VOV4.Bahnar - Dang ei, mă hlôi đei tơdrong drơ̆ng minh găh kơsô̆ bơngai kon kông jang tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i noh 18%, chŏn mă tơpă xơkơ̆t hơdăh dôm jăl jang adrol ki adoi ưh kơ tôm pơtêng hăm tơchơ̆t tơlĕch. Jăl jang 14, kơsô̆ bơngai kon kông jang tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i noh đei 17,3%, dang đei 86 ‘nu bơngai, pơtêng hăm pơkăp mă blŭng oei kơƀah 4 ‘nu... Tơdrong mă âu tơbang nơ̆r apinh, kơlih đơ̆ng yơ păng trong jang yơ vă gơh vei xơđơ̆ng kơsô̆ pơkăp ăn jăl jang truh. ‘Nâu jing minh tơdrong duh kăl hơlen mă hơdăh đơ̆ng lơ păh.

Kiơ̆ kơsô̆ hơlen đơ̆ng Anih jang găh bơngai kon kông kơ Kuôk hô̆i, kơsô̆ bơngai kon kông jang tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i ƀôh hơtŏk kiơ̆ kơ jăl jang. Lơ jăl jang rơvưh âu, bơngai kon kông jang tang măt đei đơ̆ng 15 - 18% pơtêng hăm kơsô̆ bơngai jang tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i. Lơ̆m noh, Kuôk hô̆i jăl 13 đei 78 ‘nu tang măt, đei 15,6% lơ̆m kơsô̆ 500 ‘nu tang măt ăn Kuôk hô̆i. Jăl jang Kuôk hô̆i 14, bơngai kon kông jang tang măt noh  86 ‘nu đei 17,3%.

Tơdrong mă kon pơlei kon kông hăt hot vang akŏm păng rơih iŏk đei dôm bơngai tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i tơpă gơh rơgei, dơnưp, tơnăp hăm xơnong jang hlôi tơgop tih tên lơ̆m tơdrong jang đei jơnei kơ Kuôk hô̆i, mă hăt noh lơ̆m tơdrong pơjing păng pơgơ̆r jang tơnăp dôm trong pơkăp jang hăm bơngai kon kông đơ̆ng Đảng, Teh đak. ‘Nâu jing dôm trong pơkăp kăp gĭt vă hơtŏk tơ iung tơdrong erih kon pơlei tơring groi kông, tơring kon pơlei kon kông. Kơlih bơngai kon kông jang tang măt tơpă jing dôm tơdrong hơdăh hloh găh dôm tơdrong oei ƀôh tơnap tap kơ tơring po, tơring erih xa kơ po đơ̆ng noh đei dôm nơ̆r tơgop trŏ ƀlep hloh. Tơdrong mă âu đei ƀok Phạm Giáo, oei tơ̆ apŭng Đức Phổ, dêh char Quảng Ngãi pơtruh nơ̆r: “Hơtŏk bơngai jang tang măt ăn tơring tơnap tap, tơring ataih yaih, tơring kon pơlei kon kông noh gô đei trong hiôk vă băt hơdăh hloh tơring kon pơlei kon kông hơnơ̆ng đei lơ tơdrong tơnap tap, kon pơlei ưh gan hlôh vao, mŭk drăm oei lơ tơnap tap. Kơlih thoi noh, roi hlôh vao đei tơdrong tơnap tap, băt đei tơdrong hơpơi ‘moih đơ̆ng kon pơlei noh gô pơtruh hăm Kuôk hô̆i vă đei dôm trong jang hăm dôm tơring âu, vei xơđơ̆ng hơtŏk tơdrong erih đơ̆ng kon pơlei, xek tơlang ƀiơ̆ tơdrong tơnap tap đơ̆ng đe yĕt”.

Rim bơngai adoi băt, tơdrong mă bơngai kon kông jang tang măt ăn dôm anih jang kơ Kuôk hô̆i păng Hô̆i đŏng kon pơlei dôm jăl jang gô băt hơdăh hloh dôm tơdrong đei ƀôh tơ̆ tơring, mă lei pơm thoi yơ vă gơh đei jơnei kơsô̆ pơkăp 18% kiơ̆ tơchơ̆t đơ̆ng Kuôk hô̆i pơjao noh âu tơpă jing minh tơdrong hơlen tơnap tap. Kơlih kiơ̆ kơ ƀok Quàng Văn Hương, Phŏ Kơdră Anih jang găh bơngai kon kông kơ Kuôk hô̆i noh tơdrong tơm noh lơ̆m tơring kon pơlei kon kông păng groi kông jing tơring tôch tơnap tap, tơdrong hlôh vao păng hơtŏk tơ iung lơ̆m tơpôl kon pơlei ưh đei hơtŏ dih băl păng hăp kơđeh hloh pơtêng hăm tơdrong pơkăp atŭm, tơpă đơ̆ng tơdrong mă âu hlôi tơrĕk tih tên truh tơdrong jơnei pôk rơih, tơdrong pơkăp rơih iŏk dôm bơngai jang tang măt jing tơnap tap, dăh mă ăh rơih đei bơih mă lei dôm bơngai lĕch măt tơgar ưh kơ tôm ƀlep nhen pơkăp, tam mă tơpă gơh rơgei dăh mă đei minh tơdrong tơm noh jing tơdrong  “jang kiơ̆ pơkăp đơ̆ng kơpal”: "Bơngai lĕch măt tơgar phŏ pơm kiơ̆ pơkăp đơ̆ng kơpal, hơdrung bơngai, mơlôh, ưh đei jang Đảng păng drăkăn dơ̆ng. Hơdăh minh ‘nu bơngai mă đei tôm 4 tơdrong pơkăp noh, đe đei tôm pơkăl noh vă gơh vang jang, mă lei hơlơ̆k kơ noh đe jang tôch tơnap. Chă đei bơngai thoi noh tơnap tap tơpă. Kơlih gơh rơgei bơih noh xư mơ̆t jang Đảng bơih. Kơyuơ đơ̆ng noh mă hăp ưh đei trŏ hăm jơhngơ̆m đon kon pơlei, mă hơnơ̆ng dôm bơngai âu noh bơngai pơtho, đe ƀak sih pơm jang atŭm lơ̆m minh tơring mă tơring pôk rơih noh đei 3 - 4 apŭng, kon pơlei ưh kơ băt tôm tong, mă dôm bơngai lĕch măt tơgar kơƀah lơ tơdrong, đe hơnơ̆ng jang tơdrong juăt kơ po đĕch, ăh jang hăm minh jơnŭm, minh tơdrong tih noh tơnap, pơma adrô̆ gơnơm lơ̆m hla bar chih đĕch, pơm ăn um rŭp bơngai lĕch măt tơgar noh đŏk tơbang tôch tơnăp mă lei pơma mă trŏ mă ƀlep nơ̆r pơtruh đơ̆ng kon pơlei noh tam mă gơh jang jing tơdrong tơm tam mă trŏ hăm tơdrong hơpơi ‘moih đơ̆ng bơngai tăh hla".

Kiơ̆ kơ yă Cao Thị Xuân, Phŏ Kơdră Anih jang găh bơngai kon kông kơ Kuôk hô̆i noh minh tơdrong tơm nai dơ̆ng pơm ăn ưh kơ măh bơngai kon kông jang tang măt lơ̆m Kuôk hô̆i păng Hô̆i đŏng kon pơlei dôm jăl noh tơdrong ưh đei tơrĕk tơgŭm đơ̆ng minh ƀar tơring, minh ƀar anih jang mă hăp oei ăh anih hlôi iŏk pơkăp bơngai đơ̆ng kơpal: "Mưh ưh đei kang ƀô̆ đơ̆ng xăh noh gô ưh đei kang ƀô̆ apŭng, kang ƀô̆ apŭng noh athei đei pơkăp đơ̆ng kơpal, hơtŏk đe jang phŏ kơdră lăm jang, kơdră lăm jang noh pơtơm đei kơdră anih jang, pơtơm đei kơdră jang lơ̆m anih kơpal dêh char, đơ̆ng rŏng kơ noh pơtơm vang jang lơ̆m dôm anih jang kơpal hloh, khĭn chă pơjao ăn xơnong jang"

Thoi noh gơh ƀôh hơdăh minh tơdrong kơlih kiơ kơsô̆ bơngai kon kông jang tang măt hơnơ̆ng kơđeh hloh pơtêng hăm tơdrong pơkăp tơlĕch, minh păh noh yuơ tơdrong hŏk pơhrăm, khôi juăt, tơdrong tơnap tap, đon kơdơ̆ mơlâu, ưh đei hơbĕch hơbal păng hloh kơ noh dơ̆ng tơdrong pơkăp đơ̆ng kơpal ăh jăl tơring duh ưh đei tơrĕk truh... yuơ noh vă xek tơlang đei tơdrong mă âu noh kăl đei dôm trong jang mă hơdăh tơnăp hloh.

Lan chih păng pơre nơ̆r