VOV4.Bahnar - Hloh minh xơnăm kơ âu, pơrang j^ Covid-19 hlôi pơrăm kơtang truh tơdrong erih kon pơlei lơ\m kơpal teh, lơ\m noh đei Việt Nam; tơre\k kơne# truh tơdrong pơyua hăm xơnong tơno\k kon bơngai, mă kăl noh xơnong erih xa, đei vei xơđơ\ng jơhngơ\m jăn. Lơ\m tơdrong noh, Khul kơpal teh đak Việt Nam hlôi tenh kuăng, tơle\ch tơbang lơ trong pơkăp jang tơnăp hăm tơdrong tơre\k mă blu\ng noh hơlen tang găn pơrang j^ vă vei lăng jơhngơ\m jăn kon pơlei, mă kăl noh bơngai kon kông, pơm kiơ\ tôm tơchơ\t apu\ng plenh teh găh xơnong tơno\k kon bơngai.

Pơrang j^ Covid-19 păng dôm trong pơkăp tơklăh oei ataih băl lơ\m tơpôl hlôi tơre\k tih tên truh tơdrong erih kơ lơ bơngai, mă kăl noh dôm khul bơngai [ônh [rơ\k jơhngơ\m nhen đe drăkăn, bơngai jang lơ\m tơring ưh đei pơkăp, bơngai kon kông. Ưh pơdơh tơ\ noh, pơrang j^ COVID-19 oei pơrăm truh tơdrong io\k yua kơ rim bơngai găh xơnong tơno\k kon bơngai, păng tơdrong pu\ răm kơtă hloh noh găh jơhngơ\m jăn. Yuơ noh, dôm tơdrong adrin tang găn păng tơjră pơrang j^ COVID-19 kơ Việt Nam jing vă vei xơđơ\ng xơnong erih, mă kăl noh xơnong đei vei vêr păng vei lăng xơđơ\ng jơhngơ\m jăn ăn kon bơngai, lơ\m noh đei hloh 14  triu ‘nu kon pơlei kon kông.

Việt Nam jing teh đak vang jang kiơ\ 7 lơ\m 9 tơdrong tơchơ\t dơnơm găh xơnong tơno\k kon bơngai. Lơ\m khei năr pơrang j^ hơbuh, Việt Nam hlôi đei lơ tơdrong kơ ‘nôh lơ\m tơdrong vei xơđơ\ng hơto\ đơ\ng tơdrong pơm kiơ\ dôm tơdrong kăl găh tang găn păng tơjră j^ COVID-19 păng tơg^t dôm tơdrong tơchơ\t, kiơ\ pơkăp đơ\ng khôi luơ\t apu\ng plenh teh duh nhen khôi luơ\t teh đak lơ\m tơdrong tơg^t vei xơđơ\ng hơto\k xơnong tơno\k kon bơngai. Jing minh xơnong đei pơkăp lơ\m Tơdrong 14 Khôi luơ\t xơnăm 2013, Khôi luơ\t vei lăng jơhngơ\m jăn kon pơlei (1989), Khôi luơ\t tang găn păng tơjră pơrang j^ tơpoh (2007), Khôi luơ\t Khăm hơmet j^ (2009) păng lơ tơdrong tơchơ\t lơ\m khôi luơ\t đei tơre\k, xơnong đei vei lăng jơhngơ\m jăn, mă kăl lơ\m khei năr pơrang j^ COVID-19 hơbuh hlôi đei Việt Nam tơg^t kăp g^t. Khei năr âu ki, Việt Nam hlôi hơvơn vang jang đơ\ng tôm anih jang ch^nh tr^ păng kon pơlei vă tơle\ch pơm kiơ\ lơ trong jang y te# tơpôl. Dôm tơdrong tơjră hăm pơrang j^ COVID- 19 đơ\ng Khul kơpal teh đak Việt Nam noh tro\ [lep hăm xơnong pơm kiơ\ pơkăp vei lăng jơhngơ\m jăn kon pơlei lơ\m tơdrong kăl y te# gơnơm kiơ\ pơkăl xơnong dơnơm âu noh vei kơjăp: Jo# hơlen adrol kơ anih jang, tơmam drăm, tơdrong jang y te#; tơdrong tơre\k hăm anih jang, tơmam drăm, tơdrong tơroi tơbăt y te# hăm jên huach tro\ [lep păng ưh đei tơklăh oei xa hăm rim khul bơngai yơ; tro\ [lep găh pơkăp y ho\k păng hăm tơdrong ke\ đei găh mu\k drăm, tơpôl, joh ayo\ kơ rim teh đak; păng vei xơđơ\ng tơdrong jang y te# rơgei tơnăp.

Vă vei xơđơ\ng găh jơhngơ\m jăn lơ\m tơjră hăm pơrang j^ COVID-19, Khul kơpal teh đak Việt Nam hlôi kơdih io\k yua lơ trong jang vă tang găn pơrang j^ hơdăh noh:

Mă mônh noh, tơle\ch lơ trong jang hơmo\ vă tang găn tơpoh: Thủ tướng teh đak hlôi hơlen dôm Tơchơ\t kơso# 13 găh tơdrong pơtoi hơto\k pran tang găn păng tơjră pơrang j^ COVID-19 lơ\m khei năr dang ei păng Tơchơ\t 16 găh pơm kiơ\ dôm trong kăl vă tang găn păng tơjră j^ COVID-19, vă pơm kiơ\ dôm tơdrong tang găn j^, [ôh băt, tơklăh oei pha, pơkăp tơring, tơpăt j^. Khul kơpal teh đak duh jang hadoi hăm Anih tơm Y te# păng rim anih jang tơm, rim tơring đei tơre\k pơm kiơ\ kơjăp tơdrong vei xơđơ\ng vă rim kon pơlei adoi đei tơre\k hăm dôm anih jang y te# păng tơmam drăm y te# kăp g^t nhen che gom [o\, tơmam vei vêr hơkâu jăn, đak pơgang ôp ti pơlôch xơmach ăh pơrang j^ hơnuh.

Mă [ar noh, tơle\ch lơ trong chă hơmet pơrang j^ Covid-19 tam mă đei vaccine bơ\ng j^ dăh mă pơgang hơmet j^, yuơ noh, tơdrong pơkăp trong hơmet j^ đei ako\m lơ\m hơmet j^ trong dui jơhngơ\m, ako\m dôm tơdrong tơroi ‘nao hloh kiơ\ pơtho đơ\ng Anih jang Y te# apu\ng plenh teh.

‘Nguaih kơ noh, vă vei xơđơ\ng tơdrong tơre\k hơmet j^ ăn rim bơngai, Anih tơm Y te# hlôi tơle\ch Tơchơ\t 219 chih tơmơ\t tơdrong j^ đuh tơxoh yuơ virus Corona (nCov) tơplih yo\ng lơ\m hơnăn dôm pơrang j^ tơpoh lơ\m gru\p A – jing tơdrong j^ tơpoh kăp g^t hli hlơt kiơ\ tơchơ\t lơ\m Khôi Luơ\t tang găn păng tơjră pơrang j^ tơpoh xơnăm 2007. Kiơ\ kơ noh, dôm bơngai [ơm j^ âu gô đei khăm păng hơmet j^ ưh kơ huach jên. Lơ\m tơdrong mă âu, tơ\ lơ teh đak lơ\m kơpal teh, bơngai j^ athei kơdih kla jên hơmet j^ Covid-19 noh âu jing minh tơdrong adrin kơ ‘nôh tơgăl kơ pôk bơnê hăm Khul kơpal teh đak Việt Nam vă vei xơđơ\ng tơdrong gơh tơre\k hăm hơmet j^  COVID-19 ăn tôm bơngai [ơm j^. Păng âu jing tơdrong tơroi đơ\ng minh ‘nu bơngai kon kông [ơm j^ - bơngai mă blu\ng [ơm j^ Covid -19 tơ\ th^ xăh Ayun Pa, dêh char  Gia Lai, đơ\ng ro\ng kơ đei hơmet klaih j^: “Lơ\m tơdrong khăm hơlen păng tơklăh oei pha, noh inh pơtruh noư\r hmach bơnê kơ đe thây pơgang, đe ko\ng ang hlôi tơgu\m lơ\m khei năr âu ki vă inh gơh xơđơ\ng, vei tơnăp jơhngơ\m jăn păng đei le\ch đơ\ng hnam pơgang hrôih hloh. Inh hmach bơnê kơ rim bơngai hlôi tơgu\m inh”.

Khul kơpal kơ teh đak Việt Nam mă kăl tơre\k truh tơdrong vei vêr, tơgu\m dôm khul bơngai [ônh [ơm pơrang j^, đei bơngai hin dơnuh, bơngai hơven hơvo, bơngai kră, bơngai jang hiong tơdrong jang, ưh đei xa jên jang dăh mă jên khei ưh đei lơ, bơngai kon kông…; atu\m hăm noh đei dôm tơdrong rơgei vă hơto\k jang atu\m, jang hadoi apu\ng plenh teh lơ\m tơjră hăm pơrang j^ Covid-19, lơ\m noh tơre\k kăp g^t noh Việt Nam hlôi ‘măng mă blu\ng tơle\ch nơ\r păng hơto\k hơlen Tơchơ\t đơ\ng Anih jang vei xơđơ\ng Liên hơp kuôk io\k năr 27/12 rim xơnăm jing ‘Năr apu\ng plenh teh tang găn păng tơjră pơrang j^, vă hơto\k hlôh vao duh nhen hơto\k jang hadoi lơ\m tơdrong jang tang găn păng tơjră pơrang j^.

Lan chih păng rapor