VOV4.Êđê- Sa\ Bảo Thuận, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng mâo gia\m 95% ênoh mnuih jing mnuih djuê [ia\. Anei jing sa kr^ng taih kbưi, mâo lu mnuih djuê [ia\ hd^p mda kyua ana\n brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo tuôm ho\ng lu klei dleh dlan. Kha\ sna\n, leh gia\m pluh thu\n po\k nga\ hdra\ anei, sa\ Bảo Thuận bi leh jih hnơ\ng ]ua\n, dưi tu\ yap jing sa\ kr^ng [uôn sang mrâo.

Să Bảo Thuận, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng mâo giăm 1.700 go\ êsei, ho\ng hlăm brô 7.400 ]ô mnuih, hlăm anăn mnuih djuê [ia\ ti Lăn Dap Kngư mâo 95%. Kyua klei mđing dlăng g^t gai, kluôm ênu\m mơ\ng bruă Đảng kdriêk Di Linh, să Bảo Thuận bi hgu\m leh tliêr kjăp plah wah knu\k kna să leh anăn du\m êpul hgu\m hrăm mb^t ngă bruă klam anăn đru mguôp pro\ng hlăm klei tu\ dưi mâo mơ\ng Hdră mko\ mkra [uôn sang mrâo hlăm wưng êgao.

Hlăm du\m thu\n giăm anei, mkra mjing lo\ hma ti să bi mlih leh anăn đ^ kyar ktang ph^t, ho\ng klei găl jing pla kphê leh anăn mdiê lo\. Să Bảo Thuận jing kr^ng mkra mjing mdiê pro\ng h^n ti kdriêk Di Linh, ho\ng ênhă buh pla grăp thu\n hlăm brô 670 ha, hnơ\ng dưi mâo hlăm brô 4 êbâo ton/thu\n. Bruă ru\ lo\ pla mrâo kphê dưi ba leh klei tu\ dưn klă s^t, truh ara\ anei kluôm să lo\ pla mrâo mâo giăm 7 êtuh ha, hnơ\ng kphê [rư\ hruê [rư\ lu, kah knar mâo 31/ha. Mb^t ho\ng anăn, mnuih [uôn sang pla pluă du\m mta ana hlăm đang kphê mse\ si boh [ơr, sâu riêng, mak ka… đru mguôp mđ^ prăk hrui w^t lu.

Êlan klông kr^ng [uôn sang mrâo ti să Bảo Thuận, Di Linh, Lâm Đồng

 Truh knhal jih thu\n 2020 mrâo êgao, du\m hnơ\ng k]ah kơ “pui kmlă – êlan klông- sang hră – sang êa drao, êa doh kr^ng [uôn sang” ti să Bảo Thuận djăp hnơ\ng k]ah. Jih jang go\ êsei hlăm să dưi ba yua pui kmlă. Kyua anăn, klei hd^p ai tiê mnuih [uôn sang dưi bi mđ^. Du\m go\ sang blei mprăp kdrăp mnơ\ng ba yua ho\ng pui kmlă hlăm sang mse\ si: ti vi, hip bi êăt, dhiăr pưh… pioh hlăm klei hd^p grăp hruê. Mlam êrô êbat ti du\m êlan phu\n hlăm să, pui kmlă mtrang mnga] mse\ si lăm lui klei ư\ êpa, [un knap đưm dih ti sa să kr^ng taih kbưi mse\ si Bảo Thuận, klei êđăp ênang dưi rơ\ng, amâo mâo ôh klei hiu tle\ dăp mse\ si êlâo dih. Aduôn Ka Dọi ti alu\ Kròt Dờng, să Bảo Thuận la], kyua ngă hdră k`ăm ala ]ar mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo anăn klei hd^p mnuih [uôn sang mâo leh lu klei bi mlih:

            “Pui kmlă hlăm êlan mtrang mnga] mơ\ng 6 mmông tlam hruê êlâo truh 5 mmông aguah hruê êdei. Mâo pui mtrang hlăm êlan klông găl ênưih kơ bruă êrô êbat mmăt mlam, amâo mâo ôh klei mmăt mse\ si êlâo dih. Mơ\ng hriê mâo pui kmlă mtrang amâo lo\ mâo ôh klei tle\ dăp, lui] ngăn drăp. Hdră êa doh kr^ng [uôn sang mâo knu\k kna duh bi liê ba truh ti sang, lu go\ êsei hlăm alu\ dưi ba yua êa doh anei.”

            100% êlan mơ\ng wa\l krah să truh wa\l krah kdriêk dưi tuh gu dro\ng amâo dah bê tông, rơ\ng kơ êdeh ô tô găl ênưih êrô hlăm grăp thu\n. Êlan mu\t hlăm [uôn sang doh, siam, amâo lo\ mâo ôh êlan kdlu\t hlăm yan hjan, [hu\l hlăm yan không. Du\m ktuê êlan mlir alu\ dưi tuh bê tồng amâo dah mkra mđ^ găl ênưih hlăm bruă êrô êbat, du\ mdiăng mnơ\ng dhơ\ng amâo dah mnia blei. Ăt mơ\ng hdră k`ăm anei, Knu\k kna ngă leh êlan nao truh wa\l mkra mjing mnuih [uôn sang. K’Hữu ti să Bảo Thuận, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng mơak brei thâo:

            “Knu\k kna đru prăk bi liê mkra êlan klông kơ mnuih [uôn sang ti alu\ wa\l ho\ng hdră k`ăm ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang hmei găl ênưih hlăm bruă êrô êbat, mdiăng kdrăp mnơ\ng lo\ hma hlăm anôk pla mjing, ]h^ mnia mnơ\ng dhơ\ng găl ênưih h^n. Êlan nao hlăm du\m alu\ dưi mkra mđ^ amâo lo\ mâo kdlu\t kdlăt ôh, găl ênưih kơ mnuih [uôn sang êrô êbat mmăt mlam, boh nik nao kkuh mpu\ hlăm aguah ưm, kyua mâo bruă anăn êlan klông dưi po\k mlar ti lu alu\”.

{a\ng jang mu\t hlăm să kr^ng [uôn sang mrâo Bảo Thuận

 Ho\ng lu ênoh prăk bi liê bi hro\ [un mơ\ng du\m hdră k`ăm ala ]ar, mơ\ng du\m êpul bruă ti alu\ wa\l, mnuih [uôn sang dưi ]an ]ia\ng duh bi liê kơ bruă duh mkra pla mjing tu\ dưn. Hlăm 3 thu\n êgao, mnuih [uôn sang ti să Bảo Thuận mâo Knơ\ng prăk đru ba yang [uôn brei ]an êbeh 14 êklai prăk ]ia\ng duh bi liê mkra mjing. Ênoh prăk ]an mâo mnuih [uôn sang yua djo\ hdră k`ăm hlăm bruă đru mđ^ kyar bruă duh mkra mse\ si: hbâo pruê, mjeh ana pla mjing, mnơ\ng rông ]ia\ng ba w^t klei tu\ dưn klă s^t kơ du\m go\ êsei [un mâo klei găl tlaih [un. Thu\n 2017, kluôm să adôk 252  go\ êsei [un, mâo 17,1%, truh knhal jih thu\n 2020, kluôm să kno\ng adôk 30 go\ êsei [un, mâo 1,86%. Truh Ară anei, prăk hrui w^t kah knar grăp ]ô mnuih mâo êbeh 41 êklăk prăk/ thu\n.

 Mb^t ho\ng bruă mđ^ kyar bruă duh mkra jing k[^n mko\ mjing klei hd^p dhar kreh, ala [uôn kơ mnuih [uôn sang, bruă mtô bi hriăm dưi bi mđ^, po\k mlar klei thâo kơ mnuih [uôn sang.  Êlan klông, sang hră, pui kmlă, sang dhar kreh dưi duh bi liê jăk, bruă mko\ mjing Đảng, kđi ]ar [rư\ dưi mđ^ ktang, răng mgang klei êđăp ênang hơ^t kjăp.

K’Broh- K’iăng Khua knơ\ng bruă sang ]ư\ ê să Bảo Thuận, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng brei thâo: kyua ngă hdră k`ăm ala ]ar mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, klei hd^p lu mnuih [uôn samg ti să Bảo Thuận [rư\ hruê [rư\ dưi mđ^, hlăm anăn klei thâo săng mơ\ng mnuih [uôn sang kơ bruă mkra mjing dưi mđ^, amâo mâo ôh klei m^n dôk ]ang guôn, dôk jưh.

“Mơ\ng hdră mko\ mkra [uôn sang mrâo anei ti alu\ wa\l dưi duh bi liê mko\ mjing êlan bê tông hlăm du\m alu\, [uôn, wa\t êlan nao pưk hma đang kphê dưi mkra mrâo, mnuih [uôn sang dưi dưn mơ\ng bruă mkra êlan anei lu êdi. Kluôm să, mơ\ng bruă kr^ng [uôn sang mrâo mko\ mjing leh 2 sang bi k[^n mâo ênoh 6 êtuh êklăk prăk, mko\ mjing 21 ta] [hu bê tông. Kơ bruă mkra mjing mnuih [uôn sang hlăm să kreh kriăng h^n lu mkă ho\ng êlâo kơ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, mnuih [uôn sang thâo mđ^ mlih ana pla mjing mnơ\ng rông hnơ\ng jăk ba hlăm bruă pla mjing, mjut rông anăn klei hd^p mnơ\ng dhơ\ng leh anăn ai tiê mnuih [uôn sang ti alu\ wa\l bi mlih lu mkă ho\ng êlâo dih.”

 Leh giăm 10 thu\n po\k ngă Hdră k`ăm ala ]ar mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, să Bảo Thuận, kdriêk Di Linh bi leh 19/19 hnơ\ng k]ah. Ako\ thu\n mrâo 2021, Khua Knơ\ng bruă sang ]ư\ êa ]ar Lâm Đồng mâo bi mklă tu\ yap să Bảo Thuận djăp hnơ\ng ]uăn kr^ng [uôn sang mrâo.

Pô mblang:  H'Zawut {uôn Yă