VOV4.Êđê – Hla\m gra\p bliư\ hua\ aguah tlam mơ\ng lu go\ sang mnuih djuê ana Sêdang ti kr^ng Dap Kngư, pa\t dah amâo dưi k[ah ôh djam mơ\ng djuê ana pô mâo mơ\ng đưm dưi nga\ mkra mơ\ng hla hbei [lang. Mơ\ng klei thâo mbrua\ phung aduôn, phung am^, hla hbei [lang tu\k ho\ng du\m mta mnơ\ng bi [a\t ]o\ng mâo, jing leh du\m mta djam [ơ\ng [uôn sang aguah tlam, [a\t hra\t mnâo mna` mnơ\ng [ơ\ng djuê ana. Êdah êdi jing mâo 7 mta djam, ana\n jing: Djam hla [lang tlê, Djam hla [lang bi msa\m, Djam hla [lang tlê msa\m, Djam pu\ng yao hla [lang, Hla [lang đeh, Hla [lang tu\k lehana\n djam Hla [lang krô.

                     Mniê Sedang pe\ hla  hbei [lang ti hma

Mơ\ng đưm hla hbei [a\ng mâo lu kr^ng mnuih djuê ana Sedang yap jing mnơ\ng [ơ\ng jăk. Mnuih [uôn sang thâo yua hla hbei [lang pioh ngă djam, hbei pioh tu\k [ơ\ng, a\m, kna\ bur, mjai êsei, lehana\n lu anôk kna\ kpiê ho\ng hbei [lang mơh… Ara\ anei kha\dah klei hd^p hơ^t leh, mâo leh djăp êsei hua\ djam [ơ\ng, [ia\dah mnơ\ng [ơ\ng dưi mkra mơ\ng hbei [lang amâo mâo dưi wơr ôh ho\ng lu go\ sang mnuih djuê ana Sedang. A Tua, ti [uôn Êa Mao, sa\ Êa Yiêng, kdriêk krông Pa], ]ar Daklak, jing [uôn mnuih djuê ana Sedang mơ\ng Kontum đue# hriê dôk kơ ]ar Daklak hla\m du\m thu\n êlâo kơ 1975, brei thâo kla\ h^n du\m mta djam mtam mơ\ng hla hbei [lang:

“ Kha\dah hmei hlăk dôk hd^p ti ]ar Daklak, [ia\dah hmei mưng leh mơ\ng djuê ana hmei. Djam hla hbei [lang jing djam mtam amâo mâo dưi k[ah ôh. Mơak snăk kyuadah mnuih [uôn sang kơ anei grăp blư\ mko\ mjing klei hua\ mnăm điêt amâodah pro\ng ăt kăn k[ah rei mkra djam mtam anei mơ\ng djuê ana pô”.

                Mduôm Y Num hla\k dôk ruah hla hbei [lang mda

Mb^t ho\ng knăt hla hbei [lang ngă djam, mnuih [uôn sang Sedang lo\ thâo mkra lu mta djam mtam mkăn mâo mnâo mna` mdê snăk.

Djam tal êlâo jing djam hla hbei [lang tlê: W^t pe\ knăt hla hbei [lang mda, tlê ho\ng êsu\ng pro\ng, lehana\n ma\ he\ êa, ]ia\ng kơ đăm ph^, du\m hlăm go\ tu\k, dưm hla êyao leh tlê ho\ng kpu\ng mơ\ng braih tram man [a\t, dưm mb^t knăt tei hu\ng, ria\ mb^t ho\ng tro\ng ph^, tro\ng lao, plăng, amrê], dưm hra, bột ngọt man [a\t lo\ ria\ mb^t ho\ng kđeh kkuih jing jăk êdi. Djam anei mmih, jăk [âo mngưi mnâo hjăn `u pô.

Brua\ mkra mjing hla hbei [lang mơ\ng amai adei mniê Sedang

Djam hla hbei [lang msăm: Hla hbei [lang pioh bi msăm jing hla lehana\n knăt mda. Mprăp đ^ng m’ô, đrao tui si thâo mâo ho\ng awan dlông hlăm brô 3 – 4 kgam, boh pro\ng đơ păl amâodah boh tih, krê] lehana\n kriêt he\ mbah đ^ng [hu krô mâo 3 mđia\. Hla hbei [lang rao doh, [hu ti mmông adiê mđia\, tơl thu êa, snăn kơh jia\ hlăm đ^ng, tuh êa hlăm đ^ng man trim ho\ng hla hbei [lang, leh kơ ana\n dưm giăm kpur pui. Lui hlăm brô mơ\ng 2-3 mlam, dưi suai ma\ hla hbei [lang ana\n tu\k djam. Djam hla hbei [lang msăm anei tu\k ho\ng kan mtah, amrê], amâodah amrê] tlê ho\ng hra, bột ngọt lehana\n êgil. Djam anei jăk snăk [ơ\ng, msăm mơh, hăng mơh mmih mơh, hua\ nao đo\k k[ông êdi.

                    Brua\ tu\k djam hla hbei [lang

Djam pu\ng (hbâo) hla hbei [lang: Pe\ hla hbei [lang mda tlê [h^, jia\ hlăm đ^ng m’ô lui truh kơ hruê êdei ba tu\k, djam pu\ng anei mmih amâodah hơăi jing kbia\ hriê kơ klei thâo bi lu\k ho\ng hbâo dliê. }ia\ng mâo hbâo dliê, nao bi kuêh kl^t kyâo k]^k amâodah kl^t kyâo truôl dliê, ba w^t [uh mjing hbâo, bi lu\k ho\ng hla hbei [lang, sa hruê êdei kơ ana\n ba tu\k. Ho\ng djam pu\n hla hbei [lang anei tu\k ho\ng klang, kđeh ]^m u\n, ]^m êmô… tu\k m’êa bi kdlik [ơ\ng bi prăi [âo mngưi.

Djam hla hbei [lang tlê msăm: Pe\ hla hbei [lang mda ba w^t tlê, leh kơ ana\n jia\ hlăm đ^ng m’ô bi msăm. Mơ\ng 2-3 hruê djam đ^ msăm. Ho\ng djam hla hbei [lang tlê msăm anei amâo mâo đjiêt êa ôh, ma\ mơ\ng đ^ng hlo\ng dưm hlăm go\, dưm êa man djăp tu\k. Djam anei tu\k ho\ng kan kruah, kan [a\ boh tâo, dưm man djăp hra, bột ngọt, amrê] tlê srăng mâo djam msăm êjai, hăng êjai [ơ\ng jăk snăk.

Djam hla hbei [lang đeh; aduôn Y Nhơn, ti [uôn Êa Mao, sa\ Êa Yiêng, kdriêk krông Pa] mtô hdră mkra mse\ snei:

“ Ho\ng djam hla hbei [lang đeh thu, ăt w^t pe\ hla hbei [lang mda, lehana\n dưn hlăm hmăm êa m`ao man dưn, lehana\n tu\k man ksa\ [‘[ia\, kdjo\ng kơ dlông yua go\ ]hang đeh hla djam mrâo tu\k ana\n, hla hbei [lang đeh kreh mkra ho\ng kan krô, kan hu\l amâodah kđeh ]^m u\n, jăk snăk”.

Djam hla hbei [lang tu\k: Mkra mse\ snei. Aduôn Y Num, ti [uôn Êa mao, sa\ Êa Yiêng, brei thâo:

“ }ia\ng tu\k hla hbei [lang leh w^t pe\ dưm hlăm hmăm êa m`ao [‘[ia\, tuh he\ êa, guôn thu êa ba tu\k, êjai hla hbei [lang mrâo ksa\ [‘[ia\ kar he\ êa, djo\ng ma\ asei pioh tu\k ho\ng hdang, mkra ho\ng êbu\ng msăm, hla êyao. Boh nik tu\k ho\ng êbu\ng msăm amâo lo\ [uh ôh klei ph^ hla hbei [lang. Djam anei mâo mnâo mmih [a\t mơ\ng hdang, mâo klei msăm mơ\ng êbu\ng”.

                     7 mta djam mơ\ng hla hbei [lang leh tu\k ksa\

Djam hla hbei [lang thu: Ma\ hla hbei [lang tlê [h^, djiêt lui he\ êa dưm hlăm anôk thu mâo [ia\ mn^t, leh kơ ana\n đeh man dưn, giăm ksa\ lo\ dưm [ia\ êa man êngăp djam ]ia\ng đăm kơ khia\, leh jih thu êa ăt djam man ksa\ leh mơh. Leh kơ ana\n dưm kpu\ng hbâo ana k]^k, ana truôl bi luk tar ho\ng hra, amrê], bột ngọt jia\ hlăm đ^ng đrao, yuôl ti dlông pra pui pioh yua [rư\ [rư\. Djam hla hbei [lang thu anei pioh sui thu\n mlan dưn amâo mâo jhat ôh. Djam anei kreh mkra ho\ng kan mtah ăm, kđeh kkuih, mâo mnâo jăk êdi.

             Go\ sang jak iêu tuê nao [ơ\ng 7 mta djam hla hbei [lang

Djam mta mkra mơ\ng hla hbei [lang mnuih djuê ana Sedang bi êdah klei h’uh mđao, mâo klei bi mguôp klei thâo khăp ]ia\ng mơ\ng mniê pô mkra djam mtam ho\ng mnuih hla\m go\ sang. Lehana\n bi êdah klei mbrua\ thâo mkra djam mtam djuê ana pô jia\ knhuah djuê ana pô lehana\n ngă bi tluh ai tiê tuê nao đ^ kơ sang.

                                                Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk