VOV4.Êđê- Ti du\m anôk kbưi ho\ng anôk bruă mdrao mgu\n, phung am^ ba tian leh anăn hđeh điêt mrâo kkiêng jing dua phung ênưih tuôm ho\ng klei amâo jăk hlăm klei suaih pral, arưp amâo mâo jăk kơ klei hd^p tơdah amâo hmao do\ng mdrao. {uh klei hu^ hyưt anei, Hdră kriê dlăng klei suaih pral phung am^ lehanăn hđeh mrâo kkiêng mko\ mjing leh êpul ba mdrao alu\ wa\l ti du\m alu\, [uôn kr^ng taih kbưi mơ\ng dua kdriêk Lăk leh anăn Krông Bông, hmao đru mdrao mgu\n, mdrao tal êlâo leh anăn ba mdrao ho\ng klei êđăp ênang kơ phung ]iăng mdrao mjê]. Leh giăm 9 mlan po\k ngă, gru hmô anei bi êdah leh klei jăk, yuôm bhăn leh anăn dưi mâo klei ư ai mơ\ng mnuih [uôn sang.

Alu\ Ea Uôl, să }ư Pui, kdriêk Krông Bông kbưi ho\ng Sang êa drao să hlăm brô 10 km, lu êdi jing mnuih [uôn sang djuê ana Mông hriê mơ\ng kr^ng ]ư\ ]hia\ng kwar Dưr, klei hd^p mda dleh dlan êdi. Ti anei, mnuih [uôn sang ăt kriê kjăp klei juăt mưng k’kiêng anak ti sang [ia\dah amâo mâo klei đru mơ\ng knuă druh mdrao mgu\n ôh. Klei anei kbiă hruê mơ\ng klei bhiăn juăt mưng mơ\ng mnuih Mông lehana\n kyua amâo mâo prăk, êdeh êdâo ]ia\ng nao kơ sang êa drao nah gu\. Anei ăt jing mta phu\n ngă ênoh phung hđeh djiê kyua klei ruă bi k`hăk ti anei đ^ h^n, lu êdi kluh êrah, bo\k bi ênah leh k’kiêng. Ti ana\p klei anei, knu\k kna alu\ wa\l lehana\n knơ\ng bruă mdrao mgu\n Krông Bông mđ^ ktang bruă mtô mblang, iêu la] phung mniê nao k’kiêng anak ti sang êa drao. Mb^t ana\n, Hdră bruă kriê dlăng klei suaih pral phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng đru brei prăk mko\ mjing êpul bruă ba nao mnuih ruă jưh kơ êpul êya ho\ng hdră k`ăm hmao đru mdrao mgu\n kơ phung am^, phung hđeh mrâo k’kiêng ]ia\ng mdrao mjê] ti alu\. Ba nao mnuih ruă kơ sang êa drao amâo dah du\m sang êa drao mkăn ho\ng klei êđăp ênang. Êpul bruă ba nao mnuih ruă mâo 8 ]ô mnuih jing phung mâo knuih k’hưm, mâo klei đua klam hlăm alu\ mse\ khua alu\, k’iăng khua alu\, êpul hgu\m phung mniê, đoàn viên êdam êra… hluê ngă ]o\ng ai tiê pô, amâo mâo ya klei đru mdul prăk kăk ôh. Êngao kơ bruă ba nao mnuih ruă, digơ\ lo\ mâo klei đua klam jing phung ngă bruă mtô mblang, mđ^ h^n klei thâo hlăm mnuih [uôn sang kriê dlăng klei suaih pral, đru k]e\ du\m klei bi êdah hu^ hyưt hlăm phung mniê lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng. La] kơ bruă ngă mơ\ng êpul bruă ba nao mnuih ruă, aê mdrao Nguyễn Đức Vũ, k’iăng khua Anôk bruă mdrao mgu\n krông Bông brei thâo: Băng

“Hdră bruă đru mdul 5 êklăk prăk kơ êpul bruă ba nao mnuih ruă. Tơdah go\ êsei mnuih ruă dleh dlan, keh prăk anei srăng brei mnuih ruă ]an ]ia\ng tla prăk mdrao. Mb^t ana\n, êpul bruă ba nao mnuih ruă ăt mtru\t mjhar grăp go\ êsei mnuih [uôn sang đru mguôp 10 êbâo prăk hlăm 1 thu\n ]ia\ng mđ^ h^n ênoh prăk mâo pioh yua kơ bruă”.

Leh dưi mko\ mjing, êpul bruă ba nao mnuih mâo ngă leh du\m hdră hriăm mjuăt klei thâo mdrao mgu\n mjê]. Ba nao phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng êđăp ênang. Du\m ]ô mnuih hlăm êpul bruă dôk gak jih hruê mlam đru mdrao mnuih [uôn sang hlăm alu\ hlăm ya wưng digơ\ ]ia\ng. Amai Vương Thị Nhung, mnuih hlăm êpul bruă ba nao mnuih ruă alu\ Êa Uôl brei thâo:

“Kyua klei hd^p mda mnuih [uôn sang hlăm alu\ adôk lu klei dleh dlan, sơnăn bi mko\ mjing êpul bruă ba nao mnuih ruă ]ia\ng đru mnuih [uôn sang ti anei. Tơdah mnuih [uôn sang amâo mâo êdeh êdâo nao kơ sang êa drao amâo dah mnuih ruă kjham [ia\dah go\ sang mnuih ruă êku\t sơnăn akâo kơ êpul bruă ba nao mnuih ruă kơ sang êa drao”.

Mơ\ng leh mko\ mjing hlăk mlan 10/2019 truh kơ ara\ anei, êpul bruă ba nao mnuih ruă alu\ Êa Uôl ba nao êđăp ênang 8 ]ô mnuih ruă, hlăm ana\n mâo 6 ]ô mniê ba tian lehana\n hđeh mrâo k’kiêng. Kyua ana\n, mnuih [uôn sang đăo knang lehana\n nao ai, hrăm mb^t ho\ng bruă ngă anei. Lu go\ êsei ]o\ng đru mguôp prăk ]ia\ng đru êpul bruă ngă bruă. Ayo\ng Ly Mỹ Phà mâo mo# hlăk ba tian anak tal 2. Êlâo kơnăn, kyua go\ êsei dôk kbưi ho\ng sang êa drao sơnăn anak tal êlâo mo# `u k’kiêng ti sang, am^ mo# mă [uê. Leh thâo mâo êpul bruă ba nao mnuih ruă, [uh klă  klei tu\ dưn mơ\ng bruă ngă anei, ayo\ng Phà mâo leh klei bi m^n hlăm klei m^n. Ayo\ng Ly Mỹ Phà yăl dliê:

“Tal anei mo# kâo k’kiêng, tơdah kâo dôk ti sang, sơnăn kâo ba nao mo# kơ sang êa drao, tơdah h’a^ kâo srăng iêu êpul bruă ba nao mnuih ruă đru brei. Kâo [uh êpul bruă ba nao mnuih ruă ngă bruă jih ai tiê. Asei mlei kâo [uh klă khua alu\, hlăk dôk ngă lo\ [ia\dah hmư\ la] ]ia\ng kơ êpul bruă ba nao mnuih ruă sơnăn gơ\ lui he\ bruă pô ]ia\ng ba nao mnuih ruă do\ng mdrao mjê]”.

Mse\ djuê ana\n ti kdriêk Lăk, 2 êpul bruă ba nao mnuih, grăp êpul mâo 6 ]ô mnuih dưi mko\ mjing ti 2 [uôn jing Plao Siêng, să Êa Rbin lehana\n [uôn Lách Ló, să Nam Ka. 2 [uôn anei êlan klông dleh dlan êdi, kbưi ho\ng sang êa drao, klei hd^p mda mnuih [uôn sang adôk [un [in, adôk lu klei bhiăn amâo mâo djo\ guôp, hnơ\ng thâo mnuih [uôn sang adôk êdu awa\t, ênoh go\ êsei [un truh êbeh 80%. Anei jing mta phu\n ngă bruă kriê dlăng klei suaih pral phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng adôk êdu awa\t. Tơdah k’kiêng ti sang am^ djiê lehana\n anak amâo mâo klei kriê dlăng, do\ng mdrao lehana\n ba nao djo\ gưl adôk mâo.

 Leh dưi mko\ mjing, êngao kơ bruă hriăm mjuăt, mprăp klei thâo do\ng mdrao mjê], êpul bruă ba nao mnuih ruă lo\ blei mprăp du\m kdrăp yua mdrao mgu\n ]ia\ng h^n pioh mdiăng mnuih ruă nao kơ sang êa drao, mse\ si: êjao, jhưng tru\t mnuih ruă, ao ksu nilon mgang hjan, pui p^t, kdrăp mkă hnơ\ng hlơr asei mlei, ]hum ao, hdruôm jơ\ng [ôt.

Mơ\ng mlan 10/2019 truh kơ ara\ anei, 2 êpul bruă ba nao mnuih ruă mâo ba nao êđăp ênang kơ sang êa drao 11 ]ô mnuih jing phung am^ hlăk ba tian ruă tian, phung am^ dơ\ng k’kiêng, mnuih mâo klei ruă kso\, rua tian, êka, ruă prô] êbeh kjham. Amai Làu Thị Phà ti [uôn Plao Siêng, pô tuôm mâo êpul bruă đru brei yăl dliê:

“Kâo k’iêng anak mâo 8 mlan lehana\n ara\ anei anak kâo suaih pral leh. Kâo hdơr knga kơ êpul bruă ba nao mnuih ruă lu êdi kyua mâo digơ\ kâo dưi nao kơ sang êa drao k’kiêng anak, tơdah amâo mâo ôh digơ\ si be\ srăng jing, kyua hlăk ana\n kno\ng 2 am^ anak dôk ti sang. Ung nao ngă bruă kbưi”.

Ara\ anei Hdră bruă Kriê dlăng klei suaih pral phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng dưi mko\ mjing 4 êpul ba nao mnuih ruă ti 4 să kr^ng taih kbưi mơ\ng kdriêk Krông Bông lehana\n Lăk. Hlăm hruê mlan kơ ana\p, du\m alu\ wa\l anei srăng lo\ dơ\ng mđ^ lar gru hmô êpul bruă ba nao mnuih ruă truh kơ lu alu\, [uôn mkăn ]ia\ng đru mguôp kriê dlăng klei suaih pral kơ mnuih [uôn sang, ăt mse\ mơh phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng, mhro\ [ia\ klei truh tơl, djiê hlăm phung am^ lehana\n phung hđeh mrâo k’kiêng ti kr^ng mnuih [uôn sang djuê [ia\./.

Pô mblang: H'Mrư Ayun