VOV4.Êđê -Truh ti wưng anei, ênoh mnuih djo\ klei rua\ êngoh bi [le\ êrah ti alu\ wa\l ]ar Daklak hro\ leh êbeh mkrah wah mka\ ho\ng gưl anei thu\n dih. Klei anei brei [uh brua\ gang mkhư\, ra\ng mgang klei rua\ mơ\ng Anôk brua\ mdrao mgu\n ]ar Daklak hla\k mđ^ lar boh tu\ dưn. }ia\ng thâo sa\ng kla\ h^n kơ hdra\ brua\ anei,  êpul ]ih klei mrâo kơ kdrê] anei mâo leh klei bi blu\ hra\m ho\ng Aê mdrao Phạm Văn Lào, Khua anôk brua\ ra\ng mgang klei rua\ tưp ]ar Daklak kơ hdra\ gang mkhư\ klei rua\ êngoh bi [le\ êrah ti alu\ wa\l.

- Ơ Aê mdrao Phạm Văn Lào, mni la] jăk kơ ih hriê hlăm klei bi blu\ hrăm anei ho\ng hmei. Akâo kơ ih bi êdah lăng si klei rua\ êngoh bi [le\ êrah ara\ anei ti Daklak mka\ ho\ng wưng anei thu\n dih?

. Aê mdrao Phạm Văn Lào: Ti Daklak, klei rua\ êngoh bi [le\ êrah thu\n anei mâo klei hro\ h^n kơ thu\n dih. Klei rua\ mâo lu ti [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, Lăk, Mdrak, lehana\n {uôn Đon. Mka\ ho\ng wưng anei thu\n dih ênoh mnuih mâo klei rua\ anei hro\ truh 62%. Mta virus ăt mse\ si yăng đar thu\n, lu jing tuyp Dengue 2. Thu\n anei mâo klei mdê jing adôk mâo đa đa alu\ wa\l thu\n dih mâo lu mnuih rua\, snăn thu\n anei hro\ leh, mâo đa đa alu\ wa\l [ia\dah mnuih rua\ amâodah ka tuôm mâo ôh, snăn thu\n anei le\ lo\ mâo lu h^n, mse\ si ti sa\ Yang Tâo, kdriêk Lăk, lehana\n wa\l krah Mdrak, kdriêk Mdrak.

- Ơ Aê mdrao, mơ\ng kbia\ hriê nga\ kơ klei rua\ êngoh bi [le\ êrah hro\ h^n mka\ ho\ng thu\n dih?

. Aê mdrao Phạm Văn Lào: Tal êlâo jing, thu\n dih drei ngă leh brua\ pro\ng, snăn thu\n anei mnuih [uôn sang mâo klei thâo săng h^n. Boh nik jing du\m gưl brua\ sang ]ư\ êa, du\m knơ\ng dhar brua\, êpul êya ăt tru\n kơ brua\ mơ\ng ako\ thu\n mtam. Mơ\ng knhal jih thu\n 2016, ako\ thu\n 2017, knơ\ng brua\ sang  ]ar mâo leh klei mta\ kơ du\m dhar brua\ mdrao mgu\n mâo hdră mdrơ\ng ho\ng klei rua\ êngoh bi [le\ êrah ho\ng klei kjăp h^n, lehana\n mâo mkăp prăk kơ brua\ anei mơ\ng hnưm, lehana\n mta\ kơ du\m kdriêk ngă mse\ snăn mơh. Ti du\m kdriêk, du\m dhar brua\, êpul êya jih ai tiê hgu\m hlăm brua\. Kơ klei mnuih [uôn sang thâo săng, mâo leh du\m kr^ng êlâo dih ka tuôm mâo ôh klei rua\, snăn mnuih [uôn sang ka mâo klei răng ôh, bi alu\ wa\l mkăn mâo leh klei răng kơ brua\ bi mdoh wa\l hd^p mda, mdjiê kê] [loh, hlua\t lo\k, ngă leh jăk h^n. Lo\ mâo sa mta klei tui si klei kreh knhâo ana\n jing du\m kr^ng thu\n dih mâo klei rua\ snăn mâo leh ai dưi bi kdơ\ng hlăm yang [uôn snăn ênoh mnuih rua\ hro\ h^n mơh mka\ ho\ng thu\n dih.

- Ơ aê mdrao, mơ\ng ako\ yan hjan thu\n anei si brua\ mơ\ng sang êa drao mâo ngă leh ]ia\ng răng mgang klei rua\ tưp êngoh bi [le\ êrah, lehana\n si klei tu\ dưn mơ\ng `u?

. Aê mdrao Phạm Văn Lào: {uh jing amâo mâo djo\ mơ\ng ako\ yan hjan ôh, [ia\dah drei mâo leh hdră mdrơ\ng ho\ng klei rua\ êngoh bi [le\ êrah mơ\ng ako\ thu\n mtam. Mơ\ng mlan 1, drei mâo leh ênu\m ênap hdră, jih jang djăp hdră mâo ngă djo\ ho\ng brua\ sang ]ư\ êa ]ar bi kla\. Lehana\n Daklak ăt jing sa hlăm du\m boh ]ar mâo Khua knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa ]ar mtam tru\n kơ brua\ kia\ kriê klei mdrơ\ng ho\ng êngoh bi [le\ êrah, mơ\ng ana\n Êpul brua\ kia\ kriê brua\ mdrơ\ng ho\ng klei rua\ tưp êngoh bi [le\ êrah mơ\ng ]ar hlo\ng kơ kdriêk, sa\ ngă leh brua\ răng mgang ho\ng klei jăk.

Tal dua, kơ hdră ngă brua\, drei ksiêm dlăng mkhư\ jih du\m anôk mâo leh klei rua\ hđăp hlăm kluôm ]ar mơ\ng mlan 3 lehana\n  pral thâo lo\ [uh du\m klei rua\ mrâo, anei yơh jing brua\ yuôm bhăn, kyuadah thâo [uh pral snăn brua\ gang mkhư\ pral mơh bi rai jih klei đ^ lar klei rua\, kyuana\n truh kơ ara\ anei ênoh mnuih mâo klei rua\ amâo mâo lu ôh, lehana\n ka mâo mơh mnuih djiê.

Tal tlâo, jing drei ngă jăk brua\ hâo hưn mtô mblang hlăm lu hdră. Hla\m hdră mđung asa\p, mđung rup, ngă hdră w^t la] klei mnuih [uôn sang êmuh, mâo du\m mmông kăp hưn kơ klei rua\ tưp mơ\ng du\m kr^ng mâo leh klei rua\ tưp.

Hlăm brua\ knua\, hmei hlăk dôk ngă brua\ mjua\t bi hriăm kơ du\m êpul êya, boh nik hlăm klei mdrao mgu\n lehana\n, ksiêm dlăng klei rua\. Hmei tru\n nao hlăm [uôn sang tui ksiêm dlăng jih jang brua\ răng mgang klei rua\ tưp, lehana\n lo\ bi kjăp ya mta brua\ k[ah.

Ho\ng djăp brua\ ngă mse\ snăn, hmei bi hrăm mb^t ho\ng yang [uôn snăn dưi la] truh ti wưng anei, drei dưi mkhư\ leh êjai brua\ mdrơ\ng ho\ng klei rua\ êngoh bi [le\ êrah.

- Ơ aê mdrao, snăn hlăm du\m mlan kơ ana\p, brua\ mdrao mgu\n mâo leh ya mta brua\ srăng ngă ]ia\ng bi hro\ ênoh mnuih mâo klei rua\?

. Aê mdrao Phạm Văn Lào: Ho\ng mta k`ăm jing bi hro\ ênoh mnuih mâo klei rua\, lehana\n amâo mâo lui ôh klei rua\ anei truh kơ djiê mnuih, snăn dhar brua\ mdrao mgu\n mđing ngă bi jăk h^n djăp brua\ leh yăl dliê kơ dlông. Lehana\n, mơ\ng ara\ anei hlo\ng truh kơ jih yan hjan, drei srăng tio\ nao jih jang yang [uôn hrăm mb^t tru\n mdjiê hlua\t lo\k, mdjiê kê] [loh, bi mdoh wa\l hd^p mda. Ngă jăk boh pia “Amâo lo\ mâo hlua\t lo\k, amâo lo\ mâo kê] [loh ôh, snăn amâo lo\ mâo ôh klei rua\ êngoh bi [le\ êrah”.

- Mni la] jăk kơ aê mdrao lu, kyua hriê leh hla\m klei bi blu\ hra\m anei!.

Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.