VOV4.Êđê - Êngao kơ klei yăn adiê bi mlih, mâo mơh đơ klei mưng amâo mâo jăk ênưih nga\ truh klei rua\ hdrak ngă kơ phung hđeh. Kdrê] “Klei suaih prak – klei hd^p” hruê anei, hmei la] kơ 5 klei mưng amâo mâo jăk ngă kơ hđeh amâo mâo suaih hlăm wưng thu\n hđeh ana\n:

1/. Amâo rao kngan:

Hdrak ngă, amâo mâo djo\ kno\ng mnuih pro\ng [ia\dah wa\t phung hđeh amâo mâo thâo pia\t mgoh, amâo mâo rao kiê kngan jê` jê`, ăt ênưih snăk tuôm ho\ng klei hdrak ngă kyua virus, mơ\ng kman. Tô hmô, phung hđeh hlăp hlăm lăn, ho\ng mnơ\ng rông jih hruê, amâodah djo\ ho\ng mnơ\ng ]ho\, [ia\dah amâo mâo nao rao kiê kngan ôh, ho\ng kngan ]ho\ ana\n yơh lo\ ma\ mnơ\ng [ơ\ng srăng ênưih snăk mtưp klei rua\, boh nik djo\ hlăm wưng dôk mâo klei rua\ tưp, amâodah adiê bi mlih yan.

Kyuana\n, man dơ\ng bi hriăm hđeh mâo klei mưng thâo rao kiê kngan leh w^t mơ\ng hlăp, leh w^t dliê tlô. Rao he\ kngan ho\ng kbu [ia\ êdi 20 giê secon, rao bi doh hla\m djăp kđiêng kngan, pla\ kngan, rơ\ng kngan, leh kơ năn sut bi thu ho\ng ]hia\m doh, amâo mâo jăk ôh tram kngan hlăm êa tơdah amâo mâo sut dhông bi doh.

2/. Amâo mâo tlo\ mgang djăp ênu\m vaccin:

Lu snăk phung hđeh điêt mơ\ng 6 mlan kơ dlông amâo mâo tlo\ mgang ôh waccin, kyuana\n ênưih snăk kreh mâo klei rua\ aguah tlam. Kha\dah ka tuôm mâo ôh êa drao vaccin răng mgang klei rua\ êngoh hdrak, [ia\dah tơ tlo\ djăp ênu\m vaccin hluê si mta mtru\n srăng đru kơ hđeh asei dưi răng mgang lu mta klei rua\, hlăm năn mâo wa\t klei êngoh hdrak.

3/. Mtu\k, bha` amâo mâo guôm [a\ng êgei mbah:

Kyua adôk điêt phung hđeh ka mâo ôh klei mưng anei, kyuana\n brei am^ ama dơ\ng bi hriăm yơh anak pô tơdah mtu\k, bha` ma\ ]hia\m, mơar sut, amâodah păl ao pioh guôm he\ [a\ng êgei. Êngao ana\n, amâo mâo brei ôh hđeh suăi dôk mb^t ho\ng mnuih mâo klei rua\ êngoh hdrak ngă, boh nik ho\ng mnuih mâo lu klei mtu\k, bha`. Tơdah êngoh hdrak ngă đ^ ktang leh, brei hđeh mdei kơ sang, mdei sang hra\, amâo mâo brei dôk ho\ng anôk lu mnuih ôh.

4/. Ke\ kkâo kngan, djip kkâo kngan:

Mâo lu snăk phung hđeh kreh ke\ kkâo kngan, djip kkâo kngan, [ia\dah lu am^ ama hlo\ng phưi tha mơh amâo mâo gha\ ôh anak ngă mse\ snăn, mơ\ng ana\n ênưih mâo klei rua\ êngoh hdrak ngă tơdah bi mlih adiê. Kyuana\n, êngao kơ klei bi hriăm hđeh nao kiê kngan bi doh, am^ ama lo\ mtô mta\ kơ anak amâo mâo dưi ke\, djip ôh kkâo kngan, amâodah kreh mlim kđiêng kngan, tơdah lu nanao snăn hlo\ng jing klei mưng amâo mâo jăk.

5/. Yua mnơ\ng mnua\ mb^t ho\ng mnuih mkăn:

Đăm brei ôh phung hđeh yua mnơ\ng mnua\ mb^t ho\ng mnuih mkăn, mse\ si mnơ\ng pioh yua hlăm klei hua\ [ơ\ng, ]hia\m sut [o#, giê ]hao êgei, ]hiên mngan, mnơ\ng mnua\ yua hriăm hra\ mơar, lehana\n mnơ\ng mnua\ yua hjăn mkăn mdê bi asei. }ia\ng dưi mkhư\ phung hđeh tưp klei rua\, dơ\ng bi hriăm yơh hđeh thâo yua mnơ\ng hjăn, thâo piăt mgoh jih jang mnơ\ng kơ asei pô, điêt đuôt amâo mâo dưi yua mb^t ôh mnơ\ng ho\ng mnuih mkăn hla\m wưng dôk mâo klei rua\ tưp bluh đ^… jih jang djăp mta klei drei mrâo la] anei kno\ng jing brua\ điêt đu], [ia\dah drei thâo dja\ yua pia\t mgoh s^t nik srăng mâo klei tu\ dưn jăk, mjing kơ hđeh mâo klei mưng jăk mơ\ng điêt mtam.

Kdrê] “Klei suaih pral – klei hd^p” hruê anei truh kơ anei rue# yơh. La] jăk kơ diih mâo mđing hmư\ leh.

                                                                       Y-Khem pô ]ih mkra.