Să Như Cố (kdriêk Chợ Mới, čar Bắc Kạn) jing alŭ wăl čư̆ čhiăng, yan adiê êđăp, găl guôp mđĭ kyar bruă lŏ hma phŭn ti alŭ wăl. Alŭ wăl anei ăt mâo phung mă bruă mda asei ƀiădah kƀah bruă mă. Ƀuh klei găl kơ yan adiê, lăn ala leh anăn mnuih mă bruă, đa đa phung mda asei mnuih djuê ƀiă jhŏng mkŏ mjing êpul hgŭm bruă phung êdam êra Như Cố thŭn 2017.

Phung nao hgŭm hlăm êpul mâo klei mtô, đru kơ mnuih ƀuôn sang alŭ wăl nao hgŭm hlăm dŭm klei bi mguôp mkra mjing, hrui êmiêt leh anăn mkra mjing boh mnga hrô kơ ngă bruă hliê điêt msĕ hŏng êlâo dih. Kyua hdră ngă bruă mrâo, dŭm klei bi hmô mơ̆ng Êpul hgŭm bruă êdam êra Như Cố dưi ba wĭt boh tŭ dưn hmar. Mơ̆ng klei tŭ jing anăn, phung hgŭm hlăm êpul hgŭm bruă bi klă bi mlih êpul bi mguôp jing Êpul hgŭm bruă Êdam êra Như Cố. Amâo mdei knŏng bruă mkra mjing, Êpul khua kiă kriê êpul hgŭm bruă lŏ kñăm mđĭ hnơ̆ng tŭ jăk mnơ̆ng dhơ̆ng hŏng bruă bi klă klei tŭ yap OCOP kơ mnơ̆ng dhơ̆ng phŭn mơ̆ng pô. Ayŏng Lường Đình Hùng – pô đru kčĕ bruă Êpul hgŭm bruă êdam êra Như Cố brei thâo:

Hŏng dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng dưi tŭ yap OCOP, sitôhmô mnơ̆ng mkra ƀung êlâo anăn dưi ba čhĭ ênoh êlưih đuč, knŏng mâo mă mơ̆ng 12 – 15 êbâo prăk hlăm sa kg. Leh mnơ̆ng dhơ̆ng dưi đŭng hruh, mâo anăn knăl djăp ênŭm dưi đĭ mơ̆ng 30 – 35%, kyuadah mnơ̆ng dhơ̆ng pô dưi mdiăng ba kbưi hĭn, leh anăn thâo pioh sui hĭn.

Bruă mkŏ mjing klei ngă bruă hŏng klei bi mguôp dôk jing klei čuăn čiăng kơ bruă lŏ hma mkŏ wĭt mnơ̆ng dhơ̆ng, bi mrâo leh anăn pŏk mlar hnơ̆ng ngă bruă. Hdră mkra mjing anei rơ̆ng kơ phung nao hgŭm hlăm klei bi mguôp dưi bi mbha boh tŭ leh anăn bruă đua klam hdơ̆ng pô, rơ̆ng kơ klei bi kna ti anôk mnia mblei leh anăn tui duah phŭn agha mnơ̆ng dhơ̆ng.

Nguyễn Thị Cẩm Mỹ - khua kiă kriê Êpul hgŭm bruă Čê Cẩm Mỹ ti să Tất Thắng (kdriêk Thanh Sơn, čar Phú Thọ) lač, knŏng ngă bruă hŏng klei bi mguôp kơh mnơ̆ng dhơ̆ng dưi mâo anăn knăl leh anăn anôk dôk kjăp hlăm anôk mnia mblei. Ti ênhă êbeh 10ha, anôk bruă anei bi klă hdră kriê dlăng, hrui êmiêt leh anăn mkra mjing čê čiăng rơ̆ng kơ hnơ̆ng tŭ jăk. Kluôm hdră kriê dlăng, hrui pĕ mnơ̆ng dhơ̆ng mâo phung hgŭm ngă hŏng kngan hrô kơ yua măi khăt. Leh giăm 7 thŭn mkŏ mjing klei bi mguôp bruă bruă klam mkŏ mơ̆ng êpul hgŭm bruă, amai Nguyễn Thị Cẩm Mỹ hơ̆k mơak êjai mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl ƀrư̆ ƀrư̆ bi mlih klei mĭn ngă bruă hŏng êlan kjăp:

Êlâo dih, arăng amâo mâo mĭn srăng pruê hbâo brŭ kơ ana čê leh anăn amâo mâo mĭn ana čê mâo ênoh msĕ sơnăn. Kâo mĭn jing klei blŭ hlăp tinei jing ară anei 1 kg čê 600 êbâo srăng dưi blei 4 drei mnŭ. Gưl tal êlâo kâo mơak êdi anăn jing bi mlih klei mĭn phung mkra mjing, bi mlih hdră ngă bruă jing tui tiŏ hnơ̆ng tŭ jăk. Tal 2 jing phung mkra mjing čê kơ êpul hgŭm bruă kâo ƀuh diñu mâo klei hơĭt kyua mâo anôk ba čhĭ hơĭt.

Bi mguôp dôk jing hdră bhiăn čiăng mkŏ wĭt bruă lŏ hma ti ala čar drei hŏng klei kjăp leh anăn ñŭ kma tar rŏng lăn. Ƀĭng ngă lŏ hma ară anei ƀrư̆ hruê ƀrư̆ thâo săng, nga bruă lo hma hŏng hdră čŏng mkăp brei, ti dŏ pla čhĭ dŏ anăn amâo mâo lŏ găl guôp, hrô kơnăn srăng bi mguôp čiăng mkra mjing dŭm mta mnơ̆ng anôk mnia mblei čiăng, phung blei ba yua čiăng êdi. Klei mĭn mkra mjing bi mlih ăt nao mbĭt hŏng bruă bi mguôp mơ̆ng pla mjing truh kơ hrui pĕ, mkra mjing boh mnga, srăng ba wĭt boh tŭ dưn klă sĭt kơ ƀĭng ngă lŏ hma. Nao hgŭm hlăm klei bi mguôp hŏng Êpul hgŭm bruă đru kơ mnuih ƀuôn sang ƀĭng ngă lŏ hma mâo klei hơĭt mkra mjing, mâo mă klei tŭ dưn êjai ênoh boh mnga đĭ.

Bùi Thị Kim Liên – k’iăng khua kiă kriê êpul hgŭm bruă Gia Phát, ti să Cầu Đất, ƀuôn prŏng Đà Lạt, čar Lâm Đồng brei thâo, klei bi mguôp hŏng knơ̆ng bruă mkŏ mjing hdră ngă bruă lŏ hma ba wĭt boh tŭ dưn kjăp kơ grăp čô hgŭm. Klă sĭt, mnuih ƀuôn sang dưi nao hgŭm hlăm dŭm adŭ mtô bi hriăm kơ ngă ngă bruă lŏ hma doh.

Hŏng klei đru mơ̆ng knơ̆ng bruă, phung hgŭm hlăm êpul hgŭm bruă mă yua jih djah mơ̆ng kphê mđam hbâo brŭ, mkra êa čê. Mnơ̆ng dhơ̆ng mâo knơ̆ng bruă hrui blei hŏng ênoh hơĭt. Êjai mâo boh tŭ dưn kjăp, klei thâo săng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăm bruă mkra mjing kphê dô dưi mđĭ hĭn. Bùi Thị Kim Liên lač:

Hŏng hdră hjan hlĭm hram êlam, tal êlâo hĭn pô srăng hâo hưn kơ mnuih ƀuôn sang ƀuh kơ klei amâo mâo jăk mơ̆ng bruă mkra mjing kphê êlâo dih ti alŭ wăl. Hŏng klei bi mguôp hŏng knơ̆ng bruă, mnuih ƀuôn sang hgŭm amâo klei tŭ mơ̆ng anôk mnia mblei kphê doh ênoh 18 êbâo sa kg mtah, bi mguôp hŏng knơ̆ng bruă arăng blei truh 20 êbâo hlăm sa kg mtah, anăn jing boh tŭ bruă duh mkra ƀĭng ngă lŏ hma ƀuh klă hĭn.

Bruă mkŏ mjing klei bi mguôp hlăm bruă lŏ hma doh, rơ̆ng mâo djăp klei čuăn dôk jing klei čiăng êdi čiăng kơ mnơ̆ng dhơ̆ng jing klei ruah blei mơ̆ng phung blei ba yua. Anei ăt jing hdră êlan găl guôp hŏng hdră tă mkŏ wĭt bruă lŏ hma ala čar drei hŏng hdră mđĭ hĭn ênoh mnơ̆ng dhơ̆ng leh anăn mđĭ kyar kjăp./.