VOV4.Êđê - A Kut, djuê ana Sedang jing mnuih ngă lo\ hma mbruă ti [uôn H'R^ng, să Ea H'Đ^ng, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Dak Lak. Mơ\ng klei dleh dlan, `u kreh kriăng mă bruă, mkiêt mkriêm bi liê djo\ guôp, pioh ru\ mdơ\ng pưk sang pro\ng siam. Mb^t anăn, A Kut lo\ đru lu mnuih ngă lo\ hma ]an prăk ]iăng msir klei ư\ êpa, bi hro\ klei [un knap.

Go\ sang Akut, kreh iêu jing Pê Kôi, ti [uôn Hr^ng, sa\ êa H’đ^ng, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak mâo klei hd^p mda thâo mâo h^n hlăm [uôn H’R^ng. Dưi mâo klei hd^p trei mđao mse\ ho\ng ara\ anei, go\ sang A Kut găn leh lu klei dleh dlan suăi êmăn. Ho\ng klei kreh kriăng, lehana\n tui hriăm êmuh, Akut g^r nao hlăm adu\ mjua\t bi hriăm. Mơ\ng ana\n `u thâo kla\ kơ brua\ kreh knhâo, ruah mjeh kphê jăk pla mjing mboh h^n, mse\ si mjeh TR4; TR9 pioh pla. Ara\ anei go\ sang Akut mâo leh êbeh 3 ha kphê, pla plua\ tiu, lehana\n lu ana boh kroh mkăn. Thu\n leh êgao go\ sang `u mâo êbeh 8 tôn kphê asa\r. Êngao ana\n, tiu lehana\n ana boh kroh ăt mâo lu mơh. Akut yăl dliê, mơ\ng brua\ pla mjing ana sui thu\n ara\ anei `u tloh mdơ\ng leh sa boh sang êbeh 400 êklăk prăk, blei mprăp leh djăp mnơ\ng mnua\ yua, lehana\n êdeh êdâo kdrăp yua kơ brua\ lo\ hma pla mjing, lehana\n anak aneh nao sang hra\ djăp ênu\m.

“Sang kâo pla truh 3 ha kphê, lehana\n pla plua\ tiu, boh kroh k`u\l, boh [ơr, boh sầu riêng. Thu\n leh êgao kâo lo\ pla ana boh [ơr, boh sầu riêng ]ia\ng mđ^ ênoh srăng ba w^t mgi dih lu h^n. Ana\p anei kâo m^n lo\ po\k phai anôk pla boh kroh mâo ênoh, êngao kơ pla kphê kâo lo\ rông êmô, bê mơh đa”.

Amâo mâo djo\ kno\ng duah klei mdro\ng sah kơ găp djuê đui] ôh, Akut lo\ đru kơ lu go\ êsei mnuih [uôn sang dleh dlan hlăm [uôn ho\ng hdră brei ]an prăk pioh mđ^ kyar brua\ knua\. Pê H’Blôl mnuih hla\m [uôn mơh mâo Akut đru brei ]an prăk pioh duh bi liê dlăng kriê wiê ênăk war kphê, tiu. Pê H’Blôl brei thâo, go\ sang `u dôk hla\m klei dleh dlan knap m`ai, [ia\dah ara\ anei mâo hrui ba w^t grăp thu\n êbeh du\m êklăk prăk, klei hd^p mda knư\ hruê knư\ h’^t lehana\n đ^ kyar. Mâo he\ mse\ snăn, kyua mâo klei Akut jing Pê Kôi đru:

“Pê kôi thâo snăk duh mkra pla mjing, thâo ba yua klei kreh knhâo hla\m brua\ dlăng kriê wiê ênăk mnơ\ng pla mjing. Go\ sang `u ara\ anei mâo lăn pro\ng. Hlăm [uôn anei `u đru lu leh, `u đru kơ go\ sang kâo ]an prăk, snăn mâo prăk duh kơ brua\ pla mjing. Mnuih [uôn sang hlăm [uôn lu go\ sang nao ]an prăk `u, truh yan hrui êmiêt lo\ ba w^t kơ `u”.

Ăt mse\ snăn mơh Pê H’No\t jing mnuih riêng gah, ăt mâo Akut đru brei ]an prăk po\k phai anôk pla mjing, dlăng kriê kphê, tiu mboh h^n. Mơ\ng klei dleh dlan, k[ah wư Pê H’Not mâo leh hnơng hrui w^t hơ^t, thâo mkuôm pioh tloh mdơ\ng leh sa boh sang êbeh 200 êklăk prăk:

“Êlâo adih kâo amâo mâo thâo b^t ti anôk duah ]an l^ng ôh, ]ia\ng duh kơ brua\ knua\. Kyua mâo A Kut đru brei ]an prăk knơ\ng prăk, ba w^t mbha kơ mnuih [uôn sang bi ]an. Truh yan hrui êmiêt hmei lo\ tla kơ `u pioh tla prăk knơ\ng prăk”.

A Kut mnuih [uôn sang ngă lo\ hma Sêđăng kreh kriăng ngă bruă

Pê H’Nem, khua [uôn [uôn Hr^ng, sa\ êa H’đ^ng, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak la], Akut jing sa klei bi hmô kơ mnuih thâo duh [ơ\ng hlăm [uôn sang.Dơ\ng mơ\ng dôk hlăm klei dleh dlan, go\ sang `u kpưn đ^ jing leh phung thâo mâo h^n hlăm [uôn. Boh nik, Akut mâo ai tiê thâo bi đru mnuih mkăn duah klei đ^ kyar mse\ ho\ng pô mơh. Amâo mâo djo\ kno\ng đru hlăm klei ]an prăk, [ia\dah `u lo\ g^r ktrâo ata\t mnuih [uôn sang dlăng kriê wiê ênăk mnơ\ng pô pla mjing. Khua [uôn pê H’Nem la], go\ sang Akut, jing sa klei bi hmô jăk kơ mnuih [uôn sang hlăm [uôn tui hriăm:

“Go\ sang Akut thâo snăk duh [ơ\ng jing leh go\ sang thâo mâo hlăm [uôn, jing go\ sang dhar kreh. Akut g^r ktir duh [ơ\ng, thâo ba yua klei kreh knhâo. Lăn hma `u mâo ara\ anei truh kơ 4 ha, grăp thu\n mâo ba w^t êbeh 300 êklăk prăk. Go\ sang `u mâo mdơ\ng leh sa boh sang siam, blei mprăp leh djăp mnơ\ng mnua\ yua, tloh blei êdeh pro\ng, kdrăp ma\ brua\ ngă lo\ hma djăp h^n. Hlăm klei dlăng kriê mnơ\ng pla mjing Akut thâo ba yua klei kreh knhâo, pruê hbâo djo\ hdră, thâo ruah mjeh jăk mboh h^n. ~u đru leh lu go\ êsei dleh dlan, kơ ayo\ng adei hlăm [uôn ]an prăk amâo mâo ma\ sa prăk mnga ôh pioh digơ\ mđ^ kyar klei hd^p mda”.

Kyua ngă bruă kreh kriăng Akut dưi ru\ mdơ\ng sang pro\ng siam

Si la] he\, Akut ti [uôn Hr^ng, sa\ êa H’Đ^ng, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak jing leh gru bi hmô jăk êdi hlăm klei kreh krui`, thâo mbrua\ hlăm klei duah [ơ\ng. Jih jang du\m boh tu\ dưn `u mâo ara\ anei jing năng mpu\ êdi. Mơ\ng mnuih dôk hlăm klei dleh dlan k[ah wư kpưn đ^ leh, Akut mnuih djuê ana Sedang mâo leh klei thâo hlăm brua\ duah [ơ\ng ti [uôn Hr^ng. Amâo mâo djo\ kno\ng du\m ana\n, `u lo\ jing mnuih bo\ ho\ng klei thâo khăp, thâo kăp đru mnuih [uôn sang dôk hla\m klei dleh dlan hrăm mb^t bi kpưn d^. Akut jing leh mnuih năng êdi yap gru hmô hmô siam kơ jih jang mnuih [uôn sang bi tui hluê.

Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk