Leh mmông mă bruă, wăl anăp anôk mkra mjing mta pioh mkra mjing - Sang mkra mjing alumin Nhân Cơ, hao hao ênai bi tlao mơak mñai. Tinei bŏ hŏng êyui kyâo, mâo ênao kan koi, mâo sang 6 kiêng hŏng mdhô̆ tuh hŏng boh tâo, masin kar kphê duh kơ phung mă bruă. Ayŏng Nguyễn Thanh Luân, hơ̆k mơak brei thâo:

 “Kâo ƀuh dŭm hdră êlan mơ̆ng knơ̆ng bruă jing jăk leh anăn djăp ênŭm, mnuih mă bruă dưi ngă djăp klei čiăng kơ huă mnăm mdei msăn, mjuăt asei mlei. Hnơ̆ng prăk mlan kah knar kâo mơ̆ng 15-16 êklăk prăk grăp mlan.”

Ăt hlăm gưl thŭn phung êdam êra alŭ wăl tal êlâo dưi mơĭtt nao hriăm leh anăn mă bruă hlăm hdră bruă mkra mjing bôxit ti Dak Nông, pô mă bruă Y-Tiên, brei thâo:

 “Knơ̆ng bruă jao hmei nao hriăm hlăm 3 thŭn, leh hriăm brei mă bruă ti anôk bruă mdê mdê hlăm sa boh sang mkra mjing. Arăng brei kâo mă bruă ti anôk bruă hŏng êwa êa leh anăn wăl hdĭp mda mơ̆ng thŭn 2015. Mơ̆ng anăn truh ară anei snăn kâo ăt mâo leh lu klei thâo, dưi yua hdră mnêč hlăm anôk bruă pô klam.”

Sang mkra mjing alumin Nhân Cơ ară anei mâo êbeh 1000 čô mă bruă, anôk dôk mjing ênoh yuôm mnơ̆ng dhơ̆ng ba čhĭ kơ ala tač êngao êbeh 3000 êklai prăk grăp thŭn. Jing sa hlăm 2 hdră bruă lông ngă bruă duah bôxit ti Lăn Dap Kngư, mkra mjing alumin Nhân Cơ mkŏ mjing ti kdriêk Dak Rlâp, čar Dak Nông, mâo hnơ̆ng mkra mjing 650.000 ton alumin/thŭn. Mphŭn mkra mjing thŭn 2010, hdră bruă mâo mnuih ƀuôn sang mđing kơ wăl hdĭp mda, tŭ dưn bruă duh mkra leh anăn hmăi kơ dhar kreh ala ƀuôn, klei êđăp ênang. Dŭm bruă anei ƀrư̆ dưi bi mklă hŏng boh tŭ hlue ngă boh sĭt tơdah sang mkra mjing bi leh leh anăn klă sĭt mkra mjing alumin kơ ala tač êngao mơ̆ng 01/7/2017.

Ngô Tố Ninh, K’iăng Khua Knơ̆ng bruă ksuêh Dak Nông -TKV, brei thâo, ară anei jih jang mnuih mă bruă ti Sang mkra mjing alumin Nhân Cơ jing mnuih Việt Nam sơăi. Bruă thâo yua kdrăp mrâo đru leh sang mkra mjing pral êbeh hnơ̆ng kčah mkra mjing, mâo klei tŭ dưn bruă duh mkra lu.

 “Si tô hmô ti sang mkra mjing mkra ksueh snăn hmeo mkra mđĭ êlan dŭ mdiăng mâo hnơ̆ng rao 3 blư̆, ñu srăng mâo mă lu ksuêh hĭn.  Bi msĕ si sang mkra mjing alumin, kpur pui kmlă snăn kdrăp diñu brei mâo anôk ƀhu hsăng kyua China yan adiê êăt, bi Việt Nam drei snăn lui hĕ dŏ anăn. Wăl hòa tách snăn mâo dŭm klei mbruă mkŏ čiăng yua mkra mjing hơĭt kjăp jăk hĭn. Kyua anăn hnơ̆ng mkra mjing mơ̆ng sang mkra mjing jăk snăk, êbeh 700 êbâo ton mnơ̆ng dhơ̆ng hlăm grăp thŭn.”

Êngao kơ bruă đru mguôp hlăm prăk knŭk kna čar Dak Nông hlăm brô 400 êklai prăk hlăm grăp thŭn, Anôk mkra mjing alumin Nhân Cơ lŏ mđĭ kyar ktang bruă duh mkra ala ƀuôn alŭ wăl. Mơ̆ng hdră bruă anei, sa krĭng tuh tia mkra mjing ksuêh ƀrư̆ mkŏ mjing, hŏng sang mkra mjing ksueh dôk mkŏ mjing, 2 wăl tuh tia mkra mjing dôk pŏk ngă.

Ară anei grăp thŭn alumin Nhân Cơ đru mguôp giăm 40% ênoh mkra mjing mơ̆ng Dak Nông, đru tă hdră sa kmeh gơ̆ng bruă duh mkra mơ̆ng čar. Hŏng hnơ̆ng ksueh- boxit hlăm brô 5 êklai ton, hlăm êpul mrô sa dlông rŏng lăn, mơ̆ng klei tŭ jing mơ̆ng hdră bruă Nhân Cơ, Dak Nông kčah hdră kñăm mkŏ mjing čar hnưm jing anôk bruă tuh tia mkra mjing ksueh mơ̆ng ala čar. Lê Văn Chiến, K’iăng Khua Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar Dak Nông, lač klă:

 “Klei bi kƀĭn phung bi ala bruă Đảng čar Dak Nông tal XII lač kơ 3 kmeh gơ̆ng mđĭ kyar bruă duh mkra hlăm êdei anăp mơ̆ng čar, sa hlăm anăn jing kơ bruă duah mnơ̆ng hlăm gŭ lăn leh anăn tuh msei, klă klơ̆ng jing mkra mjing alumin leh anăn mkra mjing ksuêh. Leh anăn klei anei mâo Phŭn bruă kđi čar bi mklă hlăm Hdră mtrŭn 23 kơ klei mđĭ kyar krĭng Lăn Dap Kngư truh thŭn 2030, hnơ̆ng trah dlăng truh thŭn 2045, ăt bi mklă čar Dak Nông mđing mđĭ kyar, anôk phŭn đĭ kyar jing duah mă mnơ̆ng hlăm gŭ lăn leh anăn tuh msei.”

Dưi thâo mrâo anei, Anôk dlăng bruă Đảng čar Dak Nông tŭ ư brei duh bi liê mđĭ hnơ̆ng mkra mjing mơ̆ng Anôk mkra mjiing alumin Nhân Cơ mơ̆ng 0,65 êklăk ton/thŭn đĭ 2 êklăk ton alumin/thŭn hlue si hdră kčah truh thŭn 2030. Êpul grup hdăng mnơ̆ng hlăm gŭ lăn Việt Nam ăt mâo hdră kčah bi liê mrâo anôk mkra mjing bô xít - alumin - ksuêh Dak Nông mâo hnơ̆ng mkra mjing 2 êklăk ton alumin/thŭn leh anăn 0,5 -1 êklăk ton ksueh/thŭn. Mbĭt anăn, mâo leh 4 êpul grup prŏng mâo čar tŭ ư hdră êlan brei ksiêm dlăng čiăng kčĕ bi liê dŭm êpul grup bôxít-alumin-ksueh. Dak Nông dôk kƀĭn djăp klei găl čiăng mđĭ kyar klei găl, hlăm anăn phŭn jing bruă tuh tia mkra mjing bôxit-ksueh, gĭr jing čar đĭ kyar man dưn hlăm thŭn 2030 mơ̆ng krĭng Lăn Dap Kngư./.