ̆ jang khôi luơ̆t pă gan kơ hret adoi nhen chă pơm hla bơar lơ̆m hơnĭh bơ̆ jang vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak hiôk hian ƀiơ̆ kơna đe tơgĕch găh tơdrong au kơna chă tĕch mơdro  ôn klĕnh vă klĕnh thuê̆, mă kăl lơ̆m tơring sơlam tĕh đak Xa Mát au ‘nŏh trong sơlam tĕh đak trong tĕh păng păh Cam Pu Chia ‘nŏh tơring chŏh jang sa. Kơna tơdrong tĕch mơdro tơtông ôn klĕnh tơ̆ tơring sơlam tĕh đak Xa Mát ‘nŏh hơnơ̆ng đei tơdrong hơmơt tôch kơtang. Mă lei đơ̆ng rŏng jĭ hơbŭh rim khŭl bơ̆ jang lơ̆m tơring iung jang tôch kơtang ăn khŭl bơ̆ jang dăr lăng, tang găn, dăr lăng tơdrong tĕch mơdro tơtông ôn hrei au jei dă ƀiơ̆ mă lei oei hơmơt đei tơdrong tĕch mơdro tơtông ôn klĕnh găn hlŏh tơring Xa Mát au oei kơtang đĕch”.

Adoi nhen rim hơnĭh vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe anai, Hơnĭh vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe ‘măng sơlam apŭng plĕnh tĕh Xa Mát ling lang ƀô̆h kang bang kơ̆l hăm tơdrong jang tơnap tap tang găn đe tĕch mơdro tơtông, pơgơ̆m, tang găn tĕch mơdro glăi tăh hrau hăm tơmam drăm tĕch mơdro tơpăt vă kĕ yak klĕch ‘măng sơlam, lơm au đei hloi tơmam drăm kơ̆m tĕch mơdro.

Rim bơngai tĕch mơdro tơtông hơnơ̆ng tơplĭh trong pơdŭ tơmam drăm nhen choĕn pơdŭ trong bri brăh vă găn yak hlŏh sơlam tĕh đak, vĕh ver tơdrong dăr lăng đơ̆ng khŭl bơ̆ jang. Ƀok Nguyễn Văn Đạt, Kơdră Khŭl jang găh Dơnŏ anĭh bơ̆ jang vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe ‘măng sơlam tĕh đak Xa Mát tơbăt: “Pơđĭ groi tĕh tơring Tân Lập tôch kơsă, trong sơlam tĕh đak atăih dang 35km, lơ trong bri, rim hơnĭh akŏm tơmam drăm ‘moi kiơ̆ trong sơlam tĕh đak păng păh tĕh đak Cam Pua Chia. Hmă hmă đe sư chơ pơdŭ năm tơ̆ tĕh đak Việt nam bơ̆n tơ̆ gơmăng, đei bơngai răp lăng kơna tôch mơmat tat ăn tơdrong jang pơtrui tơchă rôp đe sư. Mă ƀar, lơ̆m khŭl au ư̆h kơ đei bơngai joăt jang bơ̆ jang tang găn tĕch mơdro tơtông, klĕnh kơna tang găn đe tĕch mơdro tơtông ‘nŏh kơ yuơ khŭl bơ̆n iŏk jang, măt bơngai kơ tei dơ̆ng, tơring să dơ̆ng kơna tôch mơmat tat”.

Xơkơ̆t hơdăh tơdrong rơvơn, tơdrong tơnap tap đơ̆ng blŭng sơnăm kơna hơnih jang hlôi tơlĕch jang hloi rim trong jang kăl đơ̆ng blŭng nhen: Jang kiơ̆ tang găn thuê̆ iŏk ư̆h kơ đei păng thuê̆ ăn hơnĭh mong jên bơ̆ jang tĕh đakƀlep, tôm, atŏk kơtang bơ̆ jang pơm hla bơar ‘lơ̆ng, tĕnh koăng, tơplĭh ‘nao trong bơ̆ jang atŏk kơtang tơlĕch tang găn tĕch mơdro klĕnh, pơlơ̆m tơ̆ tơring sơlam tĕh đak hloi.

Atŭm hăm trong jang kơpal, Dơno anĭh vei lăng tơmam drăm mkơdro sa hăm tĕh đak đe sơlam apŭng plĕnh tĕh Xa Mát hlôi atŏk kơtang bơ̆ jang hơdoi tơroi tơbăt dĭh băl kơtơ̆ng ang hăm rim ƀô̆ đô̆i vei lăng sơlam tĕh đak, hơnĭh bơ̆ jang vei lăng mơdro sa, kŏng ang iung jang kơtang hlŏh dơ̆ng, ‘lơ̆ng hlŏh dơ̆ng. Ƀok Nguyễn Nam Hồng Sơn Kơ iĕng kơdră Dơnŏ anĭh vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe Xa Mát tơbăt: “Vă sơđơ̆ng ăn bơ̆ jang tang găn tĕch mơdro klĕnh, tơtông ‘nŏh hơnĭh bơ̆n tơlĕch trong jang tôch kơ brĕ, nhen bơ̆ jang hơlen băt, tơroi tơbăt dĭh băl kơtơ̆ng ang adoi nhen kĭ pơkăp trong jang hơdoi hăm rim hơnĭh bơ̆ jang lơ̆m tơring. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh rim kang ƀô̆ lu nhôn mư̆h bơ̆ jang tang găn tĕch mơdro klĕnh tơtông ‘nŏh hơnơ̆ng chă chĭh tơmơ̆t kơtơ̆ng ang lơ̆m hơnĭh jang vei lăng tơmam drăm tĕch răt hăm tĕh đak đe vă băt hơdăh trong hơlĕnh pơdăr đơ̆ng khŭl kơnê̆ lơm tơring. Nhôn măh hŏk pơhrăm rim tơdrong jang kơ rim khŭl bơ̆jang kơpal păng hơnĭh jang anai vă băt hơdăh trong hơlĕch pơdăr đơ̆ng khŭl kơnê̆ păng vă bơ̆n bơ̆ jang ‘lơ̆ng tơdrong jang đei pơjao dơ̆ng”.

Vă jang keh đang trong tơlĕch jang mă kơdră kơpal pơjao ăn sơnăm 2022, Dơnŏ anĭh bơ̆ jang vei lăng tơmam drăm tĕch mơdro hăm tĕh đak đe ‘măng sơlam tĕh đak Xa Mát hơnơ̆ng tơlĕch lơ trong bơ̆ jang hrơ̆p mĭnh ‘măng, tơtom tơiung pơjing trong jang tang găn hơlau đe tĕch mơdro tơtông păng pơlơ̆m mơdro sa, tơgop vei lăng ‘lơ̆ng sơđơ̆ng kơtă tơ̆ tơring sơlam tĕh đak, ‘măng sơlam tĕh đak roi năr roi jơnei hlŏh dơ̆ng.