VOV4.Êđê - Klei rua\ êdu awa\t hla\m ko\ dlô jing sa klei rua\ mâo lu hla\m yang [uôn ara\ anei kyua klei kp^ kbia\ hriê mơ\ng brua\ ma\, hria\m hra\ m’ar, klei hd^p nga\ kơ asei mlei pô le\ hla\m klei awa\t, stress, êma\n êmik mâo hla\m sui hruê mlan. Kyua klei rua\ anei amâo truh kơ djiê ôh, kyua ana\n mâo lu mnuih nga\ ngơi, amâo mđing ra\ng ho\ng klei rua\ anei. Kha\ sna\n, tơdah amâo pral do\ng mdrao, klei rua\ awa\t hla\m ko\ dlô sra\ng hma\i kjham truh kơ klei suaih pral lehana\n hnơ\ng tu\ ja\k klei hd^p mơ\ng mnuih rua\.

Klei dlưh awa\t klei m^n jing sa mta klei rua\ dôk hlăm arua\t klei m^n ngă jhat arua\t klei m^n. Klei rua\ anei kreh tuôm ho\ng mnuih wưng thu\n 25 – 45, mniê mâo klei rua\ anei lu h^n ho\ng êkei êbeh kơ dua blư\. Klei rua\ anei kreh bi knăl [uh ho\ng lu mta mdê mdê:

-Mâo klei bi knăl dlưh awa\t klei m^n:

Mnuih rua\ mâo klei bi knăl ênưih le\ hlăm klei dlưh awa\t klei m^n, thâodah tăm mâo he\ klei bi ênai ăt ngă kơ mnuih rua\ kdjăt k[la. Phu\n tal êlâo mdei msăn dưi mdul mơh, kơ êdei anei tơdah mdei msăn ăt kăn [uh klei tu\ dưn rei.

-Rua\ ko\:

Mnuih rua\ kreh kwưh nanao yơh mâo klei rua\ hla\m boh ko\, rua\ hlăm kluôm boh ko\, amâodah hlăm ]ar dhei, kr^ng ]o\ng ko\, amâodah ti tlo\ng tlut. Wưng dôk rua\ kreh mâo mdê mdê tui hluê mde bi mnuih rua\. Klei rua\ ko\ đ^ h^n tơdah ru\ng răng, êmăn êmik, lehana\n êdu mơh tơdah klei m^n êđăp ênang, p^t jăk.

-Amâo mâo p^t:

P^t kreh amâo mâo djiê knga s^t êm^t ôh, mâo mnuih dôk đih nanao snăn sui s^n amâo mâo thâo p^t ôh. Klei mnga], ênai hlo\ng ngă kơ mnuih rua\ amâo mâo thâo p^t, aguah kgu\ bi êmăn, êgah, asei mlei ktro\ dju\t, boh nik jơ\ng kngan.

-klei bi knăl amâo mâo jăk kơ asei mlei, lehana\n ai tiê:

Kkuih tăp tăp năng pral amâodah êmưt, hnơng êrah đ^ amâo mâo h’^t, ana\p tru\n hroh. Rua hlăm kboh, rua\ klang ro\ng, êgah hlăm kkuê, rua\ hlăm k’iêng, rua\ hiêt klang ro\ng, mma\t ala\ mta, hw^r ko\, suăl waưl ko\ dlông yơ\ng jơ\ng kngan.

-Klei bi knăl amâo mâo jăk klei m^n:

Ngă kơ ai tiê mtu\k mtu\l, djăl le\ hlăm klei ênguôt hn^ng, klei kdjăt dôk bi hu^ kơ klei rua\ pô, asei mlei bi mlih ơ\ng amâo mâo mơak. Klei m^n ênưih le\ hlăm klei djăl wơr, hriăm hra\ mơar, ma\ brua\ knua\ amâo lo\ êma\t.

Tui si phung thơ\ng kơ brua\ mdrao mgu\n klei rua\ anei klei rua\ anei amâo mâo truh tơl jhat kơ asei mlei ôh. {ia\dah, srăng ngă hmăi amâo mâo jăk kơ klei suaih pral, kơ hnơ\ng hd^p mnuih rua\. Tơdah klei m^n mâo klei amâo mâo jăk, djăp mta mse\ si kboh ăt srăng hmăi amâo mâo jăk mơh. Mnuih rua\ ênưih le\ hlăm klei rua\ êrah đ^, bi hrut, bi kbia\ lu êa ho\.

Klei rua\ dlưh wa\t klei m^n ăt ngă kơ mnuih rua\ le\ hlăm klei amâo mâo thâo p^t kjham. Mnuih rua\ kha\dah mâo klei ]ia\ng p^t, [ia\dah le\ amâo mâo thâo p^t djiê knga ôh, ênưih mdih, djăl kdjăt. Klei anei hmăi amâo mâo jăk kơ ai tiê, lehana\n [rư\ [rư\ srăng ngă kơ hnơ\ng hd^p toh hroh. Êngao kơ klei amâo mâo p^t, mnuih rua\ lo\ le\ hlăm klei rua\ ko\ mơ\ng êdu hlo\ng kơ ktang, rua\ sui, ngă kơ klei m^n amâo mâo jăk, lehana\n ai tiê klei m^n amâo mâo sa hnơ\ng ôh hlăm brua\ knua\.

Ho\ng phung mâo klei rua\ dlưh awa\t klei m^n, ăt ênưih le\ hlăm klei amâo mâo răng kơ klei pô ngă, ai tiê pô m^n. Djăl le\ hlăm klei ngê` ăl, mbh^t mprah. Lehana\n [rư\ [rư\ `e\ đue\ kơ klei hd^p riêng gah, ho\ng găp djuê, le\ hla\m klei m^n hu^ hyưt kdjăt k[la, ênưih truh kơ klei ]ia\ng bi mdjiê asei mlei pô. Lehana\n ăt ho\ng phung dlưh awa\t klei m^n le\ hlăm klei asei mlei êmăn êmik, amâo mâo ai tiê klei hd^p, djăl wơr, hw^r ko\, mma\t ala\ mta…

Klei rua\ anei jing sa mta klei rua\ dưi mdrao, tơdah pral thâo kral, lehana\n mdrao mtam. }ia\ng dưi tlaih mơ\ng klei rua\ anei ho\ng klei ênưih, brei g^r ngưa du\m hdră snei:

Mnuih rua\ brei mâo klei bi mlih hlăm knhuah hd^p, brei hd^p djo\ klei bhiăn jăk. Krơ\ng răng kơ ai tiê klei m^n bi êđăp ênang. Mnuih rua\ brei mâo klei bi blu\ hrăm ho\ng phung thơ\ng kơ brua\ mdrao klei rua\ anei kơ du\m klei m^n amâo mâo êđăp ênang, klei ru\ng răng hlăm ai tiê hlăk dôk tuôm, ]ia\ng kơ Aê mdrao mâo hdră mdrao bi djo\.

Hlăm klei dôk mdrao, bi ktrâo ata\t mnuih rua\ hriăm yoga, hriăm hrip êwa [rư\ [rư\, ]ia\ng kơ ai tiê asei mlei, êrah êran jăk bo kơ dlô, krơ\ng mkhư\ ai tiê pô, lehana\n bi kna ai tiê klei m^n. Mb^t ho\ng ana\n, bi mâo klei dôk dơ\ng [ơ\ng hua\ ênuah ênô, djo\ hnơ\ng, hua\ [ơ\ng djo\ klei bhiăn, p^t đih bi mâo 8h/hruê, ma\ brua\, amâodah kpư\ mjua\t asei mlei man dưn, amâo mâo dưi ma\ brua\ ktro\ ôh êlâo kơ p^t đih. Bi hro\ mmông ma\ brua\, pioh lu mmông kơ klei hlăp mbul hiu ]hưn, bi tuôm ho\ng mah jia\ng, găp djuê mnuih riêng gah…

}ia\ng kơ mnuih mâo klei rua\ pral lo\ suaih, găp djuê, mnuih hlăm sang jing yuôm bhăn snăk. Brei bi hgu\m đru hlăm brua\ mdrao mgu\n, ]ia\ng mâo klei tu\ dưn h^n, mb^t ho\ng brua\ yua êa drao, mguôp ho\ng djăp brua\ ngă ]ia\ng bi mâo klei êđăp ênang hlăm klei m^n mkhư\ klei stress, lehana\n djăp mta klei amâo mâo jăk kơ klei m^n. Brei găp djuê thâo bi juh, mđ^ ai mnuih rua\ đru mnuih rua\ lưh jih klei m^n ru\ng răng, klei m^n amâo mâo jăk, lo\ ma\ ai tiê klei m^n mrâo./.