VOV4.Êđê - Leh giăm dua thu\n hlăm klei g^r hluê ngă hdră mtru\n mrô 2151 kơ klei “Mlih mrâo hdră ma\ brua\ mơ\ng phung nai aê mdrao, ana\p truh kơ klei mnuih rua\ ư ai” mơ\ng phu\n brua\ mdrao mgu\n, dhar brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak mâo leh klei bi mlih jăk.

Sang êa drao hnak lehana\n kso\ ]ar Daklak jing sa hlăm du\m anôk mdrao mgu\n knu\k kna, mâo leh lu mnuih rua\ bi êdah jing jăk. Dơ\ng mơ\ng wa\l sang êa drao pro\ng êhai, êđăp siam, mâo lu kyâo mtao, hlo\ng truh kơ adu\ brua\ mka\ dlăng klei rua\, doh mnga], mjing leh klei m’ai ho\ng mnuih rua\ gưl tal êlâo truh ho\ng sang êa drao. Jing sang êa drao thơ\ng kơ brua\ mdrao mgu\n klei rua\ hlăm yang [uôn, tu\ lu klei yang [uôn `e\ đue#, jih jang phung knua\ druh, nai aê mdrao kơ anei g^r kt^r đru mnuih rua\ hơ^t ai tiê, ho\ng klei blu\ tlao êdu êun, mđ^ ai. Grăp hruê, êngao kơ mmông mka\ dlăng mdrao mgu\n, grăp ]ô phung nai aê mdrao pioh mmông nao ]ua\ ]hưn, mđ^ ai jih jang mnuih rua\. Klei anei ngă kơ digơ\ dlăng kơ sang êa drao mse\ si sang pô, lehana\n hơ^t ai tiê mdrao mgu\n. Nguyễn Lanh ti sa\ Êa Mdroh, kdriêk }ư\ Mgar la]: “Anei jing gưl tal êlâo kâo truh kơ sang êa drao anei, kâo mpu\ snăk kơ phung nai aê mdrao kơ anei. Hlăm du\m hruê dôk mdrao, dơ\ng mơ\ng klei hd^p aguah tlam hlo\ng kơ mmông mdrao mgu\n, mbha êa drao, kâo [uh ai tiê klei khăp plah wah phung nai aê mdrao jing jăk snăk ho\ng mnuih rua\”.

La] kơ brua\ hluê ngă hdră mtru\n mrô 2151, Aê mdrao Nguyễn Kim Mỹ, k’ia\ng khua kia\ kriê sang êa drao hnak, lehana\n kso\ ]ar Daklak brei thâo: “Grăp thu\n, sang êa drao ngă nanao klei bhiăn pah mni. Ho\ng phung knua\ druh mnuih ngă brua\ jăk, mâo klei bi hmô siam hlăm brua\ dlăng kriê mdrao mgu\n mnuih rua\, snăn knhal jih thu\n mâo klei pah mni. Lehana\n, êjai hlăm klei ngă brua\, tơdah hlei pô ngă soh kơ knhuah mdrao mgu\n dlăng kriê mnuih rua\, amâodah ngă he\ du\m brua\ phung knua\ druh nai aê mdrao amâo mâo dưi ngă, snăn srăng mâo klei bi kmhal”.

Sang êa drao ala\ ]ar Daklak ăt jing sa hlăm du\m anôk mdrao mgu\n mâo leh klei mnuih rua\ bi mni. }ia\ng mâo klei tu\ dưn anei, Êpul kia\ kriê sang êa drao mâo leh lu hdră ma\ brua\ mrâo, djo\ ho\ng ai tiê mnuih rua\. Mơ\ng ana\n, mâo hdră pah mni, amâodah [uah mkra djo\ guôp mơh. Brua\ ngă anei jing leh boh kdru\t ]ia\ng kơ jih jang phung knua\ druh brua\ mdrao mgu\n mâo klei thâo săng, bi êmuh hriăm klei thâo ngă brua\ pioh mdrao mgu\n mnuih rua\, mjing djăp klei găl ]ia\ng kơ sang êa drao mđ^ nanao k’hưm pô, mâo lu h^n mnuih rua\ hriê mdrao. Aê mdrao Nguyễn Thái Hà, Khua kia\ kriê sang êa drao ala\ Daklak brei thâo: “Hluê ngă klei g^t gai mơ\ng phu\n brua\ mdrao mgu\n, lehana\n mơ\ng knơ\ng brua\ mdrao mgu\n, hyua\ kjăp h^n klei ngă brua\ ]ia\ng djo\ ho\ng ai tiê mnuih rua\, sang êa drao mâo ngă leh jăk brua\ knua\. Hmei k]e\ kơ jih jang phung knua\ druh nai aê mdrao mơ\ng sang êa drao ngă jih jang brua\ ho\ng klei jăk lehana\n djo\, amâo mâo djo\ kno\ng hlăm hra\ mơar, [ia\dah dlăng ti jih jang brua\ ngă mơ\ng phung nai aê mdrao, srăng hmư\ klei mnuih rua\ w^t la] kơ klei anei”.

Knơ\ng brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak hlăk kia\ kriê 48 êpul brua\ mdrao mgu\n, hlăm ana\n mâo 20 boh sang êa drao. Leh mâo phu\n brua\ mdrao mgu\n mkla\ mtru\n mrô 2151, Knơ\ng brua\ mdrao mgu\n mko\ mjing leh klei [ua\n rơ\ng kơ “Klei mlih mrâo knhuah phung nai aê mdrao mgu\n ngă brua\, ana\p truh kơ klei mnuih rua\ ư ai” ho\ng jih jang 48 êpul brua\. Truh kơ ara\ anei jih jang sang êa drao mâo mko\ mjing leh êpul kia\ kriê hluê ngă hdră mtru\n mrô 2151. Mơ\ng ana\n, mko\ mjing mjua\t bi hriăm knhuah ma\ brua\ bi jăk ho\ng mnuih rua\, ]ia\ng kơ jih jang phung nai aê mdrao hlăm sang êa drao mđ^ klei thâo ngă brua\ bi jăk. Jih jang phung knua\ druh ngă leh sơăi klei [ua\n rơ\ng hluê ngă “Klei mlih mrâo knhuah mdrao mgu\n mơ\ng phung knua\ druh nai aê mdrao, ]ia\ng kơ mnuih rua\ ư ai”./.

Truh kơ ara\ anei, mâo leh 13/20 boh sang êa drao mâo mko\ mjing êpul kăp dlăng kriê. Êpul anei ngă brua\ mguôp ho\ng anôk brua\ mka\ dlăng klei rua\, mâo brua\ kăp hâo hưn, mjua\t bi hriăm, ktrâo ata\t đru mnuih rua\ hla\m brua\ ngă hra\ mơar, mka\ dlăng klei rua\. Jih jang djăp sang êa drao hlăk, lehana\n ngă brua\ mâo klei tu\ dưn mơ\ng  hdră ngă brua\ anei. Mơ\ng ana\n, mrô đ^ng blu\ mơ\ng Êpul kia\ kriê sang êa drao, lehana\n phung khua kia\ kriê djăp anôk mdrao mâo m[lir leh hlăm lu anôk, rơ\ng hruê lehana\n mlam, dưi w^t la] kơ jih jang djăp klei ]ia\ng êmuh kơ klei nai aê mdrao ma\ brua\. Mơ\ng êlan đ^n blu\ mjê], mơ\ng hip mple\ hra\ mâo klei ]ia\ng blu\, mb^t ho\ng djăp mta klei blu\ bi êdah klei awa\t k[ah, snăn ăt mâo leh mơh lu klei iêu blu\ bi mni, la] jăk kơ knhuah blu\ tlao nao hriê, kơ brua\ đua klam mơ\ng phung nai aê mdrao hlăm brua\ mdrao mgu\n. Aê mdrao Doãn Hữu Long, khua kia\ kriê knơ\ng brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak la]: “Phung khua kia\ kriê djăp êpul êya mâo hdră mơ\ng êpul pô pioh ngă jăk brua\ k]ah jao, hlăk ana\n rơ\ng bi mâo klei mnuih rua\ ư ai. Mâo du\m kdrăp pioh kơ klei bi êdah brua\ ana\n, jing êlan đ^ng blu\ mjê], hip mple\ hra\, mko\ mjing du\m gưl bi k[^n ho\ng mnuih rua\ ]ia\ng hmư\ si mnuih rua\ lehana\n mnuih kia\ kriê rua\ mâo klei blu\. Boh nik sang êa drao bi ksiêm dlăng nanao klei mnuih rua\ ư ai, dưi yua du\m êpul brua\ mkăn ksiêm êmuh”.

Knơ\ng brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak mâo mko\ mjing leh brua\ ksiêm dlăng klei mnuih rua\ ư ai ti du\m sang êa drao êngao knu\k kna hlăm ]ar. Brua\ anei mâo ngă nanao 3 mlan sa blư\ ]ia\ng pral dưi thâo [uh ti jing klei jăk, ti jing brua\ ka djo\ hlăm brua\ mdrao mgu\n, mơ\ng ana\n mâo hdră mghaih msir bi djo\. Thu\n 2016, ênoh mnuih rua\ lehana\n găp djuê mnuih rua\ ư ai ti du\m sang êa drao jing 91,8%.

Boh s^t hlăm đa đa sang êa drao, kbia\ hriê mơ\ng lu mta klei ngă kơ phung nai aê êa drao mdrao mgu\n ka truh kơ klei mnuih rua\ ư ai ôh. Aê mdrao Doãn Hữu Long, Khua kia\ kriê knơ\ng brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak lo\ brei thâo: “Hlăm wưng kơ ana\p, dhar brua\ mdrao mgu\n srăng g^r bi hro\ djăp mta brua\ awa\t k[ah, ktưn ]ia\ng ]ia\ng mâo ai tiê mdrao mgu\n mnuih rua\ ho\ng klei s^t êm^t. Brei mdưm knhuah jăk jing tal êlâo, mâo ai kpa\ mtru\t mơ\ng grăp ]ô nai aê mdrao, amâo mâo djo\ kyua klei kp^ mơ\ng hdră kia\ kriê nah êngao ôh”.

Klei mkla\ mtru\n mrô 2151 kơ klei “Mlih mrâo knhuah phung nai aê mdrao mgu\n, ana\p truh kơ klei mnuih rua\ ư ai”, mâo leh phu\n brua\ mdrao mgu\n mtru\n mơ\ng hlăk thu\n 2015 ho\ng mta k`ăm bi mlih klei m^n, klei thâo săng, knhuah ma\ brua\, mdrao mgu\n mnuih rua\ bi jăk, mjua\t knhuah dôk dơ\ng [ơ\ng hua\ bi jăk, blu\ tlao nao hriê bi djo\, lo\ kru\ w^t klei jưh knang mơ\ng mnuih rua\, mko\ mjing gru bi hmô siam mơ\ng knua\ druh mnuih ngă brua\ mdrao mgu\n Việt Nam. Hlăm wưng kơ ana\p, dhar brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak srăng lo\ dơ\ng hâo hưn, mtô mblang, mđ^ ai phung knua\ druh nai aê mdrao mđ^ klei thâo brua\ knua\ pô lo\ dơ\ng mlih mrâo, bi djo\, bi jăk hla\m brua\ mdrao mgu\n ]ia\ng mnuih rua\ ư ai êjai nao mka\ dlăng lehana\n mdrao mgu\n klei rua\ pô./.

                                                Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.