Mơ ooy cr’chăl cắh mơ đenh, Hà Nội nắc lêy vêy đợ apêê chêết bil tu apêê tự c’chêết c’la đay, bấc lêy nắc apêê p’niên. Cơnh đêếc, hâu tu dưr váih cơnh đêếc? Tu zr’nắh k’đhạp ooy bh’rợ tr’nêng, pr’ắt tr’mung ha dợ bhrợ apêê cơnh đêếc, hay vêy râu lơơng dzợ dưr váih tu bhiệc k’ay loom cơnh đêếc?

K’hir plóh a’ham lâng Covid-19 vêy 2, 3 râu tr’cơnh đắh c’léh cr’ay bêl tr’nơợp. Hân đhơ cơnh đêếc, 2 cr’ay nâu nắc vêy dịch tễ lâng c’lâng trơơi boọ lalay cơnh.

Coh mạng pa căh đhr’năng nhân viên Trung tâm cấp cứu 115 Đà Nẵng pa bhrợ lứch c’rơ tu cơnh đếêc nắc căh zập đác coh a chắc, sốc nhiệt bơơn apêê bác sĩ lơơng k’rang zư lêy; Nhân viên y tế phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu la ngặt tu pa bhrợ lứch c’rơ nắc lêy p’hơơm o xy. Pazêng đhr’năng nắc đoo ơy bhrợ der loom coon ma nuyh. Apêê chiến binh a dooh bhooc đhị zr’lụ bha lầng cha groong pr’luh nắc bơơn lêy ma nuyh c’rơ liêm đoọng z’lâh zập k’đhap k’ra xoọc đâu. Bhrợ têng cơnh ooy đoọng zư lêy c’rơ apêê nhân viên y tế coh đhr’năng pr’luh dzợ dưr vaih ting bấc k’rơ nắc rau apêê Bệnh viện đhị TP Đà Nẵng xọoc k’rang bhlầng.

Pazêng t’ngay a hay, coh mạng pa căh đhr’năng nhân viên Trung tâm cấp cứu 115 Đà Nẵng pa bhrợ lứch c’rơ tu cơnh đếêc nắc căh zập đác coh a chắc, sốc nhiệt bơơn apêê bác sĩ lơơng k’rang zư lêy; Nhân viên y tế phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu la ngặt tu pa bhrợ lứch c’rơ nắc lêy p’hơơm o xy. Pazêng đhr’năng nắc đoo ơy bhrợ der loom coon ma nuyh. Apêê chiến binh a dooh bhooc đhị zr’lụ bha lầng cha groong pr’luh nắc bơơn lêy ma nuyh c’rơ liêm đoọng z’lâh zập k’đhap k’ra xoọc đâu. Bhrợ têng cơnh ooy đoọng zư lêy c’rơ apêê nhân viên y tế coh đhr’năng pr’luh dzợ dưr vaih ting bấc k’rơ nắc rau apêê Bệnh viện đhị TP Đà Nẵng xọoc k’rang bhlầng.

Virus Corona nắc muy k’bhuh virus bhrợ căh liêm tước c’lâng pr’hơơm âng coon ma nuyh zêng lâng a coon nạ vêy toh. Zập rau virus Corona bhrợ t’vaih tợơ doó ngân tước ngân bhlầng cơnh k’ooh đha mâl, g’lếêh a chắc, ca ay xooh, ca ay căh choom p’hơơm lâng choom bhrợ căh liêm tước c’lâng luônh. Apêê c’leh dưr n’leh lalay cơnh âng virus Corona đhị ma nuyh bhrợ vaih apêê đhr’năng ngân lâng trơơi boọ đâh bhlầng. Cơnh đếêc apêê đhr’năng n’leh lâng cơnh đương zêl, cha groong Covid-19 cơnh ooy? Ahêê nắc đh’rưah chếêc năl coh c’nặt t’ruih “ma nuyh pa dưah đh’reh cr’ay coh vel bhươl” â!.

Nắc đhị lâh 1 c’xêê hay, đhị zr’lụ Tây Nguyên ơy bơơn năl lâh 50 cha nắc crêê cr’ay bạch hầu coh đếêc 3 cha nắc lấh chệêt bil. Nâu đoo nắc pr’luh trơơi boọ đăh c’lâng pr’hơơm tu cơnh đếêc nắc moon đớc đợ đhr’năng cr’ay dzợ dưr bấc k’rơ. Bhrợ têng cơnh k’đươi moon âng Thủ tướng Chính phủ đăh bhiệc t’pặt pr’luh bạch hầu coh cr’chăl đâh bhlầng lâng tệêm ngăn chr’năp đanh đươnh, ngành y tế pa zưm lâng apêê tỉnh Gia Lai, Đắk Nông, Kon Tum, Đắk Lăk xọoc pa zay xay bhrợ apêê bh’rợ đương zêl, cha groong.

Cr’ay bạch hầu cr’pân pa bhlầng tu độc tố âng vi khuẩn bạch hầu k’rơ pa bhlầng, tu cơnh đếêc, cr’’ay bạch hầu nắc muy rau cr’ay jưah đơơng chr’năp cấp tính, jưah đơơng chr’năp cấp cứu bạch hầu c’lâng mr’lọong, cr’ay da dul ha dang căh đâh cấp cứu đâh loon ma nuyh cr’ay nắc bil mặt tu căh choom pa hơơm, c’rơ đhưr. Cr’ay bạch hầu xoọc ting bấc k’rơ lâng dưr vaih bấc cơnh.

16 cha nắc k’ay cr’ay bạch hầu oy ta năl coh lâh 1 tuần hay đhị bơr pêê tỉnh zr’lụ Tây Nguyên lâng thành phố Hồ Chí Minh; 1 cha nắc coh đếêc căh dzợ ma mông, xoọc dưr vaih rau k’rang ooy râu dưr vaih pr’luh cr’ay đăh da dul, p’lêê họong lâng hệ thần kinh, vêy đhr’nớc bạch hầu. Rau xay moon ​đhị đâu, đhơ ơy vêy vắc xin cha groong cr’ay, ha dợ lâh mơ bạch hầu, cr’chăl c’moo đăn đâu cung ơy dưr vaih bấc đhr’năng cr’ay a duúc, ho gà, pa prọoc, ta bur, ca ay a bục đhị prang zr’lụ k’đhap k’ra lâng thành phố ga mắc. N’zâu nâu đoo nắc đhr’năng căh tiêm vắc xin dưr vaih bấc k’rơ đhị 1 c’moo lalăm a hay?

Cr’chăl đăn đâu, pr’luh cr’ay bạch hầu dưr vaih đhị tỉnh Đăk Nông cơnh lâng 3 bha nụ pr’luh lâng đợ apêê crêê năc 12 cha năc, coh đêêc âi vêy 1 cha năc năc p’niên n’đil 9 c’moo căh ma mông tu cr’ay dưr ngân. Đhr’năng la lua đoọng lêy, lâh râu bhrơợng âng ngành y tế, năc choom vêy c’lâng xa nay zooi đoọng tr’xăl c’năl âng đha nuôr acoon coh n’đăh bh’rợ k’rang zư lêy c’rơ coh bâc đhị pr’đơợ tr’mông dzợ bâc râu zr’năh k’đhap. Hoàng Qui, Phóng viên Đài P’rá Việt Nam vêy bha ar x’ră xay moon râu đâu.

Mưy cr’chăl đenh, đhanuôr acoon cóh ooy Đắk Lắk dzợ váih cr’noọ, manứih k’ay, bhrêy tắh, lưm đợ râu cắh pr’đoọng zêng tu a’bhưy a’lụ bhrợ t’váih. Tu cơnh đêếc, bêl k’ay k’naanh, apêê buôn lướt lưm ma nứih ma giang đoọng zêl t’mứy a’bhưy a’lụ. Tước bêl vêy đợ bác sĩ chô pa bhrợ cóh vel đông, t’bhlâng xay moon đoọng đhanuôr năl ghít nắc đhanuôr vêy tin đươi, lơi jợ j’niêng cr’bưn cắh liêm crêê nâu.