VOV4.Êđê –Ho\ng A Ya, djuê ana Sêđăng ti alu\ Yang Lố 1, să Sa Long, kdriêk Ngọc Hồi, ]ar Kon Tum, ênai ]ing, ênai ]har lehana\n klei mui` ênhiang djuê ana mse\ si kđeh êrah hlăm klei hd^p mda. Sui ho\ng anei 45 thu\n, `u jing mnuih tal êlâo đua klam bruă mtô bi hriăm hdră tông ]ing- ]har lehana\n klei kưt mui` ênhiang djuê ana kơ phung hđeh hriăm hră Sêđăng ti kr^ng taih kbưi ]ar Kon Tum. Ara\ anei giăm 70 thu\n leh, mâo knu\k kna tu\ yap jing pô thâo mbruă, A Ya lo\ dơ\ng ngă bruă anei kơ bruă mnuih [uôn sang alu\ wa\l.

 Drei dôk hmư\ klei tông ]ing - hgơr "Mơak Lăn Dap Kngư mtlaih êngiê" kyua pô thâo mbruă A Ya mb^t ho\ng êpul tông ]ing alu\ Yang  Lố 1, să Sa  Loong, kdriêk Ngọc Hồi, ]ar Kon Tum tông. Klei tông ]ing anei hlo\ng jing leh mưng hmư\ leh anăn mgei ai tiê ho\ng [^ng hmư\ asa\p Sang mđung asa\p blu\ Việt Nam kyua ênai kdrăm k'ah leh anăn klei tông mdah thâo mbruă.

Pô thâo mbruă A Ya brei thâo, ]ia\ng dưi mâo klei tông mdê] jăk anei jing mâo sa hdră bi hriăm mjuăt sua^ êmăn mơ\ng êpul tông ]ing Yang Lố 1, hlăm anăn `u pô jing pô bi hriăm, ba klei mđ^ ai. Grăp blư\ bi hriăm mjuăt `u lo\ hdơr kơ klei mâo mơ\ng 45 thu\n êlâo dih, anăn jing thu\n 1976, hlăk anăn `u jing mnuih tal êlâo ti Kon Tum dưi jao bruă bi hriăm tông ]ing leh anăn mmui` ênhaing djuê ana hlăm sang hră.

“Hlăk anăn, kâo dưi jao bruă g^t gai klei tông ]ing leh anăn bi hriăm mmui` ênhiang djuê ana ti sang hră Gưl dua Sa Loong. Leh anăn, adu\ bruă sang hră kdriêk jao kâo nao mă bruă ti să Măng Mrai, kdriêk Sa Thầy hlăm 3 thu\n. Kâo dưi jao bi hriăm mmui` ênhiang djuê an, tông ]ing kơ hđeh sang hră, mb^t anăn ăt bi hriăm hră kơ phung hđeh."

                             Pô thâo mbruă A Ya ti sang gơ\ pô

Pô thâo mbruă A Ya yăl dliê: ênai ]ing ]har leh anăn klei mmui` ênhiang djuê ana mse\ si sa kđeh êrah hlăm klei hd^p. Mơ\ng klei khăp ]ia\ng kơ ]ing ]harr, `u nao duah pô bi hriăm klei mmu` ti sa sang hră êngao knu\k kna ti Kon Tum. Du\m hruê mdei, `u g^r w^t ti [uôn sang, tui hluê phung thâo mbruă tông ]ing ]har hlăm du\m knăm mơak, ho\ng mta k`ăm ]ia\ng dưi hmư\ leh anăn tui] ênhiang tông djuê ana. Hluê si klei m^n mnuih Sêdang, ]ing ]har jing anôk jưh knang kơ ai tiê. Kyua anăn, grăp blư\ mâo mnuih djiê w^t kơ [uôn aduôn aê atâo atiêt snăn mnuih [uôn sang tông ]ing bi juh. S^t mâo knăm mơak snăn ]ing ]har mjing klei kdrăm k'ah. Khă sơnăn, kyua hma^ mơ\ng klei hd^p mrâo mrang, phung mda asei amâo đei mđing kơ dhar kreh djuê ana, anăn pô thâo mbruă A Ya ênguôt hn^ng:

“Kâo [uh ti du\m kr^ng mkăn, boh nik ti ala ta] êngao ara\ng dlanưg ]ing ]har yuôm bhăn, boh nik di`u lo\ mko\ mjing klei bi hriăm kơ djuê ana drei. Dưi la], ti [uôn sang hmei ara\ anei mtam, phung mda asei mse\ si amâo mâo pô khăp tông ]ing ]har ôh. Kâo mâo klei mtă mtăn kơ jih jang mnuih, boh nik phung êdam êra snei: đăm lui ôh dhar kreh ]ing ]har. Dhar kreh ]ing ]har jing phu\n agha, ênoh yuôm bhăn mơ\ng aduôn aê pioh kơ drei."

Hlăk êjai ti lu alu\, [uôn mnuih Sêdang ti ]ar Kon Tum amâo lo\ mâo ôh ]ing ]harr, snăn ti alu\ Yang Lố 1, să Sa Loong, kdriêk Ngọc Hồi ăt adôk 2 êpul tông ]ing khua mduôn leh anăn hlăk khua. }ia\ng mđ^ lar hnơ\ng thâo mơ\ng 2 êpul tông ]ing anei, pô thâo mbruă A Ya khăng bi hriăm, mko\ mjing klei tông mb^t ho\ng phung mda asei. Mơ\ng năn, mđ^ ai ]ia\ng kơ phung hlăm êpul leh anăn êpul êya siă suôr ho\ng dhar kreh djuê ana pô.

“Ară anei, ti alu\ hmei khăng bi  k[^n bi hriăm 1 truh 2 blư\ hlăm sa hruê kăm, kâo iêu mthưr ayo\ng adei phung thâo mbruă hriăm tông hlăm hruê mdei, hlăm knăm năm amâo dah knăm kjuh. Sa mlan hmei hriăm [ia\ êdi 4 blư\. Lu phung thâo mbruă khua thu\n mse\ si hmei bi hmô jăk, kreh kriăng tông ]ing. Hmei dlăng anei jing bruă klam ]iăng đru mguôp kriê pioh dhar kreh djuê ana pô. Hmei ăt blei 1 r^ng ]ing mrâo mâo ênoh 33 êklăk prăk. Alu\ hmei ara\ anei mâo 3 r^ng ]ing. R^ng ]ing mrâo blei snăn kâo mb^t ho\ng khua mduôn, phung thâo mbruă bi trông leh anăn mâo hdră k]ah bi hriăm phung hđeh hlăm alu\."

Mâo klei tăt gai mơ\ng pô thâo mbruă A Ya, hlăm du\m thu\n êgao, Êpul tông ]ing - mmui` ênhiang djuê ana mơ\ng alu\ Yang  Lố 1, să Sa Loong amâo djo\ kno\ng pioh kơ du\m hdră yuôm bhăn ti Kon Tum đui] ôh [ia\dah lo\ mâo klei pah mni hlăm du\m klei bi lông.  Mse\ si, êpul mâo leh klei pah mni mrô sa Klei bi lông tông ]ing ti kdriêk Ngọc Hồi, klei pah mni mrô dua klei bi lông tông ]ing ]ar Kon Tum. Boh nik, ho\ng klei bi lông "Pông Vôp", Êpul tông ]ing - mmui` ênhiang djuê ana alu\ Yang Lố 1 dưi mấo klei pah mni êa Prăk hlăm  Klei bi lông tông ]ing kluôm ala ]ar dưi mko\ mjing ti Gia Lai.

“}ing ]har jing mngăt êwa mơ\ng du\m djuê ana Lăn Dap Kngư hlăm anăn mâo phung hmei. Hmei ]ia\ng bi kriê pioh ênoh yuôm ]ing ]har, jing mnơ\ng dhar kreh amâo êdah êklă mơ\ng djuê ana. }ing ]har mơ\ng đưm siă suôr ho\ng klei hd^p anak mnuih, mơ\ng mphu\n kkiêng truh kơ mmông đue# nao hmei dlăng ]ing ]har jing anôk jưh knang ai tiê. Tơdah amâo mâo ]ing ]har snăn srăng ba klei ênguôt amâo djo\ kno\ng hjăn sa dua ]ô mnuih ôh, [ia\ dah hlăm jih jang êpul êya."

Ho\ng klei khăp mơ\ng pô, pô thâo mbruă A Ya ti alu\ Yang Lố 1, să Sa Loong, kdriêk Ngọc Hồi, ]ar Kon Tum jih ai tiê g^r bi hriăm tông ]ing leh anăn mmui` ênhiang djuê ana Sêdang kơ mnuih [uôn sang leh anăn hđeh hriăm hră ti alu\ wa\l.  Ai tiê hur har leh anăn klei thâo mơ\ng pô thâo mbruă A Ya đru mguôp kriê mgang Wa\l dhar kreh ]ing ]har Lăn Dap Kngư - Mnơ\ng yuôm bhăn hâo hưn ho\ng klei yăl dliê leh anăn mnơ\ng yuôm bhăn amâo [uh klă mơ\ng anak mnuih.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk