VOV4.Bahnar – Hrei âu, ko\ng nge# tho\ng tin to\k bo\k oei hơto\k tenh, đei io\k yua lơ\m lơ tơdrong kơ tơdrong erih, tơgop kăp g^t ăn tơdrong hơto\k tơ iung mu\k drăm, joh ayo\, tơpôl... Tơ\ tơring groi kông, tơring kon pơlei kon kông mă to\k bo\k oei jing “tơring tơjruh” lơ\m tơdrong tơre\k hăm tơroi tơbăt kơyuơ tơdrong hơto\k tơ iung, io\k yua ko\ng nge# tho\ng ti tam mă lơ mă lei lơ kon pơlei, mă hăt noh đe mơlôh hlôi kh^n io\k yua ko\ng nge# tho\ng tin vă tơle\ch hơto\k jang, pơyua kăp g^t hloh.  

          Tơdra mă mih ma duch nă păng bôl boăl to\k bo\k mơ\ng đei nhôn hrip io\k đơ\ng minh tơdrong live Stream te\ch tơmam lơ\m mạng internet kơ pơmai Hà Thị Trình, bơngai Thái xăh Chiềng Hặc, apu\ng Yên Châu, dêh char Sơn La. Dôm năr je# đ^ xơnăm, duh jing dôm năr io\k yua pơyan choh jang tơ\ lơ tơring. Tơ\ dôm tơring kon kông Tây Bắc, dôm năr kơ âu kon pơlei pơgenh chă pe\ hla che, [um rơboa, dôm pơgar pơ o\ [enh kơ plei, phe tơyông dăh mă tơ[ăng pơle 'nao hon, păng kơdih po tơbang dôm tơmam drăm âu lơ\m anih te\ch răt đie#n tưh, phơ pho\ kơdih po live Stream tơbang tơmam drăm kơ pơlei pơla, tơroh hăm răt yua. Hà Thị Trình tơroi găh tơdrong jang te\ch răt tơmam online kơ po thoi âu: “Đơ\ng mă te\ch tơle\ch truh ăh pơm online noh [ôh rơvơn, păng lăp kơ đon hloh noh ăh mă đei đe chih măt noh pơtơm pe\ plei. Tơdrong hlôh vao live stream noh inh kơdih chă ho\k hơlen. Inh lăng đei lơ [ai ho\k găh live stream đơ\ng đe nai. Adro# lăng đe pơm thoi yơ noh ba duh gơh chă bơ\ jang”

          Kiơ\ chă hơlen chih ako\m đơ\ng Anih jang găh Bơngai kon kông xơnăm 2017, tơdrong tơre\k hăm kơmăi vi t^nh păng internet đơ\ng kon pơlei kon kông tam mă đei lơ, kơso# bơngai đei kơmăi vi t^nh, bơngai băt yua kơmăi vi t^nh păng đei cho# pơdjoi hăm internet lơ\m tơpôl kon pơlei oei kơđeh. Anih jang găh ko\ng nge# tho\ng tin tam mă đei tôm truh dôm tơring kon kông, pơm tơjruh găh tơdrong chih ako\m, io\k yua kơtơ\ng ang lơ\m internet kơ kon pơlei. Bơngai jang găh Ko\ng nge# tho\ng tin kơ tơring kon kông oei kơ[ah păng ưh kơ gan juaih, jên axong jang ăn tơdrong mă âu tam mă tơgăl hăm dôm tơdrong tơplih tenh đơ\ng Ko\ng nge# tho\ng tin đei io\k yua lơ\m dôm tơdrong jang...

          Đơ\ng noh, Anih jang găh Bơngai kon kông hlôi pơtruh nơ\r hăm Jơnu\m pơgơ\r teh đak tơle\ch lơ trong jang hăm pơkăp hơto\k tơdrong hlôh vao io\k yua Ko\ng nge# tho\ng tin vă chă tơgu\m ăn tơdrong hơto\k mu\k drăm – tơpôl; tơroi tơbăt, hơto\k hlôh vao, vei xơđơ\ng tơpôl ăn kon pơlei kon kông. 'Nâu duh jing minh trong jang vă hơto\k tơdrong vei xơđơ\ng xơnong tơre\k hăm kơtơ\ng kăl đơ\ng kon pơlei kon kông.

          Vă hơto\k mu\k drăm – tơpôl tơring kon kông, athei ako\m lơ\m pơm tơle\ch tơmam drăm; hơto\k dôm tơdrong te\ch pơdro. Dôm tơdrong jang âu pơkăl đei kơtơ\ng ang găh hơyuh to# 'mi, pơyan jang, kơjă tơmam drăm choh pơtăm... Kơyuơ noh, Ko\ng nge# tho\ng tin gô jing trong kăp g^t vă kon pơlei kon kông tơre\k tenh kuăng, tơnăp hăm tơring te\ch răt, pơtruh kơtơ\ng ang tenh tro\ [lep, lang xă ja#p jang hloh vă tơgu\m kon pơlei băt hơdăh tro\ [lep găh trong pơkăp jang đơ\ng Đảng păng Teh đak; tơpuh hu\t le# dôm kơtơ\ng ang kơne# đơ\ng đe pơhlu\ pơhlôm pơrăm truh tơdrong xơđơ\ng tơpôl ch^nh tr^, tơpôl erih xa lơ\m tơring kon kông.

          Pơm kiơ\ tơdrong pơgơ\r đơ\ng Jơnu\m pơgơ\r teh đak, lơ dêh char, plei tơm tơring kon kông đei io\k lơ jơnei, mă kăl noh lơ\m xơnăm 2021, xơnăm kơ tơplih 'nao kơso#. Tơ\ Ninh Thuận, dôm xơnăm kơ âu, kon pơlei jang mir tơ\ dôm tơring pơxe\l hlôi đei tơre\k hăm kơtơ\ng ang đơ\ng Internet. Kiơ\ đơ\ng noh kon pơlei tơ\ dôm tơring tơnap tap, tơring ataih yaih kơ dêh char hlôi ho\k hơlen, io\k yua dôm tơdrong hlôh vao đơ\ng Internet lơ\m pơm jang tơguăt hăm dôm trong jang tro\ [lep hăm mu\k drăm ke\ đei tơ\ tơring.

          'Nho\ng Ja Kia Mạnh, hơdrung bơngai Raglai, jing bơngai mă blu\ng tơ\ xăh Phước Thái, apu\ng Ninh Phước pơtăm [a kiơ\ pơkăp “1 athei, 5 tơjur”, kiơ\ ako\m  Internet, 'nho\ng Mạnh băt hơdăh tơ\ dôm tơring nai, lơ bơngai jang mir hlôi io\k yua trong rei pơtăm [a hăm kơmăi noh Mạnh hlôi rei pơtăm [a hăm kơmăi pơtăl kơ tơdrong rei pơtăm [a kiơ\ trong xo juăt jue nhen adrol ki. Gơnơm trong jang âu, 'nho\ng Mạnh hlôi tơjur đei 50% hơdre\ch [a. Trong jang âu ưh adro# tơjur jên huach axong jang, mă oei đei yua lơ hloh, tơgu\m bơngai jang mir đei io\k yua kăp g^t:  “Tơre\k păng kơtơ\ng tơ\ xăh đei cho# Internet tơpôl, đơ\ng noh inh hlôi truh tơ\ xăh păng cho# Internet vă ho\k hơlen tơdrong hlôh vao, trong pơm jang đơ\ng dôm tơring nai vă io\k yua lơ\m tơdrong pơm jang tơ\ unh hnam. Mă kăl noh tơdrong jang “1 athei, 5 tơjur” noh dôm tơring nai hlôi pơm jang đơ\ng đunh bơih, mă lei kon pơlei Raglai nhôn noh tam mă băt vao hơdăh găh tơdrong jang 1 athei, 5 tơjur. Inh hlôi pơm jang păng đei yua tôch lơ”

        Vei xơđơ\ng xơnong tơre\k hăm kơtơ\ng ang ăn kon pơlei kon kông adrol hloh noh athei pơjing đei ako\m kơtơ\ng ang tơgu\m ăn kon pơlei kon kông. Ako\m kơtơ\ng ang tơgu\m âu đơ\ng lơ trong, mă lei kăp g^t hloh, tenh kuăng hloh păng lơ trong jang, lơ kơtơ\ng ang hloh noh đơ\ng Internet. Chơt hơ iă hloh, kiơ\ minh tơdrong hơlen chih ako\m lơ\m khei năr tơje# âu, găh tơdrong io\k yua Internet đei chih ako\m kơso# bơngai kon kông đei yua  internet (wifi, cáp dăh mă 3G), to\k lơ truh 54,8 % pơtêng hăm xơnăm 2015 (adro# 6,5%). Jăh vă akhan âu jing hơyak hơto\k tơ iung pran lơ\m tơdrong tơroi tơbăt tơ\ tơring kon kông.

Lan chih păng pơre nơ\r