VOV4.Êđê - Klei rua\ êka\l anak ala\ jing sa klei rua\ kha\ng mâo lehana\n jing mta phu\n nga\ truh klei bum ala\ lu êdi kơ mnuih khua thu\n. {ia\ sa kdrê] jing kyua k[ah klei hâo hưn, sa kdrêc\ dơ\ng le\ jing kyua klei m^n hu^ nga\ bi dleh kpa\k kơ anak ]ô ana\n nga\ truh klei hma\i djo\ kơ ala\ ti phung mduôn khua, bi hro\ hnơ\ng tu\ ja\k klei hd^p. Mrâo anei, Êpul brua\ mgang kdơ\ng ho\ng klei bum ala\ C|âu Á bi hgu\m leh ho\ng Sang êa drao pro\ng ]ar Daklak mko\ mjing hdra\ mbla] mdrao klei rua\ êka\l anak ala\ mang, amâo liê pra\k ka\k ôh kơ mnuih [uôn sang hla\m alu\ wa\l ]ar, ba w^t boh mnga], klei đa\o knang kơ mnuih khua thu\n, ka mâo klei ga\l dưi nao mdrao êlâo ana\n.

Êbeh mkrah thu\n ho\ng anei, aduôn Lộc Thị Pịa, 67 thu\n dôk ti sa\ C|ư\ K’Bang, kdriêk Êa Sup, c\ar Daklak [uh ala\ pô êdu awa\t amâo đei thâo [uh ôh mnơ\ng riêng gah, [ia\ kyua bi m^n anei jing klei rua\ mơ\ng thu\n pô leh khua ana\n `u amâo bi mđing ôh. Truh kơ mâo aê mdrao mơ\ng sang êa drao pro\ng c\ar Daklak hriê ksiêm mka\ dla\ng hro\ng ruah dum klei rua\ kơ ala\ ti êpul êya [uôn sang ana\n `u thâo jing `u rua\ bi ka\l anak ala\. klei rua\ nei sra\ng nga\ kơ ala\ `u [rư\ mma\t he\, leh ana\n sra\ng [rư\ truh kơ bum ala\ tơ amâo mâo hmao mblac\ mdrao. Aduôn Pịa lac\ snei:“ Ala\ kâo `u [rư\ bi ma\t mâo hlam brô 6 mlan ho\ng anei leh. ~u jing mnuih khua thu\n, ana\n dưi ksiêm mka\ dla\ng amâo liê pra\k ôh. ~u kno\ng thâo lac\ ja\k kơ Đảng, kơ knu\k kna đuic\ yơh.”

A|t mse\ ho\ng aduôn Lộc Thị Pịa mơh, Vũ Đức Hảo mâo 77 thu\n, ti phường Thắng Lợi, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, c\ar Daklak dôk hd^p ho\ng anak c\ô mâo lu thu\n ho\ng anei leh. Hla\m asei mlei mâo lu klei rua\, ara\ anei lo\ bi ka\l anak ala\ le\, `u hu\i sra\ng jing boh ktro\ kơ anak c\ô. Hla\k thâo kơ klei hâo hưn mâo êpul nai aê mdrao mơ\ng Êpul brua\ mgang kdơ\ng ho\ng klei bu\m ala\ C|âu Á hriê ksiêm mka\ dla\ng leh ana\n mblac\ mdrao klei rua\ bi ka\l anak ala\ amâo liê pra\k ôh kơ mnuih [uôn sang Daklak, ana\n `u hơ\k m’ak mse\ si dưi tlaih mơ\ng sa klei hu\i hyưt pro\ng. ~u mgei ai tiê lac\:“ Hla\k mâo ma\ hra\ bi kc\ah nao mblac\ ala\ amâo liê pra\k ôh, sna\n kâo [uh m’ak êdi. Tơ kâo c\o\ng nao mblac\ ma\ kâo pô, si tôhmô nao truh kơ  Sàigòn sna\n liê lu pra\k sna\k, [ia\ mse\ si kâo anei, thu\n leh khua amâo lo\ mâo ai ma\ brua\ ôh, ti nao mâo ma\ pra\k, mmông ana\n jing bi kpa\k gun kơ anak c\ô gơ\ yơh sna\n kâo amâo mâo c\iang ôh. Klei m’ak hruê anei jing mse\ si klei m’ak amâo dưi wơr ôh hla\m klei hd^p kâo.”

Hla\m gưl anei, Êpul brua\ mgang kdơ\ng ho\ng klei bu\m ala\ C|âu Á  bi blac\ mdrao brei leh klei rua\ ka\l anak ala\ mang kơ 150 c\ô mnuih rua\, hla\m ana\n lu jing mnuih khua thu\n mâo klei hd^p dleh knap, go\ êsei [un, gia\m [un, go\ êsei knu\k kna dla\ng ba. Êngao kơ dưi mblac\ mdrao ala\ amâo liê pra\k ôh, du\m mnuih rua\  hriê mơ\ng kbưi lo\ mâo sang êa drao pro\ng c\ar Daklak đru brei pra\k bi liê êjai dôk đih mdrao ti sang êa drao leh ana\n du\m êpul đru mnuih knap m`ai đru brei pra\k dôk hua\ [ơ\ng. Brua\ nga\ yuôm bha\n anei amâo mâo djo\ kno\ng ba boh mngac\ [a\ng ala\ kơ phung khua thu\n đuic\ ôh, [ia\ êgao h^n kơ ana\n jing ai tiê đa\o knang kơ hdra\ êlan mtru\n mơ\ng Đảng leh ana\n Knu\k kna brei kơ digơ\.

Aê mdrao Bùi Tiến Hùng, Khua Sang êa drao mdrao ala\ Nhật Bản ti Hà Nội, jing mnuih hla\m Êpul brua\ Mgang kdơ\ng ho\ng klei bum ala\ C|âu Á brei thâo:“ Pra\k bi liê mblac\ mdrao ala\ kơ sa c\ô mnuih rua\ jing mơ\ng 4 êkla\k mkrah truh 5 êkla\k pra\k/ 1 c\ô. Kyua  brua anei dưi mdrao hlao bum ala\ kơ mnuih rua\ ka\l anak ala\ ana\n êpul brua\ g^r tui duah phu\n pra\\k bi liê mơ\ng êpul brua\, du\m phung  mâo ai tiê kmah thâo pap ti Nhật Bản đru mguôp. Hdra\ brua\ anei amâo mâo djo\ kno\ng dưi po\k nga\ ti c\ar Daklak đuic\ ôh, [ia\ lo\ mko\ mjing ti lu anôk taih kbưi mka\n hla\m kluôm ala. Hmei ruah Daklak, kyua ti anei gơ\ kbưi [ia\ mơh ho\ng du\m anôk knơ\ng [uôn pro\ng leh ana\n mnuih [uôn sang adôk [un knap mơh.”

Aê mdrao Chuyên khoa II Ngô Văn Cường, Khua anôk mdrao ala\, Sang êa drao pro\ng c\ar Daklak brei thâo:“ S^t rua\ bi ka\l anak ala\, sna\n kno\ng mâo sa ana\n hdra\ mdrao ara\ anei jing mblac\. Ho\ng hdra\ mblac\ mrâo mrang ara anei jing hdra\ mblac\ Phaco kno\ng luc\ hla\m brô mơ\ng 5 – 7mn^t kơ sa c\ô, s^t mblac\ amâo mâo kbia\ êrah ôh leh mblac\ mnuih rua\ hlo\ng dưi w^t kơ sang hla\m hruê mtam.”

Ka\l anak ala\ jing sa klei rua\ kha\ng mâo, [ia\ êlưih mdrao hlao tơ thâo [uh mơ\ng ưm. Kyua ana\n, phung mơ\ng 50 thu\n kơ dlông c\ia\ng bi nao ksiêm mka\ dla\ng ala\ gra\p gưl  mâo 6 mlan sa bliư\, amâodah nao ksiêm mka\ dla\ng mtam s^t [uh mâo du\m klei bi êdah mdê kơ ala\.

H’Mrư pô ]ih – H’Nga ra\k