VOV4.Bahnar - Việt Nam đơ\ng xơ\ đei pôk bơnê yuơ dôm tơdrong pơkăp ch^nh tr^ lơ\m tơdrong vei xơđơ\ng hơto\ hơnơ\ng đơ\ng rim hơdrung bơngai. Khôi luơ\t teh đak pơkăp kon pơlei đei xơnong hơto\ băl găh rim tơdrong jang ch^nh tr^, mu\k drăm, joh ayo\ ho\k pơhrăm, tơpôl. Vă pơkăp âu đei tơmơ\t lơ\m tơdrong erih, Khul kơpal teh đak Việt Nam hlôi tơbang hloh 100 tơdrong pơkăp axong ming man anih jang kăl nhen hnam pơgang, hnam trưng ho\k, anih jang tơgu\m khôi luơ\t teh đak ‘nâu nai hia..., tơgop vei xơđơ\ng xơnong păng tơdrong pơyua ăn kon pơlei.

Kiơ\ tơdrong hơlen đei [ôh găh mu\k drăm – tơpôl kơ 53 hơdrung kon pơlei kon kông ăh xơnăm 2019, je# 90% thôn pơlei tơring kon kông hlôi đei trong nơnăm truh anih jang xăh đei man kơjăp. Hloh 98% thôn pơlei lơ\m tơring kon pơlei kon kông đei dui tơlei unh hơyuh, gơnơm đơ\ng noh hlôi đei hloh 96% unh hnam kon pơlei kon kông đei yua unh hơyuh ang hơdăh. Tôm tơring kon kông hlôi đei anih jang y te# (99,5%). Ja#p teh đak đei je# 21,6 rơbâu hnam trưng ho\k păng 26,5 rơbâu hnam trưng tơ\ tơring kon kông. Kơso# hnam trưng ho\k man kơjăp ‘lơ\ng hlôi đei 91,3%, lơ\m kơso# noh hnam trưng đei man kơjăp pơtơm đei 54,4%. Pơtêng hăm xơnăm 2015, tơdrong tơre\k găh pơtho ho\k phôh tho\ng đơ\ng kon pơlei kon kông hlôi đei hơto\k hơdăh. Kơso# bơngai năm ho\k atu\m ăh jăl kơđeh kơ bơngai kon kông noh 100,5%, jăl trung ho\k cơ sơh noh 85,8% păng jăl trung ho\k phôh tho\ng noh 50,7%. Dôm kơso# tơbang tơ\ kơpal hlôi xơkơ\t tơdrong kơ ‘nôh đơ\ng khul kơpal teh đak vă kon pơlei kon kông gơh đei tơre\k tôm tong hăm dôm tơdrong pơyua, duh nhen anih jang pơyua lơ\m tơpôl.

Mă kăl, găh tơdrong jang y te#, trong pơkăp jang baoh hiêm hlôi tơgop tơgu\m kăp g^t vă kon pơlei kon kông hin dơnuh tơjur [iơ\ tơdrong hrat găh jên huach păng đei khăm hơmet j^ tơtom. {ok Phạm Thái Sơn, Pho\ Kơdră Anih {aoh hiêm tơpôl dêh char Tuyên Quang tơroi:  “Kon pơlei tơ\ tơring kon kông ưh đei pơngơ\t kiơ găh jên răt [aoh hiêm y te#, duh nhen ăh hơmet J^ jăn. Teh đak adoi tơgu\m răt theh [aoh hiêm y te# ăn dôm unh hnam tơje# hin dơnuh, vă tang găn răm găh jên hu [ơ\t đe ye\t tơnap tap lơ\m tơdrong kla jên y te# lơ\m khăm hơmet j^ jăn”.

Duh nhen thoi ăi, ăh tơ[ơ\p tơxu\l tơxa\l găh khôi luơ\t, kon pơlei kon kông duh gơh tơchă truh dôm Anih jang tơgu\m găh khôi luơ\t. ‘Nâu jing minh tơdrong jang kăp g^t kơ anih jang kơpal teh đak vă tơgu\m khul bơngai hin dơnuh, bơngai kon kông tơnap tap găh jên hu gơh vei xơđơ\ng xơnong pơyua po lơ\m tơdrong tơkêng tơxăl. {ok Cù Thu Anh, Kơdră dơnơm kơ Anih tơm Tơgu\m khôi luơ\t, lơ\m Anih tơm jang găh Khôi luơ\t ăn tơbăt: “Jăh vă akhan tơdrong ‘lơ\ng păng tơnăp kơ tơdrong jang tơgu\m khôi luơ\t hlôi đei hơto\k. Kơso# tơdrong tơkêng tơxa\l to\k rim xơnăm, lơ tơdrong lơ\m noh, bơngai tơgu\m khôi luơ\t hlôi vei vêr ăn bơngai kăl tơgu\m jing ưh đei yoch, tơplih tơdrong yoch. Tơgop vei xơđơ\ng xơnong păng tơdrong pơyua kơ đe xư, duh nhen tang găn tơdrong ưh tro\ [lep lơ\m chă xek tơlang”.

Kon pơlei kon kông hơnơ\ng erih jang xa tơ\ tơring groi kông, ưh gan đei tơre\k hăm dôm tơdrong kơtơ\ng ang, anih jang ‘lơ\ng duh nhen dôm tơdrong jang lơ\m tơpôl to\ xe\t hloh pơtêng hăm kon pơlei lơ măt bơngai nhen Kinh păng Hoa. Tơdrong hin dơnuh pơngot rơve\t atu\m hăm tơdrong erih ataih yaih păng tơre\k tơje# truh dôm tơdrong kăl pơm ăn bơngai kon kông jing minh lơ\m dôm khul bơngai [ônh ơh jơhngơ\m păng ưh đei yua hloh tơ\ Việt Nam. Lơ\m dôm xơnăm kơ âu, hăm dôm tơdrong adrin axong jang đơ\ng khul kơpal teh đak, kon pơlei kon kông to\k bo\k roi năr roi đei tơre\k tôm tong hăm dôm xơnong đei tơchơ\t kiơ\ khôi luơ\t teh đak.

Lan chih păng rapor