VOV4.Êđê- Ba tian êngao sang anak jing klei ruă kjham kơ phung mniê ba tian, hu^ hyưt, arưp kơ klei hd^p. Anei jing klei ruă khăng mâo, kyua anăn, phung mniê hlăm gưl thu\n [a\ kkiêng anak brei mprăp klei thâo kơ klei ba tian, klei ruă, klei truh kjham khăng mâo ]ia\ng mâo hdră msir mgaih leh anăn hmao mdrao mgu\n.

Sang anak jing anôk anak ^ dôk mơ\ng phung mniê. S^t boh tuôm ho\ng tinh trùng, srăng thụ tinh nao kơ sang anak, jing anak ^ lehana\n đ^ pro\ng ti ana\n. Khă sơnăn, ya be\ mta phu\n boh amâo mâo thụ tinh amâo dah nao êmưt klei ngă hruh êngao sang anak, kreh mâo lu êdi, truh 95- 98% jing ti dôk vòi trứng, pia jing anak ^ dôk ti êngao sang anak.

            Ti wưng adôk hnưm, anak ^ dôk ti êngao sang anak dleh thâo [uh kyua phung ba tian ăt mâo klei bi êdah mse\ si klei ba tian aguah tlam mơh, jing amâo mâo ya klei bi mlih hlăm asei mlei mse\ si amâo lo\ [uh m’iêng, asei mlei êmăn êmiêk… sơnăn lu mnuih thâo [uh hnui, hruh anak ^ m]ah, ngă kluh êrah hlăm tian, ngă klei hu^ hyưt truh kơ djiê mơh. 

          Amai Ngô Thị Ch ti să Êa Ê`uôl, kdriêk {uôn Đôn, ]ar Dak Lak amâo lo\ [uh m’iêng giăm 10 hruê, kreh ruă tian, [rê` [rê`, tăp năng ruă ktang 1 nah t^ng. {rô mơh amai hmao hnưm dưi mdrao mgu\n:

            “Kâo kreh ruă tian [rê` [rê`, tăp năng ruă ktang 1 nah t^ng, amâo mâo mđing ôh m^n dah ruă tian mse\ si aguah tlam sơnăn amâo nao mkă dlăng ôh. Giăm anei kâo [uh ruă ktang h^n, kâo nao mkă dlăng ti adu\ mkă dlăng klei ruă êngao knu\k kna, leh mkă dlăng, aê mdrao la] anak ^ dôk ti êngao sang anak”.

            La] kơ mta phu\n ngă truh anak ^ dôk ti êngao sang anak, aê mdrao chuyên khoa I Nguyễn Thị Hoa – k’iăng khua Sang êa drao pro\ng {uôn Ma Thuôt, ]ar Dak Lak brei thâo:

            “Mta phu\n anak ^ dôk ti êngao sang anak, tal 1 kyua vòi trứng ruă. Tal 2 kyua ruă klang g^ng kbiă mơ\ng du\m mta klei ruă tưp hluê êlan bi mje\ êkei mniê mse\ si klei ruă krơ amâo dah chlammydia. Kyua klei kt^ ^ mda, ruă hlăm lam sang anak, du\m mta phu\n mkăn mse\ si vòi trưng điêt mâo mơ\ng tian am^ amâo dah mâo du\m mta klei ruă bo\k sang anak amâo dah mbla] mdrao klei ruă điêt vòi trứng”.

            Hluê si aê mdrao Nguyễn Thị Hoa, jih jang anak ^ dôk ti êngao sang anak kreh mâo ho\ng phung mniê [uh m’iêng amâo bi knar, dleh dưi thâo hruê mlan thụ thai. Kyua ana\n, phung mniê bi mđing du\m klei bi êdah mse\ si: amâo lo\ [uh m’iêng, ksâo đ^ pro\ng, ]ia\ng [le\ o#, kbiă êrah sang anak amâo hmao thâo wưng sui, êrah ju\, boh nik gơ\ klei ruă tian, ruă tian [rê` [rê`, ruă ktang h^n hluê hruê m’mông. S^t hruh anak ^ m]ah srăng ruă ktang h^n, ê-un jơ\ng kngan, m’măt ală mta, w^r ko\... Wưng anei bi nao kơ sang êa drao mtam ]ia\ng hmao mdrao mgu\n, mkhư\ gang hu^ m]ah hruh anak ^ ngă kbiă êrah hlăm tian, ngă truh kơ plao, tăp năng ngă truh kơ hu^ hyưt kơ phung ba tian.

Anak ^t dôk ti êngao sang anak amâo mâo đ^ pro\ng ôh, amâo djo\ du\m ana\n đui] ôh, lo\ ngă hma^ djo\ kơ klei suaih pral [a\ k’kiêng anak êdei ana\p, kyua ana\n, bruă mdrao mgu\n anak ^ dôk ti êngao sang anak bi mâo klei mkă dlăng, đru k]e\ mơ\ng phung aê mdrao chuyên khoa, sản phụ amâo dưi ]o\ng mdrao pliă plia ôh. Tơdah hmao thâo hnưm, hruh anak ^ ka m]ah ôh, pô ruă srăng ba yua êa drao bi lik anak ^. Tơdah anak ^ mâo hnơ\ng pro\ng êbeh 3 cm sơnăn mbla] nội soi amâo dah mbla] mă he\ anak ^ ana\n.

}ia\ng mkhư\ gang anak ^ dôk ti êngao sang anak, aê mdrao Nguyễn Thị Hoa mtă mtă: Phung mniê leh dôk ung nao mkă dlăng klei ruă phung mniê hluê gưl, hmao thâo [uh du\m mta klei ruă hluê êlan bi mje\ êkei mniê ]ia\ng mâo hdră mdrao mgu\n djo\ guôp; Ba yua du\m hdră [a\ k’iêng anaka [ia\, mâo boh tu\ dưn, mkhư\ gang klei ba tian amâo djo\ si klei ]ia\ng, mhro\ [ia\ klei kt^ ^ mda. Kriê kjăp bi mdoh [uh m’iêng doh, boh nik gơ\ hlăm wưng leh k’kiêng lehana\n brei anak mam. S^t ba tian, pô ba tian nao mkă dlăng anak ^ hnưm. Bi mđing du\m klei bi mlih hlăm asei mlei ]ia\ng hmao nao mkă dlăng. Klei thâo [uh anak ^ dôk ti êngao sang anak srăng đru pô ba tian mhro\ [ia\ klei lui] êrah kyua m]ah hruh anak ^, mhro\ [ia\ klei djiê bru\, mđ^ h^n klei ba tian mse\ si aguah tlam./.

Pô mblang: H'Mrư Ayun