Hơn 1 tháng nay, cứ vào 19 giờ hàng ngày, nhà văn hóa bản Huổi Van, xã Nậm Hàng, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu lại rộn rã tiếng nói cười. Dù lớp học truyền dạy kỹ thuật tạo hình trang phục dân tộc Mảng mới diễn ra, nhưng đã thu hút rất đông người dân tham gia. Từ vài học viên ban đầu, đến nay lớp học đã thu hút được gần 30 người, trong đó chủ yếu là chị em phụ nữ độ tuổi từ 16 đến 40. Ai nấy đều hăng say, miệt mài, với mong muốn lưu giữ được nét đẹp văn hóa dân tộc mình.

Học viên Phường Thị Hẹ, 18 tuổi, ở bản Hổi Van, xã Nậm Hàng chia sẻ: cuộc sống khó khăn nên bà con thường đi nương, đi rừng trồng ngô, lúa. Bận rộn nên không có thời gian may vá, thêu thùa, giữ gìn nét văn hóa của dân tộc mình. Tới khi tham gia lớp học, được các giảng viên, nghệ nhân nhắc tới thuật ngữ “văn hóa”, bà con mới hiểu ra văn hóa quan trọng như thế nào với dân tộc mình. 

"Bản thân em là người con dân tộc Mảng, em rất yêu quý trang phục của dân tộc mình. Em tham gia lớp học với mong muốn tìm hiểu và thêu được các hoa văn trang phục để sau này tự làm được trang phục cho mình, góp phần bảo tồn văn hóa dân tộc Mảng" - Phường Thị Hẹ.

Cũng như đồng bào Mảng, từ nguồn hỗ trợ của chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, những lớp học truyền dạy văn hóa đã được tổ chức trong đồng bào Thái. Từ các lớp truyền dạy, đến nay đồng bào Thái ở huyện Nậm Nhùn đã lưu giữ nhiều nét văn hóa độc đáo. Nhờ đó, tiếng đàn tính, điệu khắp, vòng xòe, khăn piêu… thường xuyên xuất hiện vào mỗi dịp lễ, tết hoặc khi bản có lễ, hội.

Bản Chang là cái nôi bảo tồn, gìn giữ văn hóa dân tộc Thái của xã Lê Lợi. Các thành viên đội văn nghệ nơi đây ở nhiều lứa tuổi khác nhau nhưng cùng chung niềm đam mê với văn hóa dân tộc Thái. Dù bận rộn với công việc ruộng, nương nhưng hàng ngày các thành viên đội văn nghệ đều say sưa sưu tầm, phục dựng, tập luyện những làn điệu dân ca, điệu múa, nhạc cụ truyền thống, với mong muốn văn hóa dân tộc Thái ngày càng được nhiều người biết đến.

Chị Lù Thị Kiều Thúy, đội trưởng đội văn nghệ Bản Chang, xã Lê Lợi, huyện Nậm Nhùn nói: "Đội văn nghệ bản Chang chúng tôi thành lập từ năm 2019 và duy trì đến bây giờ. Đội duy trì tập luyện thường xuyên mỗi tháng từ 1 đến 2 lần. Được sự quan tâm của huyện hỗ trợ các đạo cụ như đàn tính, xỏong múa, nón múa nên đã tạo điều kiện cho chị em phụ nữ, cũng như đội văn nghệ của bản hoạt động thuận lợi hơn. Từ đó đội tích cực tham gia giao lưu với các đội văn nghệ các bản để học hỏi nhiều hơn về các điệu múa của dân tộc, qua đó để bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc Thái mình".

Thực hiện dự án 6 của chương trình mục tiêu quốc gia về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, hơn 2 năm qua, trên cơ sở nguồn vốn được phân bổ, nhiều địa phương ở Nậm Nhùn đã hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư thiết chế văn hóa, phục dựng các lễ hội. Đến nay, huyện đã được hỗ trợ gần 4 tỷ đồng xây dựng 5 nhà văn hóa bản, hỗ trợ hoạt động cho các đội văn nghệ và hỗ trợ trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động văn hóa tại 7 bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Ông Hà Văn Ruệ, Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu cho biết: địa phương hiện có 11 dân tộc, với hơn 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số. Từ năm 2021 đến nay, huyện đã tổ chức khôi phục nhiều lễ hội của dân tộc Khơ Mú, Cống, Mảng, Mông, như lễ hội: Mìn Loóng Phạt và lễ hội Khèn Mông, lễ hội Mừng Cơm Mới... Ngoài ra, các câu lạc bộ văn hóa dân gian các dân tộc, các đội văn nghệ quần chúng tại thôn, bản cũng đang duy trì thường xuyên và hoạt động hiệu quả.

"Công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp các dân tộc trên địa bàn huyện đã được các cấp, các ngành vào cuộc. Từ đó nhận thức của bà con nhân dân trong việc bảo tồn văn hoá các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình đã được nâng lên. Việc truyền dạy các kỹ thuật tạo hình trang phục cũng như các kỹ thuật đan lát thì việc nắm bắt quy trình cũng như nhận thức của bà con ngày càng tốt hơn. Đặc biệt là các cháu học sinh trong các nhà trường cũng đã nhận thức và nắm bắt được tầm quan trọng của việc bảo tồn văn hóa để có hoạt động học tập hiệu quả" - Hà Văn Ruệ.

Với lịch sử lâu đời cư trú nơi núi rừng Tây Bắc, đồng bào các dân tộc thiểu số ở Lai Châu nói chung và huyện Nậm Nhùn nói riêng đã kết tinh nhiều nét văn hóa đặc sắc. Cùng với dòng chảy thời gian, nhiều nét văn hóa tốt đẹp trong đồng bào nơi đây đã dần bị mai một và đồng hóa. Tuy nhiên chính sách hỗ trợ về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch đã giúp chính quyền và người dân lưu giữ, bảo tồn giá trị văn hóa đặc sắc ở địa phương./.