VOV4.Êđê - Khă gơ̆ amâo jăk ti jơ̆ng ƀiădah amai H’Yar Kƀuôr, ti kdriêk Krông Ana, čar Dak Lak ăt gĭt ktưn kpưn đĭ, mphŭn čô̆ kơ bruă hŏng bruă pơ̆k mñam leh anăn tă kčoh kdrăp djuê ana. Ñu lŏ gĭr hgŭm hlăm dŭm bruă mơ̆ng Êpul hgŭm phung mniê dŭm gưl mkŏ mjing, bi hriăm bruă pơ̆k mñam čiăng kriê pioh knhuah gru djuê ana pô.

Sa hruê ti akŏ mlan 7, ti sa boh sang điêt mơ̆ng amai H’ Yar Kƀuôr (kreh iêu Amĭ RuMi), ti ƀuôn Kla, să Drai Săp, kdriêk Krông Ana, čar Dak lak mâo klei mơak mñai kyua mâo dŭm čô duh bi liê nao mđŭp brei lehanăn mtô kơ amai si ngă srăng yua masin kčoh m’iêng ao. Anei jing mnơ̆ng mưn mơ̆ng klei bi lông mâo anăn “rah mjeh”, amai H’Yar dưi mâo êjai nao hlăm klei bi lông phung mniê kčưm kơ bruă knuă thŭn 2021 mơ̆ng êpul hgŭm phung mniê čar Dak Lak mkŏ mjing. Aduôn Nguyễn Thị Thu Nguyệt, khua kiă kriê êpul hgŭm phung mniê čar Dak Lak, khua êpul mkŏ mjing klei bi lông brei thâo, êpul mkŏ mjing yap yuôm bhăn hdră mkŏ mjing mơ̆ng amai H’Yar amâo djŏ knŏng klei jăk lehanăn klei tŭ dŭn mơ̆ng mnơ̆ng anăn. Ƀiădah wăt kơ klei gĭr lehanăn jih ai tiê mơ̆ng amai êjai nao hlăm klei bi lông: “Lu mnuih hriê bi lông jing dŭm čô mniê ênưih pĕ êka hlăm yang ƀuôn, pô bi lông jing mnuih djuê ƀiă, mâo đa đa jing mnuih êwiên êwu ăt mâo leh klei jhŏng hriê hgŭm hlăm klei bi lông anei, nao mđrĭng hŏng dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng djuê ana pô, bi êdah klei thâo mĭn, klei hmăng hmưi čiăng ba mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng djuê ana pô truh hlăm anôk mnia mblei lehanăn mâo klei hơĭt kjăp klei đĭ kyar mgi dih.”

Hlăm tuôr bi lông knhal tuič klei bi lông anăn, mbĭt hŏng klei tŭ dưn dưi mâo, amai H’Yar lŏ dưi bi mguôp hŏng dŭm knơ̆ng bruă lehanăn mâo dŭm klei găl dưi pŏk phai klei mkra mjing, mđĭ hnơ̆ng mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng bruă pơ̆k mñam. Tui si ayŏng Phạm Thanh Tuấn pô mkŏ mjing knơ̆ng bruă yang ƀuôn Bồ Công Anh, sa čô hlăm êpul ksiêm dlăng klei bi lông, hdră mkŏ mjing mơ̆ng amai H’Yar srăng dưi mâo klei đru sui jing sa klei mkŏ mjing kluôm mơ̆ng klei mkra mjing truh kơ klei čhĭ mnia. Hŏng klei kñăm jing dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng leh mkra dưi nao truh ti anôk mnia mblei, đru kơ amai H’Yar dưi hdĭp mda hŏng bruă anei lehanăn dưi bi mguôp lu amai adei hlăm alŭ wăl jing êpul bi mguôp, mkŏ mjing klei găl mâo bruă mă kơ dŭm čô ngă bruă pơ̆k mñam mkăn. “Êpul mkŏ mjing klei bi lông bi mguôp leh hŏng dŭm čô duh bi liê đru kơ amai mnơ̆ng dhơ̆ng yua hlăm klei mkra mjing lehanăn dŭm ai dưi, hrui blei dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng leh mkra mjing. Leh hrui blei jih mnơ̆ng dhơ̆ng, mă hĕ ênoh prăk duh bi liê, dŭm adôk jing ngăn drăp kơ amai. Hmei ăt mâo klei ƀuăn rơ̆ng đru kơ amei lehanăn dŭm čô amai adei ngă bruă pơ̆k mñam mkăn, jing sa čô thâo bruă pơ̆k mñam, êlâo hĭn dưi hdĭp hŏng bruă pô mă. Tui si bruă diñu ngă bruă pơ̆k mñam, hmei srăng duh bi liê mnơ̆ng dhơ̆ng ngă bruă, hrui blei mnơ̆ng dhơ̆ng leh mkra lehanăn čhĭ brei kơ diñu, pơ̆k mñam dŭm drăp djŏ hŏng ênuk hđeh ară anei.”

Tui si amai H’Mên Apuôt k’iăng khua kiă kriê êpul hgŭm phung mniê să Drai Săp, kdriêk Krông Ana yăl dliê, amâo klei amâo jăk ti jơ̆ng kyua sa klei êngoh hlơr hlăk dôk điêt, ƀiădah amai H’Yar mâo nanao klei gĭr hlăm klei hdĭp. Sĭt hmư̆ hing hlăm să, kdriêk mkŏ mjing dŭm klei bi lông, amai nao bi lông nanao kơ bruă pơ̆k mñam lehanăn mâo dŭm klei kdlưn êdi. Amai lŏ nao hgŭm hlăm êpul mtô mjuăt bruă pơ̆k mñam hlăm dŭm adŭ mtô mơ̆ng êpul hgŭm phung mniê, mâo blư̆ amai nao mtô truh kơ kdriêk Ƀuôn Đon. Amai H’Yar jing sa hlăm dŭm čô dôk thâo kơ dŭm boh đêč mâo mơ̆ng đưm mơ̆ng mnuih Êđê, lehanăn čŏng pô pơ̆k mñam dŭm kdrăp mâo boh đêč siam êdi. Amai jing pô thâo mbruă êdi, thâo khăt kčoh dŭm kdrăp iêng ao lehanăn čŏng pŏk leh sa boh sang kčoh iêng ao, mơ̆ng anăn mâo ênoh prăk dưi rông ba pô lehanăn gŏ sang pô. “Hmei ƀuh amai mâo klei amâo jăk ti jơ̆ng ƀiădah amai H’Yar mâo nanao klei gir hlăm grăp bruă ngă. Klei hdĭp amai mâo klei dleh dlan êdi kyua amai jing sa čô mniê rông anak hjăn. Khădah jơ̆ng kngan mâo jăk msĕ hŏng mnuih mkăn, ƀiădah dŭm klei gir mơ̆ng amai jing yuôm bhăn êdi, amai amâo tuôm hngah kơ sa mta bruă ôh, amâo knang kơ mnuih mkăn lei, amai čŏng pô mă bruă mơ̆ng ai tiê pô yơh.

 Amai H’Yar Kƀuôr yăl dliê, hŏng amai, bruă pơ̆k mñam jing klei khăp čiăng dưi mâo mơ̆ng aduôn lehanăn Amĭ. Leh amai mâo 10 thŭn, amai mâo leh klei khăp čiăng kơ bruă anei lehanăn čiăng čŏng pô dưi pŏk mñam dŭm blah m’iêng ao, băn ƀă. Amâo dưi tui tiŏ ôh ƀĭng găp hlăm dŭm klei hiu hlăp lehanăn mă bruă knuă, amai mâo klei gĭr blei hdruôm hră lehanăn hriăm kčoh čiăng thâo ngă bruă čiăng dưi rông ba asei pô. 25 thŭn êlâo anăn, amai čŏng pŏk leh sa boh sang kčoh m'iêng ao lehanăn mâo lu mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn nao kčoh m’iêng ao ti sang amai. Leh klei bi lông, mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng amai mâo lu mnuih thâo lehanăn blei lu hĭn. Mbĭt hŏng anăn mâo klei ƀuăn rơ̆ng mơ̆ng dŭm čô duh bi liê, amai lŏ mâo lu hĭn mnuih blei hĭn, mâo klei thâo lŏ mkra dŭm kdrăp mrâo hĭn. Kyua anăn yơh bruă duh mkra gŏ sang amai mâo klei đĭ hĭn. Kâo ƀuh mâo klei mơak êdi kyua mâo kdrăp yua mrâo mrang hĭn, máin anei êran hŏng pui kmlă, kyuanăn dưi mâo hnơ̆ng mă bruă hmar hĭn. Mơ̆ng anăn đru kơ kâo mâo lu mnơ̆ng dhơ̆ng hĭn, dưi mđĭ kyar bruă nuă pô lehanăn đru kơ dŭm čô amai adei mkăn. Kâo ăt hmăng hmưi mâo pô đru mă bruă hŏng kâo, đru kâo hlăm bruă mkra mjing, lŏ mâo 2 čô amai adei đru srăng hmar hĭn bi leh bruă, dưi hmao ba kơ phung tuê lehanăn phung tuê blei srăng lu hĭn.

Khădah jơ̆ng amâo mâo jăk ôh, kăn suaih pral msĕ hŏng mnuih mkăn rei, ƀiădah mâo klei mĭn, klei gir, Amai H’Yar Kƀuôr gĭr na nao hlăm djăp mta bruă, mjing kơ pô sa bruă mă čiăng dưi rông ba pô lehanăn gŏ sang pô. Amai ăt lŏ mâo klei gir dưi rơ̆ng kơ bruă pơ̆k mñam, bi mlih klei pơ̆k mñam, đru kơ bruă djă pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô.