VOV4.Bahnar - Pơrang j^ COVID-19 to\k bo\k oei hơbuh hli hlơt lơ\m kơpal teh, pơm lôch răm hloh 2,4 tr^u ‘nu bơngai, pơm ăn mu\k drăm jing rơhiu\ng rơhiăng kơtang. Hăm tơdrong hơbuh hli đơ\ng pơrang j^, Đảng, Khul kơpal teh đak Việt Nam hlôi păng to\k bo\k adrin vei xơđơ\ng xơnong erih xa kơ kon pơlei po păng kon pơlei teh đak đe tơ\ Việt Nam, atu\m hăm noh vang jang kăp g^t, đei xơnong atu\m hăm kon pơlei pơm jang tang găn păng tơjră pơrang j^, vei xơđơ\ng xơnong erih xa păng vei xơđơ\ng tơpôl ăn kon pơlei.

Hla bar Tơchơ\t Rơngei hiôk hian kơ teh đak Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đei {ok Kơdră Hô Ch^ Minh đo\k tơbang ăh cham xă Ba Đình năr 2/9/1945 hlôi xơkơ\t “Tôm rim bơngai adoi đei rơneh đei xơnong hơto\ hơnơ\ng. Yang pơjing đe xư dôm xơnong mă ưh đei bơngai yơ gơh pơm glăi; lơ\m dôm xơnăm noh, đei xơnong erih xa, xơnong hiôk hian păng xơnong pơkăl erih jơnap”.

Lơ\m khei năr pơrang j^ COVID-19 hơbuh hli, kơjă kơjung hloh kơ xơnong kon bơngai noh jing xơnong gơh erih, đei vei vêr tơdrong erih roi jing hơdăh hloh đ^ đăng kơ lai yơ. ‘Nâu jing tơdrong mă Việt Nam hlôi, to\k bo\k păng gô pơtoi adrin kơ ‘nôh dơh po vă vei vêr.

Kơtă đơ\ng mă pơrang j^ hơbuh hli, Thủ tướng teh đak bơ\n Nguyễn Xuân Phúc hlôi xơkơ\t: Việt Nam kơchăng plang tơdrong pơyua găh mu\k drăm vă tang găn păng tơjră pơrang j^, vei xơđơ\ng jơhngơ\m jăn kon pơlei. Năr 30/1, Thủ tướng teh đak hlôi k^ pơkăp tơ iung pơjing Jơnu\m pơgơ\r jang kơ teh đak găh tang găn păng tơjră pơrang j^ đuh trong dui jơhngơ\m yuơ xơmach tơplih yo\ng đơ\ng virus corona pơm đei yuơ Pho\ Thủ tướng, {^ thư Jơnu\m pơgơ\r jang đảng Anih tơm Y te# Vũ Đức Đam che\p kơ\l khul.

Tôm anih jang ch^nh tr^ păng kon pơlei hlôi vang jang. Lơ trong jang tơnăp hlôi đei Đảng, Khul kơpal teh đak Việt Nam io\k jang hrôih nhen tơroi truh kon pơlei athei cho# che gom [o\ ăh anih kơdra#m bơngai, tơroi găh y te# păng pơkăp oei ataih băl tơ\ dôm anih oei ako\m minh [ôt [ơ\t chôt vih đơ\ng tơring hơbuh pơrang; hơmet j^ ưh kơ huach jên ăn bơngai [ơm j^ SARS-CoV-2 păng jên oei xa hăm dôm bơngai athei oei ako\m kiơ\ pơkăp; tang găn păng pơdơh hloi dôm tơdrong vih vơ\t mơ\t le\ch hăm teh đak đe; pơkăl kon pơlei oei ataih băl lơ\m tơpôl lơ\m hloh 1 khei; pơkăl tơle\ch axong tơgu\m ăn kon pơlei păng anih jang mu\k drăm mă [ơm răm đơ\ng pơrang j^ COVID-19.

Tơ\ tơring kon pơlei kon kông păng groi kông, tơdrong jang tang găn păng tơjră j^ đei tơre\k, io\k jang kơjăp. Hăm lơ hla bar pơkăp, Anih jang găh kon pơlei kon kông hlôi tơgu\m ăn Khul kơpal teh đak tơle\ch Tơchơ\t kơso# 06/CT-TTg năr 31/3/2020 pơkăl khul kơpal, bơngai jang ưh đei găn dôm jăl trong teh, trong pơih tơ\ tơring xơlam teh, tang găn năm truh dôm anih kơdra#m bơngai păng pơm kiơ\ tơnăp dôm tơdrong pơkăp cho# che gom [o\, ôp ti hăm đak pơgang pơlôch xơmach, băt hơdăh tơdrong hơbuh đơ\ng pơrang j^ vă đei trong xek tơlang tơtom atu\m hăm noh xơkơ\t truh tơdrong tơre\k đơ\ng pơrang j^ hăm tơring kon pơlei kon kông vă atu\m băl pơtruh nơ\r hăm Khul kơpal teh đak, Thủ tướng teh đak pơgơ\r chă trong jang hrơ\p minh ‘măng găh tang găn păng tơjră pơrang j^ hăm tơring kon pơlei kon kông păng groi kông.

Anih jang găh kon pơlei kon kông adoi pơgơ\r, pơtho rim tơring kon pơlei kon kông păng groi kông pơm kiơ\ kơjăp dôm hla bar pơkăp, tơchơ\t đơ\ng Thủ tướng teh đak, pơtho đơ\ng Anih tơm Y te# găh tang găn păng tơjră pơrang j^. Anih jang găh kon pơlei kon kông duh hlôi đei dôm tơdrong jang tơgu\m, tơ[ôh đon bơnôh tơgu\m tơguăt ‘măn ăn kon pơlei kon kông hin dơnuh [ơm răm đơ\ng pơrang j^ COVID-19. Io\k tơchơ\t axong jang đơ\ng Anih jang găh kon pơlei kon kông, Anih jang găh kon pơlei kon kông dêh char Hà Giang hlôi truh apong, axong tơmam tơgu\m đơ\ng Anih jang găh kon pơlei kon kông ăn kon pơlei kon kông  hin dơnuh, [ơm răm kơyuơ đơ\ng pơrang j^ COVID-19 tơ\ xăh Phố Là, apu\ng Đồng Văn hăm kơjă đei 110 tr^u hlj.

Kiơ\ tơroi hơko\p đơ\ng Anih jang găh kon pơlei kon kông, ‘măng pơrang j^ COVID-19 hơbuh mă blu\ng đei 47/51 dêh char, plei tơm lơ\m tơring kon pơlei kon kông păng groi kông đei 5 ‘nu bơngai kon kông [ơm j^ COVID-19. Hlôi đei 4 ‘nu đei hơmet klaih. Đei 1.148 ‘nu bơngai kon kông athei oei hơdro# tơ\ hnam lơ\m 6 dêh char noh (Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Điện Biên, Bắc Giang, păng Kon Tum); 1.639 ‘nu bơngai kon kông lơ\m 8 dêh char athei tơklăh oei pha tơ\ anih ako\m minh [ôt, anih jang y te#; 10.371 ‘nu bơngai kon kông lơ\m 8 dêh char năm jang găn xơlam teh chôt vih tơ\ tơring (jo# đơ\ng khei 01/2020 truh khei 4/2020). Đei 813 unh hnam kon pơlei kon kông hin dơnuh, tơje# hin dơnuh, unh hnam ưh đei bơngai rong ‘me (dêh char Kon Tum păng An Giang) [ơm răn đơ\ng pơrang j^ COVID-19 [ơm pơngot ăh khei tơje# kăt [a...

Atu\m hăm tơdrong vang jang đơ\ng dôm tơring kon kông păng groi kông, Anih jang găh kon pơlei kon kông hlôi tơle\ch lơ trong jang tang găn păng tơjră pơrang j^; hơto\k băt hơdăh pơrang j^ hơbuh thoi yơ tơ\ tơring kon pơlei kon kông păng groi kông; tơdrong pơgơ\r đơ\ng dôm anih jang, tơring vei lăng vă chă hơvơn pơtho kon pơlei kon kông băt pơm kiơ\ dôm trong tang găn păng tơjră pơrang j^ COVID-19, lơ\m noh, đei lơ tơdrong tơroi tơbăt, pơtho hăm nơ\r kon kông.

Kiơ\ kơ noh, Anih jang găh kon pơlei kon kông hlôi pơktrruh nơ\r hăm Thủ tướng teh đak pơgơ\r dôm tơring hơto\k pran tơroi pơtho kon pơlei, mă hăt noh kon pơlei kon kông erih tơ\ dôm tơring xơlam teh hơto\k kơchăng tơdrong tang găn păng tơjră pơrang j^, ưh đei kơdâu găn xơlam teh, ưh đei năm jang, te\ch pơdro vih vơ\t găn xơlam teh lơ\m khei năr âu. Hơlen, băt hơdăh tơdrong erih kon pơlei rok kiơ\ xơlam teh; đei trong jang chă tơgu\m tơmam xa, tơmam yua kăl ăn kon pơlei tang găn păng tơjră pơrang j^; Đei trong tơgu\m kăp g^t hăm apu\ng Đồng Văn, mă kăl noh thôn Pín Tủng, xăh Phố Là (thôn đei Giàng Thị Chở [ơm j^ COVID-19), yuơ âu jing thôn tơnap tap hloh vă kon pơlei pơm kiơ\ pơkăp tang găn păng tơjră pơrang j^ Covid-19, xơđơ\ng tơdrong erih…

Lơ\m ‘măng pơrang j^ COVID-19 hơbuh ‘măng mă 3, Khul kơpal teh đak hlôi pơgơ\r jang kơjăp hăm trong pơkăp tơtenh chơ chă dôm bơngai tơre\k hăm bơngai [ơm j^, pơkă tơring, pơm jang kơtang đơ\ng dôm tơring, pơm kiơ\ pơkăp tang găn păng tơjră pơrang j^ đơ\ng kon pơlei, noh truh dang ei hlôi ke\ tang găn pơrang j^ tơpoh lang xă.

Mă kăl Khul kơpal teh đak duh hlôi axong jên mong vă Anih tơm Y te# tenh kuăng răt tơmơ\t pơgang vaccine ‘măn [et bơ\ng j^ ăn kon pơlei păng pơkăl Anih tơm Y te# pơm kiơ\ pơkăp [et vaccine tơtom, tro\ bơngai ăn kon pơlei. Pơma ăh ‘măng hop ako\m y te# ja#p teh đak blu\ng xơnăm 2021, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ră hơdăh: “Bơ\n gô adrin [et pơgang bơ\ng j^ ăn je# tôm măt kon pơlei Việt Nam, bơ\n vei xơđơ\ng jên mong păng dôm tơmam drăm, phơ pho\ athei đei trong tơgu\m jên kơtă vă rim măt kon pơlei đei [et vaccine. ‘Nâu jing tơdrong pơkăl kăp g^t mă anih jang y te# păng dôm jăl jang athei pơgơ\r pơm kiơ\ xơnong jang âu tenh kuăng, mă hăt noh dôm bơngai mă Khul kơpal teh đak hlôi đei Tơchơ\t”.

Duh tơ\ ‘măng hop ako\m âu, yă Caitlin Wiesen - Antin, Kơdră jang tang măt ăn UNDP tơ\ Việt Nam bơnê kơ tơdrong mă Việt Nam lơ\m xơnăm âu ki hlôi đei io\k jơnei kăp g^t, đei lơ tơdrong jang hơdăh tơnăp hăm pơkăp "Ưh đei prơih le# bơngai yơ tơ\ ro\ng".... ‘Măng mă blu\ng Việt Nam đei kơso# hơto\k tơ iung kon bơngai hăm xơnăm erih đei hơto\k kơjung hloh kơ pơkăp atu\m. Lơ\m khei năr pơrang j^ COVID-19 hơbuh hli hlôi tơre\k kơtang truh tơdrong jang mu\k drăm lơ\m kơpal teh, Việt Nam hlôi hrôih ang hơdăh hơnăn jing teh đak đei jơnei tih lơ\m tơdrong jang kiơ\ tơchơ\t hadoi noh hơlen tang găn răh pơrang j^ đei jơnei keh kong păng kơ ‘nôh hơto\k tơ iung mu\k drăm đei jơnei lơ lơ\m xơnăm 2020, kiơ\ đơ\ng noh duh ăn [ôh tơdrong jang vei lăng jơhngơ\m jăn kon pơlei hơnơ\ng đei Đảng, Khul kơpal teh đak Việt Nam tơre\k jang xơđơ\ng ‘lơ\ng.

Lan chih păng rapor