VOV4.Êđê- Hdră ala čar kñăm bi hrŏ klei ƀun ƀin wưng thŭn 2021-2025, tui si klei mĭn tĭng, knŭk kna srăng mkăp brei 75.000 êklai prăk, hlăm anăn mâo 48.000 êklai prăk jing ênoh prăk mơ̆ng ngăn prăk gưl dlông, êbeh 12.600 êklai prăk jing ngăn prăk mơ̆ng alŭ wăl kơ bruă bi hrŏ klei ƀun ƀin hŏng dŭm êpul jing gŏ sang ƀun ƀin, gŏ sang giăm ƀun ƀin, gŏ sang mrâo tlaih mơ̆ng klei ƀun ƀin hlăm ala čar, lehanăn kñăm hĭn kơ dŭm alŭ wăl dôk mâo lu klei dleh dlan. Bruă duh bi liê ênoh prăk kơ hdră êlan anei jing klei mjêč ƀiădah ăt dôk mâo lu bruă čiăng bi trông.

Hluê si Khua phŭn bruă mnuih mă bruă - kahan êka êkeh leh anăn ala ƀuôn Đào Ngọc Dung, ară anei, lu kdriêk ƀun, să, krĭng ktuê hang ksĭ leh anăn plao ksĭ ka tlaih ôh mơ̆ng klei dleh dlan ƀun ƀin. Dŭm alŭ wăl anei jing krĭng ƀun ƀin, mâo êlan klông dleh găn êrô, bruă duh mkra - ala ƀuôn leh anăn anôk bruă nah gŭ adôk dleh dlan, ênoh gŏ êsei ƀun lu, mâo đa đa anôk ênoh gŏ êsei ƀun adôk êbeh 40-50%. Klei tŭ bi hrŏ ƀuh ka jing hơĭt kjăp ôh ti dŭm alŭ wăl, ênoh lŏ wĭt ƀun, ênoh gŏ êsei ƀun lŏ mâo đĭ lu kyua yan adiê ngă, êa lip, klei ruă tưp, êngoh duam.

 Kyua anăn, hdră kñăm kluôm mơ̆ng hdră jing bi hrŏ ƀun lu tĭng, kluôm ênŭm, hơĭt kjăp, mkhư̆ klei lŏ wĭt ƀun leh anăn lŏ mâo phung ƀun, đru kơ phung ƀun, gŏ êsei ƀun hgao hnơ̆ng hdĭp ƀiă hĭn, ba yua djăp ênŭm hdră đru mơ̆ng yang ƀuôn, mđĭ klei hdĭp, bi hrŏ klei kdjuôt kdjĭng asei mlei kơ phung hđeh, đru kơ dŭm alŭ wăl ƀun hĭn tlaih mơ̆ng klei dleh dlan, mnuih ƀuôn sang rơ̆ng kơ hnơ̆ng sang dôk.

Gĭr ktưn bi hrŏ 1/2 ênoh gŏ êsei ƀun, gŏ êsei giăm ƀun hluê si hnơ̆ng kčah lu tĭng mơ̆ng ala čar, 30% ênoh kdriêk ƀun, 10% ênoh să mâo klei dleh dlan, krĭng ktuê hang ksĭ, plao ksĭ tlaih mơ̆ng klei dleh dlan êdi, đru lông mđĭ kyar êbeh 1 êbâo gru hmô bi hrŏ ƀun, mjing bruă knuă hơĭt kjăp, ênoh mnuih mă bruă hlăm krĭng ƀun, krĭng dleh dlan mơ̆ng bruă bi hriăm mâo 60%, hlăm anăn mâo hră bi mklă hlăm brô 25%. Gĭr ktưn đru kơ gŏ êsei ƀun, giăm ƀun mâo ƀiă êdi 1 čô hlăm gưl thŭn mă bruă mâo bruă mă hơĭt kjăp, 90% gŏ êsei ƀun, giăm ƀun mâo prăk hrui wĭt, dưi yua dŭm bruă dang kông internet.

 Kơ hdră kñăm mơ̆ng Khua phŭn bruă mnuih mă bruă - kahan êka êkeh leh anăn ala ƀuôn Đào Ngọc Dung hưn mdah leh, tơdah hluê ngă tŭ dưn, snăn êlâo hĭn brei mâo klei ksiêm hriăm, lač kơ mta phŭn ka tŭ dưn mơ̆ng hdră bi hrŏ ƀun hlăm wưng êgao. Klei mtŭk mtŭl mơ̆ng hdră êlan, ênoh prăk duh bi liê ka tŭ dưn, hlăm anăn brei mđing kơ klei bi mlih klei thâo săng mơ̆ng phung dưi dưn, ƀiădah tinei jing phung ƀun. Klei anei mâo pô bi ala Phạm Đình Thanh, pô bi ala bruă kƀĭn ala čar Kon Tum bi êdah:

Ară anei phung ƀun, giăm ƀun jing pô bi ala mnuih djuê ƀiă mâo ênoh lu. Hlăm hdră kñăm hdră mtrŭn mdah jing mkhư̆ bruă lŏ jing ƀun, lŏ mâo gŏ êsei ƀuh snăn brei bi mlih klei thâo săng mơ̆ng phung bi ala kơ mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă leh anăn gŏ êsei ƀun, Knŏng mâo hdră anăn yơh dưi hơĭt kjăp. Pô đru lu dưn mơh ƀiădah arăng amâo bi mlih snăn jih klei đru ăt lŏ jing ƀun mơh.

 Lu phung bi ala brei klei blŭ mguôp, čiăng kơ bruă bi hrŏ ƀun klă sĭt hơ̆it kjăp snăn ăt mâo klei mđing dlăng kơ bruă mjuăt bi hriăm, mjing bruă knuă kơ mnuih ƀuôn sang, mâo klei ksiêm dlăng, bi mklă bruă hluê ngă bi hrŏ ƀun ti grăp alŭ wăl si ngă čiăng djŏ guôp hŏng grăp anôk, grăp mnuih, amâo yua ôh sa hdră mbĭt. Pô bi ala Nguyễn Thị Lan Anh, êpul Laò Cai lač:

Hŏng phung ƀun hlăm êpul êdu awăt anei, ƀun leh snăn mkhư̆ djăp klei mơ̆ng bruă čŏng ngă, mơ̆ng bruă mjing bruă knuă, boh nik blŭ tlao nao hriê ƀun sơaĭ. Brei drei mđing kơ klei bhiăn mlir să, mlir krĭng, mđing đru kơ kơ dŭm êpul hgŭm bruă, boh nik krĭng čư̆ čhiăng, krĭng dleh dlan… hlăm hdră mđĭ kyar bruă knuă brei jao klei dưi kơ phung mniê.

 Hlăm hdră kñăm ala čar kơ klei bi hrŏ ƀun hơĭt kjăp ăt brei mâo klei mbŏ, kyua bruă drei bi mklă leh kdriêk ƀun, să ƀun, să krĭng knông lăn ƀiădah adôk mâo să dleh dlan êdi snăn ka klă ôh. Klei anei pô bi ala Lê Kim Toàn, êpul Bình Định akâo:

Kơ alŭ wăl snăn akâo jing kdriêk ƀun leh anăn să dleh dlan êdi ti anôk dưi sơaĭ, krĭng čư̆ čhiăng, krĭng kruê hang ksĭ dưi mơh ƀiădah ñu jing să dleh dlan êdi snăn dưi mđing tal êlâo… tơdah knŏng bi mklă krĭng ktuê hang ksĭ… snăn srăng amâo dưi bi mklă djŏ ôh gŏ êsei dleh dlan êdi.

 Anei knŏng jing sa hlăm dŭm êtuh klei blŭ mguôp mơ̆ng phung bi ala hlăm dŭm klei bi kƀĭn hlăm êpul, bruă bi klin klei ksiêm dlăng kơ hdră srăng mâo Bruă kƀĭn ala ksiêm dlăng mkra mlih leh anăn mâo hdră klă klơ̆ng hlăm grăp mta bruă. Dưi thâo ênoh ngăn prăk kčĕ hluê ngă hdră kñăm ala čar bi hrŏ ƀun hơĭt kjăp wưng 2021-2025 dưi mkra mlih mơ̆ng 90 êbâo êklai prăk adôk 75 êbâo êklai prăk, mbĭt anăn hluê si K’iăng Khua bruă kƀĭn ala Nguyễn Đức Hải, Bruă kƀĭn ala leh anăn Knŭk kna srăng lŏ dơ̆ng mâo dŭm hdră mkra mlih čiăng kơ ênoh prăk knŭk kna, djăp, djŏ guôp čiăng ngă djŏ hlăm djăp kdrêč mâo hlăm hdră./.

Pô mblang: H’Zawut Ƀuôn Yă