VOV4.Êđê - Klei bhia\n ]uê ênuê, jing sa klei bhia\n bi dôk ung mo# mơ\ng mnuih [uôn sang djuê ana Êđê mơ\ng đưm đa\ la\ êlâo adih. Klei bhia\n anei k]ah mtru\n tơdah ung djiê, mo# gơ\ mâo klei dưi c\ia\ng brei sang ung bi hrô sa ]ô êkei ka mâo mo# ôh pioh lo\ dôk jing ung; mkla\k ho\ng ana\n, tơdah mo# djiê, ung lo\ dơ\ng c\ur brei dôk sa ]ô mniê dôk hliê hla\m ga\p djuê mo# ana\n. Amâo djo\ kno\ng ]ia\ng kia\ kriê nga\n dra\p lehana\n dôk kriê kja\p klei bhia\n go\ sang ma\ djuê am^ ôh, klei bhia\n ]uê ênuê lo\ mâo klei yuôm ja\k êdi hla\k tui duah mnuih ]uê ênuê ]ia\ng kriê dla\ng, rông ba brei anak aneh.

“Joh adrung bhiăn lo\ hrua, joh tria bhiăn lo\ hrô, djiê pô anei lo\ ]uê ho\ng pô mkăn”, ana\n jing “Bhiăn mơ\ng êda ti dlông, êyông ti gu\, mơ\ng yu\ kma Ngo\, mnuih bhiăn ]uê, nuê bhiăn brei mơ\ng ênuk aê aduôn đưm”. Kyuadah hlăm go\ sang am^ ama jing phu\n agha kơ klei hd^p, jing anôk h’uh mđao, anôk anak aneh jưh knang. Hu^dah tăm lu] he\ am^ mơ\ng mda, lu] ama mơ\ng điêt, anak aneh k[ah pô [a\ êniêng ]iêm rông. Kyua ana\n, brua\ lo\ tui duah kơ hđeh amâo mâo myun ana\n mâo mnuih dlăng ba “Hu^ kpur kđang sang kruh, hu^ êguh war ksue#, hu^ kpur kđang sang tlăp, asa\p blu\ ênguôt. Ana\n tloh bhiăn lo\ ]uê, êhuê k[ua\, bhiăn lo\ bi ta\ mdưm”. Mduôn [uôn Aê Huy, ti [uôn Kmrơ\ng Pro\ng A, sa\ Êa Tu, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, ]ar Daklak brei thâo:

“Mlam êlâo kơ ba atâo, ti jơ\ng bông, amâodah ti ako\ msat… Tui hluê mdê bi [uôn, dăm dei amiêt khua awa mduôn hlăm găp djuê mâo yơh klei bi blu\ duah brei nuê lo\ ]uê kơ pô dôk hd^p, đru bi duh m^n [a\ êniêng ]iêm rông anak aneh”.

{ia\dah, tui si Ama Vôl, ti [uôn Kniêr, sa\ Tân Tiến, kdriêk Krông Pa], klei bhiăn ]uê nuê amâo mâo klei mgo# ôh. Tơdah mnuih mâo ruah brei jing nuê amâo mâo bi knar ôh thu\n bi kpleh pro\ng he\ đei, “mtah [âo êa mda mâo k`^t” man dê` du ăt dưi hngah, amâodah kno\ng pia ma\ hlăm klei bhiăn:

“Djiê he\ ung, mo# adôk snăn bi duah nuê. Bi tơdah nuê adôk mda, si tô hmô mil 10 thu\n mrâo, bi mniê 50 thu\n leh snăn jing amâo mâo djo\ ôh êdi. Klei jăk h^n jing dăm dei sang ung mâo ngăn do\, snăn lo\ duah amuôn adei ]uê nuê, k`ăm kia\ kriê ngăn do\, bi tơdah dôk mnuih kơ êngao hu^dah ngăn do\ mbha he\ djuê ara\ng”.

Mklăk ho\ng ana\n, mnuih djo\ amiêt khua awa mduôn ruah brei jing nuê ăt dưi hngah mơh, tơdah [uh amâo mâo djo\ ôh. Y – Kô Niê, k’ia\ng khua adu\ brua\ kia\ kriê dhar kreh, hlăm knơ\ng brua\ dhar kreh, mjua\t ktang asei mlei, lehana\n hiu ]hưn ênguê ]ar Daklak, brei thâo: Tơdah djiê he\ mo#, tui si klei bhiăn ung ăt lo\ hd^p hlăm găp djuê mo#. “Hu^ bru kơ hma, bra kơ mdiê, hu^ hliê hluôt, hu^ khuôt he\ si êa hlăm ]ư\ mtâo, hu^ amâo lo\ mâo ]ô anak”. Mơ\ng ana\n amiêt khua awa mduôn duah brei sa ]ô amai, amâodah adei mo# leh djiê, jing nuê. Bi tơdah êkei djiê mo# kăn ư rei, snăn go\ sang t^ng kơ mo# [ua\n rông anak aneh, lehana\n mtru\n brei pô mrâo djiê mo# mâo klei êngiê dưi duah mnuih mkăn djuê êngao. Hlăm klei mse\ snăn, kno\ng w^t mlu\n tru\n mtah, jih jang ngăn do\ lui kơ anak aneh găp djuê t^ng kơ mo#. Y-Kô Niê lo\ mblang:

“Boh siam mơ\ng klei bhiăn ]uê nuê jing amâo ]ia\ng ôh kpur kđang sang kruh, `u jing leh mnuih hlăm go\ sang, amâo jăk ôh lo\ hiu kơ ta] duah djuê êngao. Tui si klei bhiăn ăt kơ\ng ho\ng găp djuê tơl knhal tu]. Hu^ kpur kđang sang tlăp asa\p blu\ ênguôt, ana\n tloh lo\ bi ]uê, êhuê k[ua\, duah brei nuê kơ `u. Jing `u mâo klei dưi lo\ dôk sa ]ô mniê ka mâo ung hlăm găp djuê mo#, hrăm mb^t bi dlăng kriê, hu^ bru kơ hma, ba kơ mdiê, đru bi dlăng kriê rông ba anak aneh. Ana\n ăt jing sa knhuah siam. Tơdah dua ]ô mâo klei bi tu\ ư w^t hd^p mb^t, kha\dah ka mâo klei khăp dưn, ăt hd^p kyua brua\ ]ua\n đru bi rông anak amai, anak adei”.

Klei bi dôk ung mo# mrâo ana\n lo\ đru kơ hđeh mrâo êr^t am^, đăm hlo\ng lu] mb^t ho\ng ama, hu^ bru kơ hma bra kơ mdiê, hu^ hliê hluôt, khuôt he\ si êa hlăm ]ư\ mtâo. {ia\dah mâo klei đru bi rông ba mơ\ng mnuih hlăm sa go\ sang, klei bi mguôp ăt sia\ ruôr mơ\ng mnuih hlăm go\ sang. Pô mrâo djiê mo# ana\n lo\ mâo mnuih ]uê brei pô răng kriê, lehana\n mđ^ kyar ngă do\ hla\m go\ sang.

Ara\ anei, klei bhiăn ]uê nuê ăt adôk mâo hlăm lu boh [uôn anak Êđê kr^ng taih kbưi. Klei bhiăn anei djo\ tuôm ho\ng brua\ răng kriê, lehana\n bi kjăp găp djuê t^ng kơ mniê, jih jang mnuih hlăm sang mâo klei bi mguôp Lehana\n klei bi mguôp sia\ suôr ana\n ăt hluê si klei bhiăn sa ung, sa mo#, ho\ng klei ]o\ng ]ia\ng, ho\ng klei khăp lehana\n klei mtăp mđơr.

                                                                                      Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk