VOV4.Êđê - Mta phŭn “kriê pioh, bi lar klei yuôm bhăn knhuah gru dhar kreh jăk siam dŭm djuê ana mnuih djuê ƀiă nao mbĭt hŏng mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê” hlăm hdră mkăp mrô 6 mơ̆ng hdră ala čar kñăm mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn čư̆ čhiăng wưng thŭn 2021 -2030 dưi yap jing sa hlăm dŭm mta phŭn yuôm bhăn hĭn, bi klă klei tŭ jing kơ lu mta kñăm bruă duh mkra – ala ƀuôn. Hlăm đa đa alŭ wăl, mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă thâo bi lar leh dŭm klei yuôm bhăn dhar kreh nao mbĭt hŏng mđĭ kyar bruă duh mkra, đru mguôp hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo leh anăn klei đĭ kyar hlăm dŭm alŭ wăl. Leh hdră ala čar kñăm klă klơ̆ng dưi mkŏ mjing, bruă kriê pioh knhuah gru dhar kreh nao mbĭt hŏng mđĭ kyar bruă duh mkra ƀuăn srăng ba dŭm klei mlih jăk.

Gŏ sang Amai Triệu Thị Thoa ti să Hợp Tiến, kdriêk Đồng Hỷ, čar Thái Nguyên, dŭm thŭn giăm anei khăng kčoh dŭm kdrăp djuê ana mnuih Dao. Amâo djŏ knŏng mkăp kơ mnuih ƀuôn sang ti să ôh, dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng amai Thoa lŏ dưi hưn mdah hlăm hla pŏk web ala ƀuôn čiăng kơ lu mnuih thâo hĭn. Kdrăp djuê ana mnuih Dao tinei mâo mnuih ƀuôn sang yua hlăm dŭm gưl ngă klei bhiăn djuê ana, hlăm dŭm knăm mơak leh anăn wăt hlăm klei hdĭp grăp hruê Sa kdrăp čŭt hơô dôk hơô anei čhĭ 6 êklăk prăk. Tơdah siam hĭn snăn năng ai 7-8 êklăk. Êlưih hĭn ăt 5 êklăk.

Hŏng klei bhiăn gŏ sang lu thŭn ngă bruă mdrao hŏng knhuah djuê ana, mơ̆ng điêt, ayŏng Triệu Văn Tiến ti alŭ Bãi Bông, să Hợp Tiến mâo phung aê ama bi hriăm êa drao djuê ana. Truh thŭn 2016, leh mâo anôk bruă mâo klei dưi mkăp hră brei ngă bruă, ayŏng Tiến pŏk adŭ ksiêm mkă hluê knhuah djuê ana ti gŏ sang. Sa hlăm dŭm klei Tiến čiăng sĭt ngă bruă mdrao hluê knhuah djuê ana ti alŭ wăl, jing kơrŭ wĭt mta êa drao mnei djuê ana, čiăng hưn mdah kơ dhar kreh djuê ana. Bruă tram êa drao ti gŏ sang ayŏng Tiến iêô jak lu mnuih mđing dlăng blei yua. Bruă mâo prăk hrui wĭt mơ̆ng dŭm dhar kreh alŭ wăl mnuih Dao tinei jing klei năng mpŭ hlăm wưng ñŭ kma.Mơ̆ng hruê kâo wĭt mkra êa drao mdrao klei ruă leh anăn mta êa drao kơ diñu mnei ti sang, kâo mâo leh anôk mnei hŏng kyâo leh anăn adŭ mdei jăk. Snăn truh ară anei jing mđĭ kyar bruă duh mkra hŏng sang kâo ăt hơĭt kjăp. Ară anei ăt mâo êdeh pui đĭ êjai. Pưk sang kjăp, anak čô hriăm hră djăp ênŭm.

Bi ti kdriêk Định Hoá, dŭm mta mnơ̆ng dhar kreh amâo êdah klă mơ̆ng mnuih Tày, mnuih Dao hlăm kdriêk ăt dưi dlăng jing mnơ̆ng dhơ̆ng hiu čhưn ênguê, leh alŭ wăl anei mkŏ mjing hdră mđĭ kyar hiu čhưn ênguê êpul êya mguôp hŏng bruă răng mgang, mđĭ lar dŭm ênoh dhar kreh, hƀuê ênuk ti alŭ wăl leh anăn djŏ guôp hŏng hdră tă mbĭt mơ̆ng čar kơ hdră kñăm mđĭ ênoh yuôm bruă hiu čhưn ênguê. Nguyễn Minh Tú, Khua Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Định Hoá, čar Thái Nguyên brei thâo:Hmei bi mklă mta phŭn jing mnuih ƀuôn sang. Gưl kơ anăp hmei srăng đru lu mnuih ƀuôn sang, đru mơ̆ng bruă mkra wĭt pưk sang, mkra sang tlô, leh anăn hriăm mjuăt kơ dŭm êpul êya. Si tô hmô msĕ si tŭk knă dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng djuê ana, amâodah kdrăp čŭt hơô, kdrăp tông ayŭ, dŭm êpul kdŏ mmuiñ čiăng duh kơ êpul êya.

Hluê si Khua phŭn bruă - Khua Anôk bruă djuê ana Hầu A Lềnh, hlăm wưng êgao, knhuah dhar kreh lu jơr mơ̆ng dŭm êpul êya anei đru mguôp mđĭ lar ai ktang bi hgŭm djuê ana, jing sa hlăm dŭm klei mđĭ kơhưm mơ̆ng lăn čar hlăm dlông rŏng lăn. Tơdah dŭm klei găl mâo leh êlâo thâo ba yua, dhar kreh srăng mjing phŭn msir mgaih dŭm bruă dleh dlan mkăn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang. Sĭt ngă bruă hiu čhưn ênguê krĭng Yŭ Dưr, krĭng čư̆ čhiăng nah Dưr, hmei bi mklă dhar kreh jing mta bi klă giăm 50% bruă duh mkra. Mđĭ kyar bruă duh mkra knŏng jing sa kdrêč, ba yua klei găl kơ bruă duh mkra, hlăm anăn dŭm klei găl kơ klei mđĭ kyar bruă duh mkra anăn jing dhar kreh. Kâo đaŏ sĭt dŭm krĭng mkăn hlăm kluôm ala ăt snăn mơh. Leh anăn anei jing sa klei drei amâo dưi lăm lui ôh.

Kriê pioh dhar kreh mguôp hŏng mđĭ kyar bruă duh mkra, mđĭ prăk hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă jing sa hlăm dŭm boh phŭn hlăm Hdră kñăm ala čar mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn krĭng čư̆ čhiăng wưng thŭn 2021-2030. Bruă răng mgang dhar kreh mguôp hŏng klei mđĭ kyar bruă duh mkra klă sĭt srăng lŏ dơ̆ng mđing dlăng, mđĭ lar hlăm wưng kơ anăp čiăng hluê ngă tŭ dưn 2 hdră kñăm jing răng kriê leh anăn mđĭ lar ti alŭ wăl. Klei anăn srăng đru bi hrŏ ƀun pral, hơĭt kjăp, bi hrŏ êwang bi kpleh kơ hnơ̆ng hdĭp, prăk hrui wĭt mơ̆ng krĭng mnuih djuê ƀiă mkă hŏng hnơ̆ng kah knar mbĭt mơ̆ng kluôm ala.