Pr’luh cr’ăy bhoih bhót năc muy râu pr’luh cr’ăy trơơi boọ bâc bhlâng coh zr’lụ Tây căh cậ Trung Phi. Hân đhơ cơnh đêêc, đăn đâu đợ manuyh crêê pr’luh cr’ăy n’nâu năc u vaih coh apêê k’tiêc k’ruung châu Âu lâng bâc k’tiêc k’ruung n’lơơng. Apêê chuyên gia p’too moon, pr’luh cr’ăy bhih bhọt năc choom trơơi tơợ manuyh n’nâu tươc ooy manuyh n’lơơng tơợ bh’rợ ăt tr’đăn, crêê tơr gậ n’căr, xa nấp, khăn họm căh cậ đhị bh’nếch âng manuyh crêê pr’luh cr’ăy bhih bhọt.

Pazêng manuyh crêê pr’luh cr’ăy k’hiir ploh aham vêy đhr’năng dưr vaih bâc coh cr’chăl đăn đâu. Manuyh crêê k’hiir ploh aham buôn crêê k’hiir ngân lâng k’bao a chăc a zân, bhrợ t’vaih đhr’năng căh kiêng cha cha.

Ting cơnh dap lêy âng Bộ Y tế, tươc nâu kêi, prang k’tiếc k’ruung ơy bơơn năl k’nặ 2100 đhr’năng pr’luh cr’ay têy dzung boóp. Apêê đhr’năng pr’luh cr’ay leh đhị 57 tỉnh, thành phố.

P’răng pứih, bấc râu cr’ay buôn váih bấc k’rơ, lấh mơ nắc đắh cr’ay trơơi boọ. Tu cơnh đêếc, lêy bhrợ ha cơnh đoọng cha groong pr’lúh cr’ay hân noo p’răng pứih liêm choom?

Xoọc bêl zanươu, chi ớh thể dục lâng zâp kỹ thuật lêy p’hơơm nắc bơơn pa rơớt moon ha manứih buôn ặt k’rang k’pân, nắc dinh dưỡng cung chr’nắp đắh bhiệc lêy cha mêết đhr’năng nâu. Nâu cơy nắc 9 râu ch’na đh’nắh zooi đoọng doọ lấh k’rang k’pân ahêê lêy cha

Đhanuôr lâng pr’zơc da dêr! Ca ay lâng eh đhị tiêm nắc pazêng rau buôn lêy dưr leh vaih lâng vaccine Covid-19 đươi dua công nghệ mRNA cơnh Moderna căh cợ Pfizer-BioNTech. Bơr pêê đhr’năng leh vaih tơợ ơy tiêm vaccine nắc cơnh gluh ban, c’cọot… Nâu đoo nắc ta đơc phản ứng tơợ p’niên ơy tiêm vaccine Covid đhị têy, dzợ đơc nắc “têy Covid”. Đhr’năng nâu buôn leh tơợ p’niên ơy tiêm xang vaccine cha groong Covid-19.

Tơợ bêl p’niên tiêm vaccine Covid-19, aconh căn nắc pa ghit lêy p’niên, ha dang leh apêê đhr’năng cơnh pa ha pun bưr căh cợ n’tạc, da dul p’hơơm đâh, vir moh mắt…. nắc đâh đơơng p’niên tước trạm y tế đăn bhlầng đoọng bơơn k’rang zư lêy.

Cr’chăl đăn đâu, âi dưr vaih muy bơr tu bhiêc pniên xa dơơr lêêng tu k’đhap coh hoc hành lâng pr’ăt tr’mông. Ting cơnh xay moon âng PGS.TS. Bùi Quang Huy, Chủ nhiệm khoa Tâm thần Bệnh viện Quân y 103 năc apêê ngai âng lêêng n’nâu bâc năc tu apêê a chau crêê trầm cảm.

Đhị tỉnh Đăk Lăk xooc vêy lâh 400 p’niên crêê cr’ay Thalassmia (l’lương a ham tơợ tứi). Nâu đoo năc cr’ay n’đăh c’lâng a ham trơơi tơợ lang l’lăm lâng xooc căh âi vêy z’nươu pa dưah. N’đhơ cơnh đêêc, cơnh lâng loom kiêng ca coon đơơh dưah cr’ay, căh hăt ca conh ca căn âi chơơc câl lâng đươi dua apêê z’nươu căh ghit tu tơơm đoọng zư pa dưah p’niên k’tứi buôn lum apêê c’leh cr’pân.