VOV4.Êđê – }ar Daklak ara\ anei mâo gia\m 1 êkla\k 500 êbâo ]ô mnuih blei bảo hiểm mdrao mgu\n, truh 81,5% ênoh mnuih, lu jing mnuih dưi mka\p mbha brei mang, amâo liê pra\k ka\k ôh. Hnơ\ng ]o\ng pô ]ia\ng blei bảo hiểm adôk [ia\, kyua ana\n tu\ lu klei lui] liê tơdah nao ksiêm mka\ dla\ng mdrao klei rua\, bohnik jing s^t tuôm ho\ng klei  rua\ duam kjham, sui hruê. Anôk brua\ djo\ tuôm ]ar Daklak hla\k dôk mtru\t mđ^ ktang brua\ hâo hưn, mtô mblang, đru kơ mnuih [uôn sang thâo sa\ng kla\ h^n kơ du\m klei tu\ dưn mơ\ng brua\ bảo hiểm mdrao mgu\n ba w^t.

Kyua thu\n leh khua mta mma\t, asei mlei amâo lo\ suaih pral, anak aneh kbưi, snăn Aê H’~an, ti [uôn }uôr Dăng A, sa\ }uôr Dăng, kdriêk }ư\ Mgar ]o\ng blei bảo hiểm mdrao mgu\n mkăp kơ klei rua\ duam. Thu\n dih, `u nao bliah bo\k biăm ti sang êa drao pro\ng ]ar Daklak kyua mâo bảo hiểm mdrao mgu\n snăn mdul truh 80% ênoh bi liê mdrao mgu\n:

“ Hlăk ana\n kâo blei leh bảo hiểm mdrao mgu\n, snăn djo\ he\ kâo mâo klei rua\ nao bliah biăm ti sang êa drao ]ar, snăn hlăm klei mdrao mgu\n kâo amâo mâo đei lu] liê lu ôh, [ia\dah ăt dưi mdrao mgu\n jăk, snăn mâo hra\ bảo hiểm mdrao mgu\n jing yuôm bhăn snăk. Mrâo anei hra\ bảo hiểm kâo jih wưng k]ah leh, snăn kâo hlo\ng lo\ blei mtam, lehana\n mgi dih kâo ăt blei nanao, pioh đru mdul kơ lu mta, amâo mâo djo\ kno\ng guôn mâo klei rua\ ôh blei, tơdah amâo mâo blei srăng lu] liê sa ênoh prăk pro\ng snăk mdrao mgu\n”.

{ia\dah, amâo mâo djo\ ôh jih jang go\ sang mâo klei thâo săng he\ mse\ snăn hlăm brua\ blei bảo hiểm mdrao mgu\n. Mâo mse\ si ung mo# H’Ja` Niê ăt mb^t [uôn ho\ng Aê H’~an mơh, kha\dah jing mnuih ma\ brua\ phu\n hla\m sang, [ia\dah amâo mâo blei bảo hiểm mdrao mgu\n ôh. H’Ja` Niê brei thâo, kha\dah klei hd^p ăt thâo mơâo mơh, asei mlei adôk suaih pral  amâo mâo tuôm nao mka\ dla\ng klei rua\ ôh, kyuana\n grăp thu\n bi liê truh 1 êklăk prăk blei bảo hiểm mdrao mgu\n [uh jing h’ưi êdi. {ia\dah truh ti mmông ]ia\ng snăk kơh thâo lu] liê êdi:

“ Êlâo dih hlăm wưng thu\n 2006, go\ sang kâo ăt blei bảo hiểm mdrao mgu\n, [ia\dah amâo mâo tuôm yua ôh, dah rua\ duam ăt mka\ dlăng kơ ta], mơ\ng ana\n êdei anei amâo lo\ blei ôh. {ia\dah mrâo anei kâo h[lo\k êdi kyua klei amâo mâo blei bảo hiểm mdrao mgu\n. Leh kâo ba tian kơ anak êkei klu], kyua amâo mâo klei uê` răng amâo mâo ]ia\ng blei bảo hiểm ôh. Truh ti mmông kâo nao kkiêng, le\ he\ hlăm klei kkiêng dleh, nao đih mdrao kơ sang êa drao. Bi tơdah mâo bảo hiểm mdrao mgu\n snăn amâo liê lu ôh, [ia\dah anei, kyua kâo amâo mâo blei ôh bảo hiểm snăn go\ sang kâo liê jih jang truh 11 êklăk prăk”.

Sa\ }uôr Dăng, kdriêk }ư\ Mgar ara\ anei mâo giăm 11 êbâo ]ô mnuih, hlăm ana\n kno\ng mâo hlăm brô 46% ênoh mnuih blei bảo hiểm mdrao mgu\n. Anei jing ênoh [ia\ êdi, jing ka mâo mkrah ôh mka\ ho\ng ênoh kluôm ]ar.

}ia\ng mđ^ ênoh mnuih blei bảo hiểm mdrao mgu\n, sang êa drao sa\ }uôr Dăng jih ai tiê hâo hưn, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang thâo săng, lehana\n pai ma\ klei găl kơ pô êjai blei bảo hiểm mdrao mgu\n. H’D^ Niê Kdăm, K’ia\ng khua sang êa drao sa\ }uôr Dăng, kdriêk }ư\ Mgar brei thâo, mnuih ngă brua\ hla\m sang êa drao mâo nanao hdră hâo hưn ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang mâo iklei thâo săng klei tu\ dưn kơ pô êjai dja\ yua bảo hiểm hlăm brua\ mdrao mgu\n:

“ Grăp gưl phung am^ nao mka\ dlăng, sitôhmô anak aneh mâo, [ia\dah mnuih hla\m sang ka mâo ôh, snăn hmei mta\, lehana\n mtru\t di`u blei bảo hiểm mdrao mgu\n, kyua klei tu\ dưn kơ pô, kyuadah ara\ anei ti du\m boh sang êa drao prăk bi liê mdrao mgu\n đ^ leh sơăi”.

Nguyễn Thị Xuân, k’ia\ng khua knơ\ng brua\ bảo hiểm xã hội ]ar Daklak brei thâo, kluôm ]ar mâo giăm 1 êklăk 500 ]ô mnuih blei leh bảo hiểm mdrao mgu\n, jing 85% ênoh mnuih. Hlăm ana\n, mâo êbeh 1 êklăk ]ô mnuih dôk hla\m ênoh dưi mkăp brei hra\ bảo hiểm mdrao mgu\n amâo mâo liê prăk ôh, lu hlăm ênoh ana\n jing mnuih mduôn khua, lehana\n mnuih mâo klei rua\.

Kha\dah ênoh mnuih blei bảo hiểm mdrao mgu\n đ^ h^n leh hlăm grăp thu\n, [ia\dah [uh ăt adôk [ia\, boh nik ho\ng du\m êpul mse\ si hđeh hriăm hra\, sinh viên lehana\n go\ êsei, hnơ\ng ênoh anei kreh amâo mâo kjăp ôh.

Ana\p anei, mb^t ho\ng brua\ mđ^ h^n klei tu\ dưn hla\m brua\ mdrao mgu\n kơ jih jang mnuih. Kyuana\n, tơdah amâo mâo blei ôh bảo hiểm mdrao mgu\n, mnuih rua\ srăng tuôm ho\ng klei dleh dlan kơ ênoh mdrao mgu\n. Nguyễn Thị Xuân mblang

“ Hlăm wưng kơ ana\p brua\ mdrao mgu\n srăng đ^ sơăi klei bi liê ho\ng jih jang mnuih, amâo mâo djo\ kno\ng kơ mnuih amâo mâo blei bảo hiểm, lehana\n mnuih blei leh bảo hiểm mdrao mgun ôh. {ia\dah ho\ng mnuih blei leh bảo hiểm mdrao mgu\n srăng mâo keh bảo hiểm t^ng tla brei, bi mnuih amâo mâo blei ôh bảo hiểm mdrao mgu\n s^t nik sra\ng ma\ pra\k pô yơh t^ng tla klei mdrao mgu\n. Mse\ snăn, tơdah di`u kơ ana\p anei mse\ djuê ana\n, jăk h^n jih jang mnuih bi nao blei yơh bảo hiểm mdrao mgu\n sơăi. Lehana\n klei ]ia\ng kơ jih jang mnuih [uôn sang thâo săng kơ hdră êlan bảo hiểm mdrao mgu\n mâo klei tu\ dưn mse\ snăn, si klei bi đru hlăm klei hd^p mda ala [uôn, lehana\n anei jing mlut kăp do\ng đru kơ mnuih amâo mâo myun tuôm he\ ho\ng klei rua\ duam, snăn kâo m^n brua\ hâo hưn jing yuôm bhăn snăk”.

Ho\ng brua\ mđ^ h^n klei hâo hưn, mnuih [uôn sang ]ar Daklak srăng mâo klei thâo săng djăp ênu\m h^n kơ hdră êlan lehana\n klei tu\ dưn êjai blei bảo hiểm mdrao mgu\n. Anei ăt jing brua\ năng nga\ mtam ]ia\ng đru kơ mnuih [uôn sang thâo săng lehana\n ]o\ng pô nao bi blei yơh bảo hiểm mdrao mgu\n, êjai djăp mta brua\ hlăm klei mdrao mgu\n srăng đ^ yuôm s’ăi.

                                                        H’Nga pô ]ih hlo\ng răk